Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    24. Dochtar Maroz (6)

    U archiwie IPN kromie dakumentaŭ UB majuć jaszcze druhuju dakumentacju – z Wajskowaho rajanowaho sudu ŭ Biełastoku, dzie krychu bolsz infarmacjaŭ pra sprawu Wacława Maroza. Baraniŭ jaho adwakat Alaksandar Saroka z Warszawy. 26 kwietnia 1950 r. jak obrońca wojskowy pasłaŭ da suda ŭ Biełastoku piśmo,…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Hapčyna vnučka

    Siête stałosie v marciovi.

    Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste…. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

To nie „haradockaja haworka”, ale język prosty

Ukazujące się w gminie Gródek „Wiadomości Gródceckie – Haradockija Nawiny” zainicjowały ostatnio niezwykle pożyteczną akcję na rzecz miejscowego dziedzictwa językowego. Redaktor naczelna miesięcznika Dorota Sulżyk na Facebooku poprosiła czytelników o wpisywanie w komentarzach przysłów i powiedzonek w – jak to określiła – „haradockaj haworce”.

Odzew przeszedł największe oczekiwania redakcji. Pod postem ruszyła lawina popularnych niegdyś w okolicach Gródka „pryhawarak”, które pod wpływem polskości przeważnie wyszły już z powszechnego użycia tak jak i miejscowy odwieczny rdzenny język tych terenów.

Codziennie pojawiały się co raz to nowe powiedzonka zamieszczane przez osoby z Gródka i okolicznych wsi, a także pochodzących z tych terenów mieszkańców Białegostoku, Bielska Podlaskiego i Warszawy. Charakterystyczne zwroty wyłuskiwali oni ze swej pamięci z czasów dzieciństwa i młodości, kiedy to jeszcze 30-50 lat temu ten język był w powszechnym użyciu, a dziś już jest prawie zanikający. W tej niezwykle frapującej jak się okazało przygodzie, a trwała ona kilka tygodni, wzięło udział ponad pięćdziesiąt osób. Kilka z nich niemal codziennie dodawało jakieś powiedzonka. W sumie uzbierało się ich prawie tysiąc. Wybrane „pryhawarki” są teraz publikowane w „Wiadomościach Gródeckich – Haradockich Nawinach”.

Wczytując się w te zwroty i przysłowia nietrudno zauważyć, iż są one (a raczej były) charakterystyczne nie tylko dla tych terenów. W niemal identycznym brzmieniu często znają je mieszkańcy całego pasa wschodniej Białostocczyzny między Narwią i Biebrzą. Miejscowy język ziemi gródeckiej – mimo pewnych osobliwości – to nie jakaś odrębna „haradockaja haworka”, ale ten sam język prosty (z czasów jeszcze Wielkiego Księstwa Litewskiego), co na Sokólszczyźnie, pod Zabłudowem, Michałowem i Narewką – bliski białoruskiemu. Temu prawdziwemu, a nie obecnemu z sąsiedniego państwa, nieco już sztucznemu.

Jerzy Chmielewski

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны. Неабходныя палі пазначаны як *

Календарыюм

Гадоў таму

  • у траўні

    – у 1085 г. дружыны Полацкага княства на чале з князем Усяславам Чарадзеем абаранілі беларускія землі ад захопніцкага нашэсьця князя кіеўскага Усяслава Манамаха. Захопнікі зьнішчылі Менск. Як пісаў кіеўскі летапісец „Не засталося ні чалавека, ні жывёлы”. – напады крыжакоў у …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (145) – 25.05.1880 г. у фальварку Лябёдка на Наваградчыне нарадзіўся выдатны грамадзка-палітычны дзеяч Вацлаў Іваноўскі. Між іншым быў адным з заснавальнікаў першага беларускага выдавецтва „Загляне сонца і ў наша аконца”. Забіты 07.12.1943 г. у Менску. Пахаваны там на Кальварыйскіх могілках.
  • (87) – 25.05.1938 г. у Менску адкрыўся Беларускі Дзяржаўны Тэатр Оперы і Балета.
  • (83) – 25.05.1942 г. у турэмным шпіталі ў Горкім памёр Іван Замоцін (нар. 1.11.1873 г. у Крыуліне Цьвярской губ.), літаратуразнавец. З 1908 г. быў прафэсарам Варшаўскага ўнівэрсытэта, з 1922 г. – Беларускага дзяржаўнага унівэрсытэта ў Менску. У 1937 г. быў арыштаваны і асуджаны на 8 год выпраўленча-працоўных лагераў.
  • (61) – 25.05.1964 г. у Маскве памёр Васіль Залатароў (нар. 7.03.1872 г. у Таганрогу), кампазытар і пэдагог. У 1933 – 1941  гг. вёў клас кампазыцыі ў Беларускай кансэрваторыі. У беларускую музычную культуру ўвайшлі яго балеты „Князь-возера” (1949)
  • (57) – 25.05.1968 г. у Рочэстэры (ЗША) памёр Францішак Кушаль – грамадзкі дзеяч, вайсковец (нар. 16.02.1895 г. у в. Першаі, Менскага павету). Сярэднюю адукацыю атрымаў у Вільні ў 1916 г. У час І сусьветнай вайны даслужыўся званьня штабс-капітана. У 1919-1921 гг. уваходзіў у Беларускую Вайсковую Камісію. З 1922 г. на службе ў польскім войску (не атрымліваў авансу). У верасьні 1939 г. удзельнічаў у баях у раёне Львова. Трапіў у савецкі палон, знаходзіўся ў Старабельскім лагеры, потым у маскоўскай турме (Бутыркі). Са сьнежня 1943 г. уведзены ў склад Беларускай Цэнтральнай Рады, стаў начальнікам аддзела вайсковых справаў. Пасьля вайны на эміграцыі ў ЗША. Адзін з заснавальнікаў газэты „Бацькаўшчына”, удзельнічаў у выдаваньні „Беларуса”. Пахаваны на могілках Маўнт Хоўп.
  • (38) – 25.05.1987 г. памёр у Кліўлендзе (ЗША) Аўген Калубовіч-Каханоўскі (нар. 5.03.1910 г. у Ціхінічах, Рагачоўскага пав.), гісторык, палітычны дзеяч, настаўнік. Падчас нямецкай акупацыі кіраваў Аддзелам Культуры Беларускай Цэнтральнай Рады. Аўтар між іншым прац „Мова ў гісторыі беларускага пісьменства”, „Айцы БССР і іхны лёс”, успамінаў „На крыжавой дарозе”. Пахаваны на могілках Рыверсайд у Кліўлендзе.
  • (34) – у днях 25-27.05.1991 г. у Менску праходзіў І Міжнародны Кангрэс Беларусістаў.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis
Social Media Auto Publish Powered By : XYZScripts.com