Pa prostu / Па-просту

  • Milicjanty ŭ Krynkach 1944-1948 (1)

    Z cyklu "Płacz zvanoŭ" (Cz. 26)

    Kali letam 1944 r. krasnaarmiejcy wyhnali zhetul hitleraŭcaŭ, polskija kamunisty paczali adrazu arhanizawać swaju właść. U Krynkach wybarczy schod zrabili 29 aŭgusta, a 6 sienciabra skampletawali użond hminy. U Archiwum Państwowym u Biełastoku je ŭstanoŭczyja pratakoły. Naznaczyli tedy adzinaccać czynoŭnikŭ dla użendu (usie jany byli… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Hapčyna vnučka

    Siête stałosie v marciovi.

    Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste…. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS, Facebook i Telegram

Białostocka SB i Białorusini (1968-1988)

Oficerowie i agenci (cz. 1)

1971 r. Jubileusz 15-lecia BTSK. SB na takie wydarzenia obowiązkowo wysyłała swoich informatorów Fot. z archiwum „Niwy”

Opisując w „Czasopisie” życiowy dramat Sokrata Janowicza („30 lat w sidłach bezpieki”, luty 2023 – czerwiec 2024), skrupulatnie przejrzałem mnóstwo akt z zasobów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej. To była niezwykle żmudna i czasochłonna praca. Podjąłem się tego, aby jak najprawdziwiej odtworzyć przebieg wydarzeń, poznać ich…

Дзённік рэдактара

Стагоддзе Быкава ў Беластоку

19 чэрвеня 2024 г.

Стагоддзе Васіля Быкава ў Беластоку. Злева направа: Уладзімір Арлоў, Ілона Карпюк, Яраслаў Іванюк і Яанна Бернатовіч Фота Юркі Хмялеўскага

Пабываў я ў беластоцкай музычнай кавярні Fama на вечарыне з нагоды 100-годдзя з дня нараджэння Васіля Быкава, якога прынята лічыць сумленнем беларускага народу. Звыш двухгадзінная сустрэча зусім не доўжылася. Была выдатна наладжана нядаўна створаным у Беластоку Цэнтрам беларускай культуры. Сустрэчу змястоўна і цікава вяла намесніца…

Дзённік рэдактара

Моўны архіпелаг

21 траўня 2024 г.

У палове ХІХ ст. доўгую на амаль чатыры вярсты вёску тадышняя царская адміністрацыя раздзяліла на тры Востравы – Паўночны, Паўднёвы і Новы (ужо на іншым месцы, побач на вярсту далей). Калі паўміралі тадышнія жыхары, іх нашчадкі з часам стварылі легенду пра тое, што сталася так пасля вялікага пажару. Нібыта сярэдзіна вёскі згарэла і таму тыя сяляне перанеслі будынкі на новае месца. Але захаваўся дакумент, што гэта ўсё-такі было адміністрацыйнае рашэнне. Па тое, каб раздзяліць не толькі надта доўгую вёску, але і поле навокал. Каб кожная частка мела сваё. Асабліва для пашы. Раней прыходзілася гнаць авечак для выпасу за другі канец вёскі, часам нават пяць вёрст. Але калі сяляне з сярэдзіны сяла перавозілі будынкі на новае месца, напэўна розныя адходы спальвалі. Яшчэ цяпер на гэтым полі вывораюць часам абсмаленыя цвікі і іншае жалезіва. Таму магчыма і разышлася легенда пра пажар. Фота Юркі Хмялеўскага

Сёння ў Шудзялаве нова абраная Рада гміны разглядала асаблівую прапанову. Яе аўтарам быў сын Сакрата Яновіча, Яраслаў з Лодзі. Яшчэ ў мінулым годзе паслаў ён тадышняму шудзялаўскаму войту Тадэвушу Такарэвічу імэйл з просьбай, каб пачаць фармальную працэдуру і паставіць у гміне чатыры (на пачатак) указальнікі…

