Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    13. Jak zhinuŭ „Tiszka”

    Szkoła ŭ Haradku ad 20 wieraśnia 1970 r. maje imia bratoŭ partyzantaŭ Michała i Alaksandra Chrenoŭskich z niedalokaha Dzierniakowa. Jak maładych jaszcze kawaleraŭ zastrelili ich Niemcy padczas abławaŭ u tutejszych lasach. Dla miascowych życielej stalisa jany hierojami. Na staroncy szkoły ŭ Internecie pra patronaŭ jest...ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Ne može byti!

    Pameť na trochu dovš

    Тварь ли я дрожащая или право имею… (Ф.М. Достоевский) – Ja svoju mamu pometaju słabo, – tichim hołosom načała rozkazuvati Lila. – Dobre, što maju para zdymkuv, to choč znaju, jak vyhladała. Ale rozkažu tobiê jeji historyju, to može takim sposobom pameť ob jôj ostanetsie...ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Падляшскі мясцовы прадукт

Сыры з манастыра

А. Паісій з сырам з манастыра ў Саках facebook.com/Niezapomnianesmaki
А. Паісій з сырам з манастыра ў Саках
facebook.com/Niezapomnianesmaki

Памятаю свой першы дзень на Бельскім рынку з нашымі сырамі. Было шмат эмоцый, пытанняў, бо рэдка калі духоўны чалавек гандлюе на рынку, – смяецца а. Паісій з манастыра св. Дзмітрыя Салунскага ў Саках (Кляшчэлеўская гміна), дзе браты вырабляюць сыр з казінага і каровінага малака.

Сёння айца Паісія на рыначку ў Бельску-Падляшскім няма. Затое ёсць у краме з манастырскімі вырабамі, зусім побач з бельскім магістратам.

Але таксама ў некаторыя нядзелі нас можна сустрэць у парафіях у Беластоку, Варшаве, Чаромсе, Засцянках ці Сямятычах. Пасля літургіі прадаем нашы вырабы, – заахвочвае а. Паісій.

Тварог з радыятара?

Адкуль узяліся сыры ў манастыры? Меркавалася, што месца ў Саках будзе ў значнай ступені самадастатковым і заснаваным на працы ўласных рук братоў. Адсюль некалькі гадоў таму ўзнікла ідэя завезці жывёл у Саках.

З каровамі было б значна больш працы і патрэбна было б значна больш месца, таму ўзнікла ідэя з козамі, – успамінае а. Паісій. – Мне з жывёламі заўсёды было па дарозе, бо хоць я з горада, з Бельска-Падляшскага, але ў вёсцы ў бабулі і дзядулі заўсёды бегаў а то да каня, а то да цялят. Таму я параіў настаяцелю гэтых козак, а калі яны з’явіліся ў манастыры, заняўся імі, – тлумачыць ён.

Першымі былі Гіська і Зузька – ахвяраваныя вернікамі. Потым далучыліся іншыя і з цягам часу статак вырас да некалькіх дзясяткаў галоў.

Памятаю, як мы цешыліся першай гладышкай малака, потым былі дзве гладышкі, потым 20 літраў, 50 і 100… – успамінае ён. –  І мы пачалі думаць, што з гэтым рабіць, як гэтае малако перапрацоўваць.

Вырашылі рабіць сыры. Першыя спробы былі нейкія дзіўныя: мацарэла з мікрахвалеўкі, тварог зроблены на радыятары. Сёння айцец Паісій, успамінаючы гэта, шчыра смяецца.

У нас не было ніякіх ведаў, акрамя таго, што з Інтэрнэту, – тлумачыць ён і дадае: – Таму мы нарэшце паехалі на навучанне ў Тусінэк, да спадара Сільвестра Ваньчыка, сырароба з вялікімі ведамі і велізарным вопытам.

Там упершыню ўбачылі прафесійнае сыраробнае абсталяванне, набылі шмат ведаў, неабходных для вытворчасці тварагу, ёгуртаў, кісла-сычужных сыроў. Вытворчасць у Саках рушыла поўнай парай.

Праект з дапаможніка

Мы зарэгістравалі сельскагаспадарчы рознічны гандаль, але неўзабаве пайшлі далей па MLO [мясцовая вытворчасць і продаж, гранічныя і абмежаваныя], – кажа а. Паісій.– Нам не хапала рук для работы, а з жывёлай яе заўсёды шмат, і тут да нас прыехаў сябар з Саколкі, у якога быў вялікі статак коз і вырабляў ён малако.

Манахі вырашылі, што сакоўскія павандруюць пад Саколку, а яны будуць пастаяннымі атрымальнікамі казінага малака ад іхняга новага апекуна. Затым яны звярнуліся ў ветэрынарыю, каб выканаць усе фармальнасці, звязаныя з MLO. Неабходна было падумаць і аб пашырэнні вытворчай пляцоўкі.

Захацелі мы пабудаваць сапраўдны сыраробны завод. Таму мы замовілі для яго тэхналагічны праект. Карысталіся таксама дапаможнікам, выдадзеным Маршалкоўскай управай, – рассакрэчвае а. Паісій [дапаможнік «Прынцыпы вытворчага працэсу і гігіены ў афіцыйна зацверджанай фермерскай і рамеснай сыраварні», 2018 год; зацверджаны галоўным ветэрынарным урачом, даступны ў Дэпартаменце сельскай гаспадаркі і рыбалоўства Маршалкоўскай управы ў папяровым выглядзе і ў файле PDF на сайце: pcpl.wrotapodlasia.pl]. – У 2021 годзе з’явілася магчымасць выкарыстання сродкаў ЕС у рамках ПРР. І такім чынам мы стварылі кансорцыум вытворцаў, якія супрацоўнічаюць адзін з адным.

