Niemcy zapisali Stasiu jak agenta Gestapo pad pseŭdanimam „Halina”. Da kanca wajny było tolko paru miesiacaŭ. Stasia żyła dalej u brata ŭ Hardaku, ale czasto bywała ŭ baćkoŭ u Kruszynianach. Tam joj raskazwali, szto jakraz adbywajecca ŭ wioscy, a najbolsz pra partyzantaŭ. „Halina” waroczałasa ŭ…

Za Niemca ŭ Kruszynianach żyło wielmi mnoho ludziej, utraja bolsz jak cipier (uliczwajuczy dacznikaŭ). Najbolsz u hetaj tatraskaj wioscy było Makaloŭ, prawasłaŭnych. Z takoj familjaj adnych tolko Alaksandraŭ żyło tut dziewiacioch. Trochi było i katolikaŭ. Usie życieli – tatary i chryścijanie – hawaryli nie inaczaj…

Alosza S. z Komataŭcaŭ u 1953 r. jak świedak u sprawie Stefana W. raskazwaŭ, szto ŭ 1932 r. zapisaŭso da Kamunistycznaj Partii Zachodniaj Biełarusi i byŭ u joj da kanca, da jaje rospusku ŭ 1938 r. Jaho zrabili skarbnikam, a potym sakratarom jaczejki. Pierszy raz…

Na Zachodniaj Biełarusi ŭ 30-ch letach razszumiełasa kamuna. Mużyki, najczaściej maładyja chłopcy i dziaŭczata, horbaju kinulisa ŭ hety ruch, spadziawajuczysa szto skienie jon pryhniot „panskaj” Polski. Padbuchtoryli ich toża balszawickija agitatary. Prawadyrom Kamunistycznaj Partii Zachodniaj Biełarusi na Sakolszczynie byŭ Siarhiej Prytycki z Harkawicz kala Szudziaława….

U Krynkach żywuć ludzi, jakich familia – Bach. Ich kaliś było tut mnoho, asbienno adrazu pa wajnie. Jany pierabralisa ŭ pustyja żydoŭskija chaty z Parecz, jakija zastalisa za hranicaj. Sama familia Bach – hiermanskaja. Pajawiłasa jana pad Krynkami, jak siudy kaliś paczali zjażdżać fabrykanty z…

U sprawie było prasłuchanych paru świedkaŭ, miż inszym Alaksandar Traciak z Wiarchlesa, Wiera Karpowicz i Karol Traciak z Łaźnioŭ. Tyja, szto dakładniej mahli b świedczyć, jaszcze pad kaniec 1944 r. wyjechali da Sawietaŭ jak repatryjanty. Tak byli napołachany śmierciu rodnych, jakija zhinuli z ruk „akoŭcaŭ”,…

Wosieniu 1945 r. pośle napadu na pastarunak milicji ŭ Szudziaławie, z udziełam m.insz. Kaźmiera Kaźmiarowicza ps. „Cietrzew”, uboŭcy z Sakołki mnohich jaho tawaryszaŭ arysztawali. Zaŭdaŭ ich syszczyk, a potym na tarturach pryznawalisa jany czasam da złaczynstwaŭ, z jakimi nie mieli nawat niczoho spolnaho. Uże na…

Prawia try miesiacy pierad krywawaj akcjaj ŭ Wiarchlesie tutejszyja „akoŭcy” napali na delegacju partyjnych agitataraŭ z uboŭcami i milicjantami, jakija ich zabieśpieczwali. Pryjechali siudy z Sakołki, kab agitawać ludziej pa wioskach u sprawie hałasawannia „3 x TAK” u abwieszczanym referendum, jakoje adbyłosa ŭ nidzielu 30…

Alaksandar Traciak z Wiarchlesa – brat Władka, jakomu ŭdałosa ŭciaczy – paźniej u śledztwi i na sudzie skazaŭ, szto Kaźmier Kaźmiarowicz „Cietrzew” z „akoŭcami” tedy jaszcze ich i abakrali. Zabrali kania, furmanku, kaścium i czarawiki. Tydzień pośle rabunku razpaznaŭ jon kaścium na Miszcy Karanieckim (skul…