Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    23. Zabytaja tragedia kala Krynak (3)

    Na UB u Sakołcy i pośle ŭ sudzie ŭ Biełastoku abvinavaczanych i śviedkaŭ asablivo szczacielno raspytvali pra sąd doraźny, jaki Niemcy pierad rasstrełam zrabili ŭ vadzianym mlinie ŭ Nietupie. Hety dzieravianny budynak staić i dziś nad reczkaj pry szasie da Kruszynianaŭ nidaloko vioski Biełahorcy. Daŭno…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • „Ja choču byti bliźka ludiam”

    Rozhovôr Jana i Haliny Maksimjukov z poetkoju Zojoj Sačko

    Jan: Čy pomniš, koli v tebe zjavivsie impuls, kob napisati peršy viêrš? I na jakôj movi tobiê napisałosie? Zoja: O, ja dumała, što ty tak i načneš… Ja učyłaś u školi v Parcievi, de była prykładnoju učenicieju. Pan od pôlśkoji movy skazav prynesti viêršyki pud… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

„Ubi concordia, ibi victoria”

Медалі з такім надпісам („дзе ёсць гармонія, ёсць перамога”) ад прэзыдэнта горада Гданьска атрымоўвалі сужонствы, якія пражылі разам прынамсі 50 гадоў! Наш доктар псыхіятр Казімір Катовіч атрымаў такі медаль з рук Паўла Адамовіча два месяцы таму назад, пражыўшы з жонкай 55 гадоў разам. Прынёс яго паказаць на калядня-навагоднюю сустрэчу Беларускага культурнага таварыства «Хатка», якая адбылася ў суботу 26 студзеня ў Сопаце. Марыся Палюховіч успомніла візыты Паўла Адамовіча ў Гданьскай праваслаўнай царкве пасьля яе рамонту, калі адкрыта казаў пра наведваньне гэтай царквы ў дзяцінстве з бабуляй. Вельмі яго ўражвалі сьвечкі, калі яны запальваліся, гарэлі і тухлі. Памяць раптоўна трагічна памерлага 14 студзеня прэзыдэнта Гданьска прысутныя ўшанавалі хвілінай маўчаньня.

26.06.2007. Прэзыдэнт Гданьска прамаўляе на адкрыцьці каменя ў гонар Янкі Купалы ў Гданьску-Аліве. Сказаў тады м.інш., што 2/3 жыхароў Гданьска мае беларускія карані. Побач гарадзкая „Cappella Gedanensis”

Сустрэча была нагодай да ўспамінаў пра Паўла Адамовіча, які падтрымліваў на працягу гадоў нашыя ініцыятывы. Калі стаў прэзыдэнтам Гданьска ў 1998 г., патранаваў 4. Фэстывалю нацыянальных меншасьцяў, які што два гады з 1993 г. арганізавалі гданьскія меншасныя арганізацыі. Яшчэ ў 2001 г. удалося зрабіць 5. фэстываль. Аднак грамадзкім чынам арганізаваць такія маштабныя мерапрыемствы было не пад сілу. Калі ў 2004 г. Польшча ўвайшла ў Эўразвяз, Прэзыдэнт Гданьска разам з меншаснымі арганізацыямі пачаў арганізаваць Дні нацыянальных меншасьцяў «Гданьскія біяграфіі». Важным для нас было фінансаваньне горадам усіх мерапрыемстваў, за якія адказвалі асобныя арганізацыі. Так у мінулым годзе адбыліся 15. «Біяграфіі». Павал Адамовіч не прысутнічаў у гэтых мерапрыемствах, але 19 кастрычніка 2014 г. прыйшоў у Шэкспіраўскі тэатр, каб уручыць асабіста мне узнагароду Прэзыдэнта горада Гданьска ў галіне культуры «za caoksztat pracy twrczej i dziaalno na rzecz rozwoju kultury biaoruskiej oraz innych mniejszoci w Gdasku». Гэта была для мяне сапраўдная неспадзяванка!

Варта згадаць, што віцэ-прэзыдэнтам Гданьска быў Мацей Лісіцкі, сябра беларусаў, які нам вельмі спрыяў. Маючы такія ўлады, у 2003 г. мы вырашылі з нагоды 85. угодкаў Беларускай Народнай Рэспублікі адкрыць выстаўку прац Пётры Сергіевіча ў Дворы Артуса ў Гданьску. Горад даў малыя грошы на каталог – 5000 злотых, што невядомa было ці яго рабіць, ці адмовіцца ад такіх грошай. Выстаўку адкрываў прэзыдэнт Павал Адамовіч, пад бел-чырвона-белым сьцягам і пры гімне «Мы выйдзем шчыльнымі радамі», які выканала гарадзкая «Cappella Gedanensis». Праўда, раней прыйшлося ў габінэце прэзыдэнта доўга талкаваць пра Беларусь і яе незалежнасьць.

Праз год – у 2004 – 25 сакавіка якраз адбывалася сесія гарадзкой рады, на якой Павал Адамовіч выступіў фармальна з праектам пастановы пра названьне адной з гданьскіх вуліц імем Лукі Дзекуця-Малея. Вядома, не была гэта яго асабістая ініцыятыва, толькі баптысцкай царквы і БКТ «Хатка», але хутка яна рэалізавалася. На ўрачыстай сесіі горада прысутнічалі Данель Дзекуць-Малей з дачкой Альжбетай, Міраслаў Паталён – прэсьвітар баптысцкай царквы ў Гданьску і я як старшыня БКТ «Хатка». Пастанова была прынтая аднагалосна. З той пары ў Гданьску маем вуліцу Лукі Дзекуця-Малея!

