Miesiac paśla taho, jak prajšło apošniaje, tryccataje pa liku „Basovišča”, śviet adznačyŭ jašče adny muzyčnyja ŭhodki: minuli 50 hadoŭ z času słavutaha amerykanskaha festyvalu Woodstock, viadomaha taksama pad mianuškaj „3 dni miru i muzyki”.

Woodstock adbyŭsia ŭsiaho raz, ale praz paŭstahodźdźia zhadvajuć hety festyval nia tolki amerykancy. A kolki jašče hadoŭ buduć uspaminać naša „Basovišča”? I chto?

Ja mahu ŭjavić sabie iraničnuju ŭśmiešku čytača, jaki natrapiŭ na hety moj tekst. Maŭlaŭ, znajšoŭ što paraŭnoŭvać: 400 tysiač narodu na Woodstock u 1969 i ŭsiaho tysiačy dźvie na pieršym „Basoviščy” ŭ 1990! Dyj potym naš festyval naŭrad ci pryciahvaŭ bolš čym niekalki tysiač hledačoŭ u Baryk kala Haradka…

Heta tak, ale ja ŭsio ž chaču zviarnuć vašu ŭvahu na niekalki vyraznych paralelaŭ i padabienstvaŭ pamiž kultavym Woodstock’am i „Basoviščam”, niahledziačy na niesuraźmiernaść hladackich i arhanizacyjnych maštabaŭ hetych imprezaŭ.

Tyja melamany, jakija pahladzieli film „Woodstock: 3 Days of Peace and Music” i pabyvali na troch pieršych „Basoviščach” (to bok, takija, naprykład, jak ja), nia mohuć nie adznačyć padabienstva atmasfery na abodvuch festyvalach. Heta była atmasfery sapraŭdnaj svabody i bieskłapotnaści, padmacavanaja arhanizacyjnym chaosam 😉

Woodstock sparadziŭ hihanckija kamunikacyjnyja zatory ŭ štacie New York – šmat chto z vykanaŭcaŭ i hledačoŭ dabiraŭsia na festyval ź vialikimi prablemami. Padobnaje možna skazać i pra vykanaŭcaŭ i hledačoŭ ź Biełarusi, jakija nia tolki ŭ 1990, ale i ŭ paźniejšych hadach dabiralisia da Haradka ź ciažkaściami, źviazanymi z pierasiačeńniem dziaržaŭnaj miažy.

Tym nia mienš, Woodstock i pieršyja „Basoviščy” adbyvalisia ŭ aptymistyčnaj atmasfery čakańnia važnych palityčnych źmienaŭ i novaj kulturnaj, ekanamičnaj i technalahičnaj sytuacyi. U Amerycy kančalisia 1960-ja, epocha hippies, i krajina pavoli ŭvachodziła ŭ 1970-ja, kali pačalisia važnyja technalahičnyja praryvy, u tym liku ŭ kamputernaj technicy. U nas kaniec 1980-ch abaznačyŭ nieminučaść raspadu Savieckaha Sajuzu. Naradžałasia niezaležnaja Biełaruś. Było čym radavacca, choć ekanamičnaja sytuacyja ŭ nas vyhladała zusim nie pa-amerykansku.

Ale značna važniejšym padabienstvam pamiž Woostock’am i pieršymi „Basoviščami” było toje, što na abodvuch festivalach źmiest byŭ značna važniejšy za formu. Na amerykanskim festyvali ŭ 1969 vystupili, siarod inšych, Jimmi Hendrix, Carlos Santana, Janis Joplin, Joan Baez, The Who, Joe Cocker – imiony, jakija zastalisia nazaŭždy ŭ historyji suśvietnaj pop- i rock-muzyki. Z hledzišča muzyčnaj jakaści naŭrad ci jaki paźniejšy festyval „peraplunuŭ” Woodstock.

U nas ža na pieršych „Basoviščach” vystupili „Ulis”, „Mroja”, Kasia Kamockaja, Aleś Kamocki, Viktar Šałkievič, Ihar Varaškievič – imiony, jakija zastanucca nazaŭždy ŭ historyji biełaruskaj pop- i rock-muzyki. Potym zorki takoha farmatu ŭžo ne źjavilisia ni na biełaruskim niebaschile, ni na „Basoviščy”. Ciažka siońnia skazać, čym „Basovišča” 1996 hodu adroźnivałasia ŭ sensie jakaści ad festyvalaŭ u 2006 abo 2016. A „Basoviščy” ŭ 1990, 1991 i 1992 muzyčna byli pieršaklasnyja…

Jakraz tamu ja nia płaču pa tym, što raździeł našaj kulturnaj historyji z nazvaj „Basovišča” zakryvajecca. Daŭno ŭžo byŭ čas jaho zakryvać. Nielha tryccać razoŭ paŭtarać uvachod u tuju samuju rečku i prykidvacca, što ŭsio tak sama śviežaje, jak było ŭ pieršy raz ci ŭ pieršyja dva-try razy.

Skazaŭšy heta, ja ŭsio ž chaču vykazać vialikuju padziaku niekalkim pakaleńniam biełaruskich studentaŭ (u tym liku dzieciam arhanizataraŭ pieršych „Basovišč”) za toje, što jany zmahli praciahvać spravu baćkoŭ stolki času. Heta podźvih, jakoha nie paŭtoryć nijakaja inšaja studenckaja siabryna ni ŭ Polščy, ni ŭ Biełarusi.

Jan Maksimiuk