Рубрыка: Па-просту / Pa prostu

Vioska Łużany cipier u hminie Haradok. Jana pa darozie z Kruszynian da Babroŭnik. Da vajny i za Niemca była ŭ hminie Hałynka, szto na druhim baku ciapieraszniaj polska-biełaruskaj hranicy. U czas nimieckaj akupacji łużańcy ciażka pastradali. Dvanaccać czalaviek hitleraŭcy vyvieźli ŭ kancłahier u Majdanku, vyżyło…

Kali ŭ żnivo 1944 r. krasnaarmiejcy asvabadzili tutejszyja ziemli ad hitleraŭcaŭ, kala Szudziałava ażyvilisa katoliki, jakija jaszcze za Niemca zapisalisa da Armii Krajovaj. Takuju jaczejku ŭ Kazłovym Łuzie sarhanizavaŭ vosieniu 1942 r. Adolf Filipowicz z susiedniaho Biełaha Łuha. U AK ŭstupiŭ miż inszym Adolf Ogilba…

Pośle taho, jak letam 1944 r. Krasnaja Armia prahnała ad nas hitleraŭcaŭ, z zaniatych viosak na front brali maładych mużczyn. Tak mabilizavali miż inszym Kola K. z Sannikoŭ – apuściełaj cipier vioski pad Krynkami, pamiż Kruszynianami i Szaciłami. Jon naradziŭso ŭ 1916 r. Za polskim…

Za Niemcam vielmi pastradała padsakolskaja vioska Viarchles, jakaja ŭ Szdziałaŭskaj hminie. U hetaj rubrycy była ŭże havorka, jak jaje życialej muczyli szucmany. Byŭ u joj pastarunak nimieckaj żandarmerii. Hitleraŭcy pilnavali svaich paradkaŭ u vakolicy i z nikim nie cackalisa. Chvaciło, szto chtości nie adstaviŭ należnaho…

Pasiarod 20-cioch szucmanaŭ, jakija na paczatku nimieckaj akupacji służyli na pastarunku żandarmerii ŭ Krynkach, było czatyroch Petelskich, katolikaŭ z Kruszynianaŭ. Śled pa ich zachawaŭso ŭ dakumantach śledztwa, zawiedzienaha uboŭcami dziesiać let pa wajnie. Życiel Krynak, szawiec Szutkiewicz (abrablaŭ jon jaszcze 3,5 ha ziamli), jaki tedy…

Za Niemca na pastarunku żandarmerii ŭ Krynkach na paczatku służyło dwaccacioch palicjantaŭ. Pad kaniec akupacji było ich tolko waśmioch, bo niekatorych pierakinuli na front. Kromie Niemcaŭ służyli tam toża polskija szucmany (jak Polnische Hilfsdieust). Byli jany i ŭ Sonderkomando – da specyjalnych paruczenniaŭ. Tolko ŭ…

Za Niemca wielmi niŭdziacznym było być sołtysam wioski. Naznaczali ich akupanty, kab życielam pieradawali ŭsiakija zahady nimieckaj administracji i Gestapa. Sałtyse byli asabisto adkaznyja za wykonwannie hetych kamandaŭ. Pieradusim mieli abawiazak dapilnawać, kab haspadare addawali Niemcam nałożanyja na ich kantyhienty zboża, miasa ci małaka i…

Szkoła ŭ Haradku ad 20 wieraśnia 1970 r. maje imia bratoŭ partyzantaŭ Michała i Alaksandra Chrenoŭskich z niedalokaha Dzierniakowa. Jak maładych jaszcze kawaleraŭ zastrelili ich Niemcy padczas abławaŭ u tutejszych lasach. Dla miascowych życielej stalisa jany hierojami. Na staroncy szkoły ŭ Internecie pra patronaŭ jest…

Nidaŭno minuło 80 let ad likwidacji Niemcami żydoŭskich hietaŭ u biełastockaj akruzi (Bezirck Bialystok). Na paczatku listapada 1942 r.prawia ŭsich Żydoŭ z miasteczkaŭ hitleraŭcy pawywozili da Treblinki i tam u łahiery ich zagazawali. U Krynkach hieta likwidawali 2 listapada. Pa czarzie padjażdżali furmanki, na jakija…

U 1946 r. na Sakolszczynie szumieła partyzanckaja jaczejka, jakoj prawadyrom byŭ Kaźmier Kamiński „Błyskawica” (raniej „Ryś”). Pad saboju mieŭ jon dwaccać czaławiek. Byli heto katoliki ad Janowa, Karycina, Czarnoŭsi (cipier Czornaj Biełastockaj). Farmalno byŭ heto addzieł Pogotowia Akcji Specjalnej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego – taho samaho,…