Płacz zvanoŭ

23. Zabytaja tragedia kala Krynak (2)

Niemcy szukali „kamunistaŭ” toża ŭ Jamaszach. Cipier hetaj vioski nima Fatagrafija aŭtara

UB-oŭcy z Sakołki, jakija pravia try let viali śledztvo, ustanavili, szto maldunak na rasstralanych „kamunistaŭ” skłali sołtys z Łapiczaŭ Ivan Charuży, sołtys z Trejglaŭ Franak Karpuk i padsołtys z hetaj vioski Edzik Jurczenia. Pad kaniec grudnia 1942 r. mielisa jany sptakacca ŭ czaćvier na bazary…

Uwikłanie

30 lat w sidłach bezpieki (cz. 16)

Sokrat Janowicz na kiermaszu książkowym w Białymstoku, lata 80-te

W IPN zachowały się szczątkowe akta paszportowe pisarza z lat 1980-1989. Wynika z nich, że w Londynie przebywał od 12 do 22 listopada 1980 r. W kwestionariuszu-podaniu o wydanie paszportu napisał: Mój wyjazd do Anglii jest konieczny ze względu na potrzebę przeprowadzenia konsultacji literackiej angielskiego…

Refleksje powyborcze

Wybory coraz mniej samorządowe

Podczas kampanii wyborczej zajrzałem też do rodzinnego domu swej babci w Nietupie. Jej rodzina późną jesienią 1944 r. wyjechała za wschodnią granicę. Po wojnie w opuszczonym, okazałym jak na tamte czasy budynku jakiś czas mieściła się szkoła, a potem wiejska świetlica. Od wielu lat stoi pusty i popada w ruinę. Jest własnością gminy. O mandat radnego w tym wyludnionym okręgu ubiegały się aż cztery osoby. Jedna z nich w programie wyborczym zaproponowała, aby rodzinny dom mojej babci gmina odremontowała na siedzibę koła gospodyń wiejskich, które chciałaby w okolicy powołać. Pomysł ten u miejscowych zrodził same wątpliwości, a pomysłodawczyni, która po przejściu na emeryturę wróciła w rodzinne strony z dalekiego miasta, mandatu nie zdobyła. Fot. Jerzy Chmielewski

Choć od wyborów samorządowych minęło już trochę czasu, to dotąd nie zauważyłem, aby ktoś rzeczowo i przekonująco skomentował ich wyniki w naszym regionie. Szczególnie w gminach wiejskich. Według moich obserwacji w kwietniu – nawet w drugiej turze – ludzie poszli tam do urn bez większego…

Дзённік рэдактара

Адзіны фестываль – дзве гісторыі: шляхі царкоўнай музыкі Гайнаўкі і Беластока

18 траўня 2024 г.

Прэзентацыя „Колеры праваслаўя. Грэцыя” падчас сёлетняга фестывалю царкоўнай музыкі ў Гайнаўцы Фота Аляксандра Васылюка

Сёння ў Гайнаўцы завяршыўся фестываль царкоўнай музыкі. Другі такі пройдзе на пераломе траўня і чэрвеня ў Беластоку. Такая сітуацыя трывае ўжо 23 гады. Раней быў адзін, запачаткаваны яшчэ на пачатку васьмідзясятых. Арганізатары абодвух фестываляў, якія ў выніку канфлікту разышліся ў 2001 г., увесь час чарговыя…

Дзённік рэдактара

Як змяніліся нашы могілкі за апошнія дзесяцігоддзі

14 траўня 2024 г.

