Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    23. Zabytaja tragedia kala Krynak (1)

    U viosaczcy Trejgli niedaloka Krynak za sanacji żyli bahatyja haspadare Jurczeni, jakija mieli 23 ha ziamli. „Bahatyroŭ” u czerwcu 1941 r. enkavudzisty vyvieźli na Sibir (viarnulisa ŭ 1946 r.). Z hetaj pryczyny pośle pajszła ŭ vioscy i vakolicy nizhoda. Syn „kułakoŭ” Edzik za sanacji byŭ…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Kinoman

    11. Jabłyka i pomarančy

    Knižki i filmy podôbny do jabłyk i pomarančuv. Odny i druhi naležat do ovocuv, ale smakujut preč po-raznomu. (Steven King) To było tohdy, jak ja brontavsie hołodny po Krystijaniji, siêtum divovidnum miêsti, kotoroho čołoviêk ne pokine, poka vono ne nakłade na joho svojoji pôznaki… Siêty… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Płacz zvanoŭ

22. Pierapałki sołtysa Nowaha Tryścianoha (2)

Viaskovy kryż u Novym Tryścianom
Viaskovy kryż u Novym Tryścianom

Stanisłava Żynela sudzili za toje, szto byŭszy nimieckim soltysam „vymagał bezwzględnego podporządkowania się zarządzeniom władz niemieckich, uciekając się nawet do przemocy w wypadku, gdy ktoś uchylał się od stawianych przez niego żądań, a nawet biciem terroryzovał ludność swego sołectwa”.

Prakuratar dakazvaŭ, szto ad 1942-ho da 1944 r. kałom zbiŭ jon Jana Savickaho za toje, szto jaho daczka Żenia, vyznaczanaja na prymusovyja raboty ŭ Prusy nie pajechała tudy. A Vaśku Biełabokaho za toje, szto toj upamianuŭso a svaju kabyłu, jakaja ŭlezła na paszu sołtysa.

Żynel mieŭso toża pryczynicca da pakarannia amstkamisaram Żenika Mirona i Uładka Maleszu, jakim naklali sztraf – pierszamu 150, a druhomu 160 nimieckich marak, bo na czas nie zdali kantynhentaŭ małaka.

U akcie abvinavaczannia były sołtys nazvany byŭ jak „zwolennik faszyzmu hitlerowskiego”. Prakuratar napisaŭ, szto ŭ maju 1943 r. jon paviadomiŭ pastarunak żandarmerii ŭ Krynkach pra kryjoŭku partyzantaŭ u lesi kala Kazłovaho Łuha, dzie trymali jany rużjo i jeżu. Adziety ŭ nimiecki mundzir razam z Niemcami nibyta ŭdzielniczaŭ u likvidacji hetaho składu. Heto mieli baczyć Szurka Kastecki, Ziutak Lisoŭski, Miszka Hryb, Kościa Hryb i Walerka Kazłoŭski. Żynel, kab nie zaŭdali jaho partyzantam, mieŭso paviadomić Niemcaŭ, szto jany trymajuć śviaź z partyzantami. Ich arysztavali i pravia dźvie nidzieli prasiedziali ŭ ciurmie ŭ Krynkach. Vypuścili na svabodu tolki „po usilnych zabiegach rodzin”.

Stanisłaŭ Żynel da viny nie pryznaŭso. Tłumaczyŭso, szto żandarmeria siłom uziała jaho z saboju da lesu, choć pierakonvaŭ, szto partyzantaŭ tam nima. Ale Niemcy schacieli nibyto „udowodnić, że jego relacje o nieprzebywaniu oddziałów partyzanckich w jego okolicy nie odpowiadają prawdzie”.

Na sudzie śviedczyła miż inszym Żenia Savickaja z Novaho Tryścianoho. Jana havaryła, szto Stanisłaŭ Żynel pisaŭ da żandarmerii, kab Niemcy vyvieźli ŭsiu jaje siemju. Kali baćka pazvali ŭ Krynki na pastarunak, mieli jamu tam pakazać toje podanie i skazać, szto „o wywiezienie nas stara się sołtys Żynel”. Tedy, jak havaryła ŭ sudzie daczka, zapatrabavaŭ z im kanfrantacji. Ale da hetaho nie dajszło. Niemcy na Prusy vyvieźli tolko Żeniu, reszta siamji zastałasia ŭ vioscy.

Druhi śviedak, Vania Savicki – toża z Novaho Tryścianoho – havaryŭ u sudzie, szto abvinavaczany i na jaho pisaŭ podanie na pastarunak u Krynkach. U im zaŭdavaŭ, szto „udzielam pomocy partyzantom i ludzi buntuję przeciwko Niemcom, by nie zdawali kontyngentów”. Śviedak havaryŭ, szto kab daviedacca, ci heto praŭda, padaŭso da Krynak na pastarunak. Tam mieli jamu heto paćvierdzić. Havaryŭ, szto jon toża zapatrabavaŭ kanfrantacji z Żynelam, ale da jaje nie dajszło.

Nimieckaho sołtysa Novaho Tryścianoho sud uniavinniŭ. Tamu najpiersz, szto nie daŭ viery śviedkam.

Żenia Savickaja pierakazvała nie svaje infarmacji, ale baćkoŭ. Sama ŭ toj czas była na rabotach u Prusach.

Vania Savicki pra toje, szto havaryŭ u sudzie, pryznaŭso, szto toża daviedaŭso pra heto „od sołtysów innych wsi, których obecnie nie ma”.

Stanisłaŭ Żynel vyjszaŭ na svabodu 25 października 1949 r. Za kratami prasiedziaŭ pravia siem miesiacaŭ.

Na asnovi spravy IPN Bi 408/118

Dalej budzia

Jurak Chmialeŭski

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • ў ліпені-жніўні

    710 – перамога дружын Давыда Гарадзенскага у 1314 г. над войскамі крыжакоў пад Наваградкам. 625 – 12 жніўня 1399 г. паражэньне войск Вялікага Княства Літоўскага на чале з князем Вітаўтам у бітве супраць войскаў Залатой Арды на рацэ Ворскла. 510 …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (597) – у 1427 г. Вялікае Княства Літоўскае падпарадкавала сабе Вярхоўскія княствы (у вярхоўях ракі Ака).
  • (114) – 27.07.1910 г. у Войнаве Наваградзкага пав. памёр Уладыслаў Дыбоўскі (нарадзіўся 18.04.1838 г. у Адамарыне Вілейскага пав.), заолаг, батанік, палеантолаг, мінералог і фальклярыст. Закончыў Дэрпцкі унівэрсытэт, у якім працаваў з 1871 г., у 1878 г. пераехаў у Наваградчыну, дасьледаваў флёру і фаўну Наваградчыны, збіраў беларускі фальклёр.
  • (34) – 27.07.1990 г. Вярхоўны Савет БССР прыняў Дэклярацыю Аб Дзяржаўным Сувэрэнітэце БССР. Дзяржаўнае сьвята Рэспублікі Беларусь да часу прыходу да ўлады А. Лукашэнкі.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2024 Czasopis