Паколькі ў Гданьску здаўна была вуліца Янкі Купалы, вырашылі мы неяк адзначыць постаць яе патрана. Прыдумалі паставіць камень у гонар Янкі Купалы. Ідэю падтрымалі віцэ-прэзыдэнт Гданьска Мацей Лісіцкі і генеральны консуль Рэспублікі Беларусь у Гданьску Міхал Аляксейчык. 26 чэрвеня 2007 г. Павал Адамовіч адкрываў гэты камень у Гданьску-Аліве. Тады прамаўляючы сказаў, што 2/3 жыхароў Гданьска мае беларускія карані.

Камень у гонар Янкі Купалы ў Гданьску-Аліве адкрываў Павал Адамовіч

Калі ў Гданьск пачаў прыязджаць на навучаньне беларускі ліцэй з Менска, вучняў і настаўнікаў у Ратушы прыймаў Павал Адамовіч. Падчас адной такой сустрэчы была сьведкам, як прэзыдэнт захапляўся парадкам у Беларусі, аказваў дапамогу разагнанаму ліцэю.

Паўла Адамовіча можна было сустрэць звычайна на вуліцы. Жыў у Старым Горадзе і на працу хадзіў пехатой. Затрымліваўся, вітаўся, размаўляў…

Неяк у 2017 г. у квартальніку «Znad Wilii» (№ 1) я прачытала артыкул Антаніны Адамовіч пра свайго дзеда Рышадрда і выправу з ім і з бацькам Паўлам у 2015 г. у Вільню ў пошуках каранёў. Чытаючы пра дзеда я даведалася, што яго маці Пелагея была праваслаўная і яна вадзіла сына ў царкву ў Вільні. Аднак найбольш сэнсацыйнай інфармацыяй была звестка, што Рышард Адамовіч у 1943 г. паступіў у Віленскую беларускую гімназію і правучыўся ў ёй да прыходу саветаў. Чакала нагоды, каб распытаць пра гэта прэзыдэнта Гданьска. Калі сустрэлася з ім, дык пачала пытаць пра ўспомнены факт. Аднак Павал Адмовіч аднекваўся, што ён нічога пра тое не ведае і трэба пра гэта пытаць або яго дачку або бацьку.

На адкрыцьці выстаўкі мастацтва Пётры Сергіевіча 25 сакавіка ў Дворы Артуса ў Гданску. Злева направа: віцэпрэзыдэнт Гданьска Мацей Лісіцкі, прэзыдэнт Гданьска Паваў Адамовіч, дырэктар Музэя Гісторыі Гданьска Адам Кпэркевіч, старшыня Таварыства „Хатка” Лена Глагоўская

Хаця сустрэчы з Паўлам Адамовічам былі рэдкімі, і нашае таварыства памешканьне атрымала ў Сопаце ад прэзыдэнта Яцэка Карноўскага, а не ў Гданьску, аднак астаўся ён у памяці беларусаў як «наш» чалавек.

Знамянальна, што яго жыцьцё закончылася ў Новы Год па старым стылі, а пахаваньне адбылося ў праваслаўнае Вадохрышча.

Дзякуем Прэзыдэнту Паўлу Адамовічу за ўсе яго добрыя справы на карысьць беларусаў і іншых нацыянальных меншасьцяў. Вечная Яму памяць!

Лена Глагоўская

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • ў кастрычніку

    1005 – 1019 г. першая згадка ў летапісах пра Бярэсьце. 710 – 1314 г. князь Давыд Гарадзенскі разбіў вялікі паход крыжакоў на Наваградак. 625 – 1399 г. паражэньне ад татараў арміі Вялікага Княства Літоўскага на чале зь князём Вітаўтам на …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (241) – 10.10.1783 г. памёр Людвік Грынцэвіч (нар. 29.01.1717 г.), архітэктар, прадстаўнік віленскага барока. Праектаваў касьцёл аўгусьцінцаў у Валынцы каля Верхнедзьвінска, касьцёл дамініканцаў у Друі, дамініканскі кляштар у Несьвіжы. 
  • (228) – 10.10.1796 г. у Барсукаўцах Ушацкага пав. Падольскай губ. нар. Міхал Без-Карніловіч (пам. 19.01.1862 г. у Пецярбургу), выдатны беларускі гісторык, краязнавец, этнограф, вайсковы тапограф. Апублікаваў шэраг артыкулаў па гісторыі Беларусі (даказаў між іншым паходжaньне вялікага князя літоўскага Віценя з роду полацкіх князёў). Стварыў карту Беласточчыны. Пахаваны на Ваўкавыскіх лютэранскіх могілках у Пецярбургу.
  • (107) – 7-10.10.1917 г. у Маскве адбыўся Першы Усерасійскі Зьезд бежанцаў-беларусаў, скліканы па ініцыятыве Беларускай Народнай Грамады.
  • (86) – 10.10.1938 г. у лягэрнай бальніцы ў п. Княж-Пагост (Комі АССР) памёр Адам Бабарэка (нар. 14.10.1899 г. у в. Слабада-Кучынка каля Копыля), беларускі пісьменнік і крытык. У 1927 г. закончыў Беларускі Дзяржаўны Унівэрсытэт у Менску, працаваў выкладчыкам беларускай мовы і літаратуры ў Камуністычным унівэрсытэце Беларусі і ў БДУ. У 1930 г. рэпрэсіраваны, засуджаны на 5 гадоў высылкі. У 1937 г. арыштаваны паўторна. Друкаваўся з 1919 г., быў адным з арганізатараў літаратурных аб'яд’аньняў „Маладняк” і „Узвышша”.
  • (85) – 10.10.1939 г. перадача Літве Вільні і часткі былога Віленскага ваяводзтва (якія пасьля 17.09.1939 г. далучаны былі да БССР) на аснове дагавору паміж СССР і Літвой.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2024 Czasopis