Працяг артыкула “Ён быў маім старэйшым сябрам і дарадцам”

Варшава, 11 красавіка 2006 года

Шаноўны спадар Сяргей!

Непакоіць мяне вестка Віталя Лубы¹. Ваш ліст са здымкам Ядзі Сарачынскай я атрымаў 2 сакавіка і праз некалькі дзён адпісаў з падзякай за дапамогу. Калі мой ліст не дайшоў да Вас, то гэта першы такі выпадак у шматгадовым ліставанні з беларускім сябрамі. А можа ўсё-ткі ён дайшоў да Вас? Калі будзеце ў Беластоку, пастарайцеся знайсці гадзінку часу для мяне. Тэлефоны ведае Віталь Луба. 28 красавіка едзем у Трыпуці пад Беластокам, будзем да канца жніўня. Адначасова шлю Вам найлепшыя Велікодныя пажаданні здароўя і новых творчых здзяйсненняў.

Юры Туронак.

 

1. ↑ Віталь Луба – беларускі журналіст з Беласточчыны, супрацоўнік тыднёвіка „Ніва”.

Варшава, 23 студзеня 2007 года

Шаноўны спадар Сяргей!

Дзякую за ліст ад 9 снежня, які, дзякуючы непаладкам польскай пошце, ішоў да мяне 10 дзён. Дзякую таксама за добрыя (магчыма, занадта добрыя) словы пра мае кнігі, з якіх толькі „Людзі СБМ” лічу новым здабыткам.

Здымкі Гальяша Леўчыка¹ і ксяндза Астрамовіча² ў „Мадэрнай гісторыі” змясціў выдавец Валер Булгакаў³ без майго ведама. Гэтых здымкаў я не меў і ніколі не бачыў, таму не магу адказаць на Вашы запытанні.

Пра нашу кастрычніцкую сустрэчу я не забываюся. Аднак не ўсё атрымліваецца згодна з пажаданнямі. Часопісы „Да злучэння”⁴ і „Злучэнне”⁵ (лацінкай) захоўваюцца ў Варшаўскай Нацыянальнай бібліятэцы, аднак з увагі на старасць і тэхнічны стан іх не дазволяць ксераваць. Па гэтай прычыне, згодна з нашай размовай у Беластоку, усё прызначанае Вам „альбярцінскае” складаю ў канверт для перадачы Віталю Лубу, якога пабачу вясной, а ён Вам усё перадасць. На адпраўку чакаюць:

1. Арыгінальныя нумары „Да злучэння” і „Злучэнне” – тры асобнікі.
2. Пяць ксераграфічных адбіткаў здымкаў з альбярцінскага езуіцкага „Беларускага календара” за 1932 год.
3. Копія паэмы а. Язэпа Германовіча⁶ „Унія на Палессі”, Альбяртын, 1932.
4. Перадапошні асобнік маёй кнігі „Беларуская кніга пад нямецкім кантролем”, Мінск, 2002.

Калі пажадаеце атрымаць нешта крыху раней, пішыце, а я пастараюся выслаць поштай, хаця яна робіць часам розныя сюрпрызы. Гэта па-першае. Па-другое, прапаную звярнуцца да Аляксандра Ільіна з Пінска, супрацоўніка „Гістарычнай брамы” з запытаннем, ці ёсць гэтыя часопісы ў бібліятэках і архівах Пінска і Брэста. На мой нюх, то яны павінны там быць. Па-трэцяе, шукайце ў Беларусі аналагічнага рускамоўнага часопіса „К соединению”, які выдаваўся езуітамі ў альбярціне, а таксама выдаваны езуітамі бадай у Варшаве часопіс „Oriens”, у якім знойдзеце шмат звестак пра Альбярцінскую місію. У параўнанні з гэтым часопісам „Да злучэння” і яго рускамоўная мутацыя выглядаюць як нядаўнія піянерскія агіткі. Акрамя гэтага чытайце ў маёй „Мадэрнай гісторыі” артыкул „Спроба адраджэння Уніяцкай царквы…” (с.430-440) і кнігі а. Надсана⁷, якія выйшлі летась ў бібліятэцы „Беларускага гістарычнага агляду”.

З прывітаннем і пажаданнем творчых поспехаў Юры Туронак.

 

1. ↑ Гальяш Леўчык (1880-1944) – беларускі паэт, калекцыянер, музыкант, мастак, загінуў у Варшаве.

2. ↑ Аляксандр Астрамовіч (1878-1921) – беларускі каталіцкі святар, паэт.

3. ↑ Валерый Булгакаў – выдавец, галоўны рэдактар часопіса „Arche”.

4. ↑ „Да злучэння” – беларускі рэлігійны часопіс грэка-католікаў, які выдаваўся ў Вільні ў 1932-1937 гадах.

5. ↑ „Злучэнне” — беларускі рэлігійны часопіс грэка-католікаў, які выдаваўся ў 1938-1939 гадах у Варшаве.

6. ↑ Язэп Германовіч (1890-1978) – беларускі каталіцкі святар, пісьменнік.

7. ↑ Аляксандр Надсан (1926-2015) – беларускі каталіцкі святар.

Варшава, 20 красавіка 2007 года

Шаноўны спадар Сяргей!

На Вашы запытанні магу паведаміць наступнае:

1. Езуіцкі „Беларускі каляндар” на колькі мне вядома, быў выдадзены толькі раз у 1932 годзе.
2. Езуіцкі асяродак у Альбярціне каля Слоніма выдаваў паралельныя часопісы: беларускамоўны „Да злучэньня” і рускамоўны – „К соединению”. Вокладка (малюнак, колер) былі ідэнтычныя. Рэдактарам „Да злучэньня” быў айцец Антон Неманцэвіч¹, а „К соединению” – айцец Павел Мацэвіч², які працаваў у Вільні. Абодва часопісы друкаваліся ў Беларускай друкарні імя Ф. Скарыны ў Вільні. Расійскі часопіс выдаваўся ў Вільні ў 1932-1936 гадах. Выйшла 54 нумары.
3. Пра паштоўкі альбярцінскія мне нічога невядома.
4. Пра Пуслоўскіх³ нічога няма пад рукой, а на бібліятэчныя пошукі не хапае сіл.

Напрыканцы красавіка едзем у Трыпуці. Тады перадам Віталю Лубу канверт з альбярцінскімі ксеракопіямі. Акрамя таго рэкамендую кніжачку а. Надсана пра Друю, у якой правільна адлюстравана ватыканская новаунійная палітыка. Стратэгічны напрамак – Расія, не Беларусь, асабліва Заходняя.

З прывітаннем Юры Туронак.

 

1. ↑ Антон Неманцэвіч (1893-1943) – беларускі каталіцкі святар усходняга абраду, культурна-грамадскі дзеяч, выдавец, публіцыст, педагог.

2. ↑ Павел Мацэвіч –каталіцкі святар усходняга абраду, у 1927 годзе прыехаў у Альбярцін з Варшавы.

3. ↑ Пуслоўскія – шляхецкі род герба „Шэлега” у ВКЛ, Расійскай імперыі і міжваеннай Польшчы (1918-1939).