На праваслаўных могілках на Выгодзе ў Беластоку пахавалі сёння Міхася Хмялеўскага, вядомага беларускага дзеяча, майго земляка ды далёкага сваяка. Памёр два дні раней, праз тыдзень яму споўнілася б 98 гадоў.
Міхась Хмялеўскі – легендарная асоба ў нашым асяроддзі. Вядомы быў найперш як журналіст „Нівы”, у якой працаваў з моманту заснавання тыднёвіка ў 1956 г. да выхаду на пенсію ў 1988 г. Быў актыўным дзеячам Беларускага грамадска-культурнага таварыства, у міжчасе таксама старшынёй арганізацыі.
Нарадзіўся 26 чэрвеня 1925 г. у маім Паўднёвым Востраве каля Крынак. Быў з таго, што і я роду, які ў нашай вёсцы асеў на пачатку XIX ст. Калі пасля шматгадовых даследаванняў нядаўна разрысаваў я ўрэшце сваё радаслоўнае дрэва, атрымалася, што мы – вельмі далёкія сваякі. Тым не менш сямейныя карані дзядзькі Міхася выходзяць з майго панадворка, так як і ўсіх Хмялеўскіх з Вострава. У свой час быў гэта надта шматлюдны адзін з трох найболшых родаў у вёсцы.
Дзядзька Міхась як усё даваеннае сялянскае пакаленне беларусаў меў цяжкое дзяцінства і нелёгкую моладасць. Асабліва драматычныя хвіліны пражыў падчас нямецкай акупацыі, калі гітлераўцы ледзь яго не застрэлілі. Пасля вайны пайшоў вучыцца спачатку ў гімназію ў Беластоку, затым у Варшаву. Як выпускнік аддзялення журналістыкі Ленінградскага ўніверсітэта быў першым з нашай вёскі, хто набыў вышэйшую адукацыю.
Фота Юркі Хмялеўскага (з 2013 г.)
Дзядзьку Міхася я ведаў з самога дзяцінства. Ён калі толькі мог, наведваў сваіх бацькоў у Востраве. У палове сямідзесятых гадоў зрабіў мне здымак як выдатнага вучня нашай пачатковай школы і надрукаваў яго ў „Зорцы”. Гэтую памятку захоўваю да сёння.
Нашы шляхі сышліся на пачатку дзевяностых гадоў у „Ніве”. Дзяцька Міхась, хаця быў тады ўжо на пенсіі, надалей заходзіў у рэдакцыю, а па-суседску свой пакойчык меў тады „Часопіс”. У 1995 г. звярстаў я кніжку „І так бывала” з падборкай яго тэкстаў з „Нівы”.
Увесь час сустракаліся мы на фэстах БГКТ і штогадовых аглядах беларускай песні ў Беластоку. Апошні раз бачыліся бадай пяць гадоў таму.
Міхась Хмялеўскі ў адносінах да іншых заўсёды быў сардэчным і ветлівым. Свой дэвіз змясціў ва ўступе да кніжкі „І так бывала”:
Жыццё прыгожае. І трэба яго пражыць прыгожа, адкінуўшы зайздрасць, злосць, крывадушнасць, хлуслівасць, жорсткасць…
Светлая памяць…
Юрка Хмялеўскі
