Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    Za rasstreł kaniec kancoŭ nikoho nie abwinawacili

    Potym Jurczeniu na UB dapytwali jaszcze czatery razy. Na kaniec pry prysustwi prakuratara. Jurczenia szczacielno raskazwaŭ, jak zaŭdawaŭ Niemcam ludziej, jakich pośle rasstralali. Nadto nie piareczyŭ toża, kali pytali jaho, ci heto praŭda, szto świedczyli ludzi. Na kaniec 15 stycznia 1953 r. pryznaŭso da winy,…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Kinoman

    14. Chto vpravo, chto vliêvo, chto v błudy

    Posłuchavšy v radivi 13 hrudnia 1981 promovu generała Jaruzelśkoho razy dva-try, my z Gienikom R. i Janom G. vyryšyli, što nam u Varšavi nema sensu zmahatisie ni za socijalizm, ni proti socijalizmu, i postanovili evakuovatisie na Biłostôčynu. Zreštoju, šče pered południom toho samoho dnia administracija domów studenta ohołosiła zarządzenie, što studenty povinny pokinuti akademiki i jiêchati dochaty. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

W 15. rocznicę śmierci

Słów kilka o Nadziei Rusko

Nadzieja Rusko w latach swojej młodości
Nadzieja Rusko w latach swojej młodości

Nadzieja Rusko była skarbnicą wiedzy o dawnym folklorze białowieskim i dziejach miejscowości. U schyłku życia zaczęła tworzyć – napisała kilka wierszy-piosenek na tematy z życia prostego wiejskiego człowieka oraz szereg sentencji.

Na świat przyszła 6 lutego 1906 roku w Białowieży, w rodzinie Sergiusza Szpakowicza i Agaty z domu Pisarewicz. Ojciec pracował jako carski gajowy w Puszczy Białowieskiej. Szpakowiczowie mieli dziewięcioro dzieci, Nadzieja była ich czwartym dzieckiem.

W sierpniu 1915 roku cała rodzina Szpakowiczów, wraz z wieloma innymi białowieskimi rodzinami, ewakuowała się w głąb Rosji. Szpakowiczowie zatrzymali się w Niżnym Nowgorodzie. Nadzieja uczęszczała do żeńskiej szkoły. Była pilną uczennicą, pisała bardzo ładne wypracowania. Szczególne uzdolnienia wykazywała w interpretacji i recytacji wierszy. Miała doskonałą pamięć.

Po wybuchu rewolucji październikowej w Rosji nastał chaos, bezprawie i głód. O spokojnym życiu trudno było nawet pomarzyć We wrześniu 1918 roku rodzina Szpakowiczów podjęła decyzję o powrocie do Białowieży. Dotarli do niej dopiero w listopadzie, pokonując po drodze wiele przeszkód. W ich miejscowości stacjonowali jeszcze Niemcy, ale pod koniec roku ją opuścili. Szpakowiczowie zastali spalone przez Kozaków domy i zabudowania gospodarcze. Zamieszkali w poniemieckim baraku. Nadzieja, oprócz obowiązków domowych, musiała chodzić do pracy przy sadzeniu lasu oraz do tartaku.

W 1921 roku rodzina Szpakowiczów zbudowała własny dom. Nadzieja bardzo chciała się uczyć, ale nikt jej nigdzie nie zamierzał posyłać. Czytać i pisać po polsku nauczyła się sama. Bardzo lubiła czytać. Wkrótce wydano ją za zamożnego rolnika – Emiliana Rusko z Podolan Drugich. Małżeństwo to było zgodne i pracowite. Wydało na świat dwoje utalentowanych dzieci: syna Borysa Russko (ur. 1929) – pułkownika Wojska Polskiego i poetę oraz córkę Olgę Szurkowską (1931-2021) – filologa-rusycystkę, nauczyciel i pedagoga, autorkę kilku książek wspomnieniowych.

Nadzieja Rusko do ostatnich swych dni zachowywała fenomenalną pamięć. Znała wiele miejscowych białoruskich piosenek, przyśpiewek, porzekadeł. W 1994 roku opublikował je na swych łamach, w cyklu „Z kuferka babuli Nadzi”, białostocki tygodnik „Niva”. Z kolei wydawane w Białowieży pismo „Białowieżanin” zamieściło w 1997 roku wybór jej sentencji. Panią Nadzieję odwiedzali często studenci i wykładowcy akademiccy. Chętnie dzieliła się swą wiedzą, deklamowała im wiersze, śpiewała dawne piosenki i opowiadała o starych obrzędach, zwyczajach i wierzeniach.

Nadzieja Rusko w ostatnich latach swego życia była pensjonariuszką Domu Pomocy Społecznej „Rokitnik” w Białowieży. 27 stycznia 2006 roku odbyła się tam uroczystość z okazji setnej rocznicy jej urodzin. Jubilatka zadziwiła wszystkich zebranych, recytując z pamięci długie wiersze, których nauczyła się jeszcze w latach młodości.

Nadzieja Rusko zmarła 3 września 2007 roku w wieku 101 lat. Została pochowana w kwaterze rodzinnej na białowieskim cmentarzu.

Córka Olga poświęciła swojej matce jeden z rozdziałów wydanej w 2001 roku książki „Dzieje białowieskiej rodziny”.

Piotr Bajko

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • У сакавіку

    – забойства язычнікамі ў 1250 г. ігумена Лаўрышаўскага манастыра, прападобнага Елісія, кананізаванага як сьвяты Беларусі. – 31.03.1785 г. у Варшаве памёр Антоні Тызэнгаўз (нар. у 1733 г. у Новаельні на Гродзеншчыне), палітычны і грамадзкі дзеяч ВКЛ, асьветнік, з 1765 г. …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (79) – у сакавіку 1946 г. быў надрукаваны ў Ватэнштаце (Нямеччына) першы нумар выданьня Згуртаваньня Крывіцкіх Скаўтаў на Чыжыне „Скаўт”. Рэдагаваў Вацлаў Пануцэвіч (Папуцэвіч).
  • (46) – 14.03.1979 г. у Несьвіжы памёр Міхал Сеўрук, беларускі мастак. Нар. 27.02.1905 г. у Варшаве, закончыў Мастацкі факультэт Віленскага ўнівэрсытэта, быў вучнем Ф. Рушчыца і Л. Слендзінскага (1932), з 1939 г. жыў у Несьвіжы; зараз у яго доме дзейнічае музэй.
  • (36) – былі заснаваныя акадэміцкія гурткі Беларускага Аб’яднаньня Студэнтаў: 14.03.1989 г. ва Унівэрсытэце Марыі Кюры-Складоўскай і Сельскагаспадарчай Акадэміі ў Любліне (старшыня – Яраслаў Іванюк), 16.03.1989 г. на Беластоцкай Палітэхніцы (старшыня – Міраслаў Пякарскі), 18.03.1989 г. у Варшаўскім Унівэрсытэце (старшыня – Мікола Ваўранюк).

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis