Святкаванне 102 гадавіны з моманту заснавання Беларускай народнай рэспублікі было, бадай, найбольш дзіўным за доўгі час. Галоўнае дзівацтва – не перашкоды з боку ўладаў (хоць і без гэтага і не абышлося), але пандэмія. З-за эпідэміі COVID-19 было адмоўлена ад афіцыйнага публічнага святкавання. Але ў Менску Дзень Волі адбыўся – хоць і ў змененым фармаце.

Святкаванне анлайн

Калі толькі з’явілася навіна аб адмене святкавання Дня Волі ў Горадні з-за каронавірусу, спачатку гэта выглядала смешна. Маўляў, такія захады мусяць адбывацца ў Італіі ці ў Гішпаніі, дзе колькасць хворых перавысіла дзясяткі тысячаў. Беларусі з ейнымі некалькімі тады дзясяткамі пацверджаных выпадкаў, баяцца няма чаго.

Але далей падзеі развіваліся так хутка, што стала відавочна: адзначыць свята ў звычайным фармаце ледзь немагчыма. Таму канцэртную праграму было вырашана перанесці ў анлайн-фармат. Культурніцкая сядзіба symbal.by зладзіла святочны канцэрт, які з-за перашкодаў уладаў быў паказаны ў запісаным выглядзе.

На тэлеканале «Белсат» была арганізавана адмысловая ўрачыстая трансляцыя. Апроч канцэрту распавядалі цікавосткі пра БНР і Дзень Волі. Разынка – інтэрв’ю са старшынёй рады БНР Івонкай Сурвілай, дзеля якой журналісты тэлеканалу адправілася ў доўгае падарожжа ў Канаду.

Захоўваем традыцыі

Але група энтузіястаў ці, калі заўгодна, аматараў беларушчыны, не спынілася, і вырашыла сабрацца ў традыцыйны час у традыцыйным месцы – славутай менскай чабурэчнай. Месца было абранае невыпадкова. Менавіта ў гэтым будынку ў цэнтры беларускай сталіцы па адрасе Валадарскага 9, якраз насупраць сумнавядомага СІЗА, была падпісаная трэцяя ўстаўнага грамата.

Сёння там знаходзіцца звычайны бар, які належыць менскаму райпо. Напэўна, у звычайныя дні туды часта зазіраюць супрацоўнікі міністэрства ўнутраных спраў ці СІЗА, але раз на год, 25 сакавіка, да 23 вечара, там гучна іграюць песні Лявона Вольскага ды Dziecіuki, размаўляюць па-беларуску і прыгадваюць славутых айцоў-заснавальнікаў БНР.

«Я ведаю, што зараз пандэмія і рэкамендуецца не выходзіць у людныя месцы, але мне цяжка адмовіцца ад звычак», – кажа Павал Кузьміч, які традыцыйна адзначае Дзень Волі ў Чабурэчнай.

Сапраўды, нягледзячы на засцярогі ад медыкаў (не наведваць шматлюдныя публічныя прасторы!), у Чабурэчнай было больш за сорак чалавек. Апрацоўваючы рукі антысептыкам, яны ахвотна бралі куфлі з півам і падпявалі класіцы беларускага нацыянальнага рока.

Але былі і тыя, якія ў самаізаляцыі засталіся ў хаце.

«Я засталася ў хаце, бо ўжо два тыдні не выходжу з хаты на розныя мерапрыемствы ці ў кавярні. Нават жадання не было выходзіць – настолькі я карані пусціла. Сказала ціхенька «Жыве» і ўсё», – кажа Саша Кузьміч, праектная менеджарка ў некамерцыйнай арганізацыі.

Класічная праграма

Падчас гэтага Дня Волі была выкананая абсалютна ўся класічная праграма. Быў зачытаны тэкст Трэцяй устаноўчай граматы БНР. Ахвотныя чыталі свае вершы, прамаўлялі тосты і, канешне, крычалі «Жыве Беларусь!».

Але нават у такім камерным фармаце не абышлося без правакацыяў. Калі «маладафронтаўцы» і абаронцы Курапатаў фатаграфаваліся на фоне культавага месца з бел-чырвона-белым сцягам, па іншым баку дарогі іх фатаграфавалі і здымалі на камеру супрацоўнікі міліцыі ў цывільным. Традыцыі мусяць захоўвацца…

У гэты неспакойны час, калі паўсюль закрытыя межы, каранціны, забаронена выходзіць лішні раз з хаты, важна мець нешта стабільнае і пільнае. Магчыма, для Беларусі Дзень Волі – гэта ледзь не адзінае, што можа гэтую стабільнасць падтрымліваць.

Жыве Беларусь!

Ксенія Тарасевіч