Вытворчасць з малітвай

Сакоўскія браты за кошт сродкаў і ўласных зберажэнняў пашыраюць сыраробны цэх у сутарэннях манастыра. Асобнае памяшканне для паспявання, лядоўня, вытворчае памяшканне, усё з электронным кіраваннем і вымярэннем тэмпературы.

Гэта не традыцыйная форма вытворчасці, бо ў Саках такой традыцыі не было. Мы вучыліся гэтаму з нуля. Але, нягледзячы на тое, што ў нас ужо ёсць сучаснае абсталяванне і лепшыя і больш прафесійныя ўмовы, гэта ўсё ж вытворчасць, ручная, а не прамысловая вытворчасць, да таго ж акрапленая малітвай, што таксама вельмі важна для нас і многіх нашых кліентаў, – падкрэслівае а. Паісій.

Сыры ў Саках вырабляюць з казінага і каровінага малака. Апошняе дастаўляе ў манастыр прыхаджанін, у якога па суседстве ёсць невялікі статак кароў, якія ўтрымліваюцца ў традыцыйнай гаспадарцы, на лугах, пашы і на гаспадаровых кармах.

– Мы малако для нашых прадуктаў пастэрызуем пры нізкай тэмпературы. Яно высокай якасці, але мы выкарыстоўваем пастэрызацыю з-за меркаванняў бяспекі, каб пазбегнуць непажаданых бактэрый, – тлумачыць а. Паісій. – Гігіена вельмі важная для якасці нашай прадукцыі не толькі падчас самой вытворчасці, але і з моманту даення. Важны і корм, якім кормяць жывёл. Давяраем сваім пастаўшчыкам, наведваем адзін да аднаго і падтрымліваем сувязь.

Тавар ад кансорцыума

Сырныя вырабы з манастыра ў Саках можна купіць у краме ў Бельску-Падляшскім. Называецца ён «Niezapomniane smaki», так як брэнд прадуктаў, створаны манахамі. Ёсць ёгурты і тварог з садавінай і без, цэльнае малако, кісла-сычужныя сыры са спецыямі. Таксама ёсць – праўда, па запыце – ялавічына і вяндліны члена кансорцыума, створанага браццю з Сакоў, які дзякуючы ўдзелу ў праекце ЕС пачаў вытворчасць вяндлін на аснове мяса сваіх  кароў. Кансорцыум таксама супрацоўнічае з гадоўцамі курэй і вытворцамі яек перапёлак. Ёсць і селянін, які вырошчвае сланечнік і мае намер адціскаць алей.

Гэта было амаль цудам, што ўдалося хутка сабраць групу людзей, напісаць зусім няпросты праект і падпісаць дамову на фінансаванне. Усе мы тут добра ладзім і кожнаму з нас гэта прыносіць карысць, – кажа а. Паісій. – А прадукцыю членаў нашага кансорцыума ўжо можна купіць у нашай краме ў Бельску, – запрашае. (лук)

Календарыюм

Гадоў таму

  • ў сакавіку

    520 – 4.03.1503 г. – памір’е (на 6 гадоў) паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Вялікім Княствам Маскоўскім, паводле якога да Масквы адышло 29 гарадоў і 70 валасьцей, у тым ліку Чарнігаў, Бранск, Старадуб, Гомель. 160 – 11.03.1863 г. – царскі …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (158) – 23.03.1865 г. у Валожыне, Ашмянскага павету нарадзіўся Стары Улас (Уладыслаў Сівы-Сівіцкі), паэт, празаік, зьбіральнік беларускага фальклёру. З 1907 г. друкаваўся ў „Нашай Ніве”, потым у заходнябеларускіх выданьнях. Памёр 30.09.1939 г. у Шашэльгішках на Віленшчыне. Пахаваны на могілках у Сужанах.
  • (128) – 23.03.1895 г. у Лугавой каля Капыля нар. Васіль Сташэўскі, драматург і празаік. Закончыў Несьвіжскую настаўніцкую сэмінарыю (1914) і Менскі настаўніцкі інстытут (1924). Працаваў настаўнікам у Оршы, з 1927 г. – адказным сакратаром літаратурнага аб'яднаньня "Маладняк", з 1929 г. –  аб'яднаньня „Полымя”. У гг. 1928-1929 працаваў у газэце „Савецкая Беларусь”. У 1937 г. рэпрэсіраваны і прыгавораны да вышэйшай меры
  • (98) – 23.03.1925 г. у в. Мора на Беласточчыне нарадзіўся Віктар Швед, паэт, актыўны дзеяч беларускага руху на Беласточчыне. Друкуецца з 1957 г. Дэбютаваў у „Ніве” вершам „Я беларус”. Аўтар многіх зборнікаў вершаў, сааўтар падручнікаў на беларускай мове. Жыве ў Беластоку. Віншуем Вас, спадар Віктар!
  • (45) – 23.03.1978 г. у Менску памёр Рыгор Шырма (нар. 8(20).01.1892 г. у в. Шакуны, Пружанскага  павету), харавы дырыжор, фальклярыст, грамадзкі дзеяч. Актыўна ўключыўся ў беларускі рух у 1922 г., дзейнічаў у Беларускім Выбарчым Камітэце. Пасьля стаў настаўнікам сьпеву ў Віленскай Беларускай Гімназіі, выхавацелем у інтэрнаце гімназіі. Грамадзка працаваў у Таварыстве Беларускай Школы. Выдаваў зборнікі беларускіх песьняў.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Copyright © 2023 Czasopis