Царква св. Уладзіміра на могілках у Востраве Фота Юркі Хмялеўскага

На Провады на могілках у Востраве. Мінулі вось ужо чатыры гады ад смерці маці і дванаццаць, калі памёр бацька. Жылі доўга, больш як восемдзесят. Іх магілы, на якіх месцы спачываюць таксама мае дзяды і прадзеды, свянчу два разы ў год. Тыдзень пасля Вялікадня як цяпер…

Płacz zvanoŭ

23. Zabytaja tragedia kala Krynak (1)

Łapiczy cipier

U viosaczcy Trejgli niedaloka Krynak za sanacji żyli bahatyja haspadare Jurczeni, jakija mieli 23 ha ziamli. „Bahatyroŭ” u czerwcu 1941 r. enkavudzisty vyvieźli na Sibir (viarnulisa ŭ 1946 r.). Z hetaj pryczyny pośle pajszła ŭ vioscy i vakolicy nizhoda. Syn „kułakoŭ” Edzik za sanacji byŭ…

Uwikłanie

30 lat w sidłach bezpieki (cz. 15)

Sokrat Janowicz, Waldemar Smaszcz i Jan Czykwin w Krynkach, 8 lipca 1978 r.. Fot. z: „Беларускае літаратурнае абяднанне Белавежа 1958-2003 у фатаграфіі”, Беласток 2003 г.

Katastrofę życiową, jaką wespół z towarzyszami z Domu Partii przy Próchnika Sokratowi Janowiczowi na początku lat siedemdziesiątych zgotowała „spółdzielnia z Sienkiewicza”, dosadnie opisują słowa żony Tatiany, wypowiedziane tajnemu współpracownikowi ps. „Dąb”. Stosownie do zalecenia oficera prowadzącego agent zapukał do mieszkania w bloku przy Skłodowskiej. Pod…

Календарыюм

Гадоў таму

  • у сьнежні

    – у 1595 г. казацкае паўстаньне С. Налівайкі ахапіла беларускія землі. Казацкія атрады занялі Слуцак, спалілі Магілёў. – ліквідацыя ў 1820 г. езуіцкага ордэна на беларускіх землях, Полацкай езуіцкай акадэміі ды іншых навуковых установаў. – 20.12.1840 г. у маёнтку Дэмбрава …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (122) – 16.12.1903 г. у Менску нар. Іван Ахрэмчык, жывапісец. Закончыў у 1930 г. Вышэйшы мастацка-тэхнічны інстытут у Маскве. Працаваў у галіне партрэта і манумэнтальнага жывапісу. Памёр 9.03.1971 г. у Менску, пахаваны там на Усходніх могілках
  • (87) – 16.12.1938 г. у Рэчыцы нар. Эдуард Агуновіч, мастак. Закончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут (1966). Вядомы м. ін. як афарміцель Беларускага музэя ў Гайнаўцы. Памёр 23.09.2020 г. у Менску, пахаваны ў Рэчыцы.
  • (86) – 16.12.1939 г. у Менску нар. Алег Бембель «Зьніч», паэт. Закончыў Менскае музычнае вучылішча імя М. Глінкі (1963) і Беларускую дзяржаўную кансэрваторыю па спецыяльнасьці фартэпіяна (1969). Працаваў выкладчыкам у музычных школах  Менска і Глыбокага. З 1971 г. займаўся філасофіяй (у АН БССР), з 1989 г.
  • (63) – 16.12.1962 г. у Ракаве нар. Валяр’ян Янушкевіч, скульптар, аўтар між іншым помнікаў Адаму Міцкевічу ў Лідзе і Наваградку, Францішку Скарыну ў Празе.
  • (47) – 16.12.1978 г. памерла Яніна Глебаўская, беларуская актрыся (нар. 24.10.1091 г. у Менску). Закончыла Беларускую драматычную студыю ў Маскве ў 1926 г. і працавала ў Беларускім дзяржаўным тэатры у Віцебску. Іграла м. ін. Даміцэлю ў „Прымаках” Я. Купалы, Мальвіну ў „Несьцерцы” В. Вольскага.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары / Poprzednie numery

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis
Social Media Auto Publish Powered By : XYZScripts.com