Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    24. Dochtar Maroz (6)

    U archiwie IPN kromie dakumentaŭ UB majuć jaszcze druhuju dakumentacju – z Wajskowaho rajanowaho sudu ŭ Biełastoku, dzie krychu bolsz infarmacjaŭ pra sprawu Wacława Maroza. Baraniŭ jaho adwakat Alaksandar Saroka z Warszawy. 26 kwietnia 1950 r. jak obrońca wojskowy pasłaŭ da suda ŭ Biełastoku piśmo,…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Hapčyna vnučka

    Siête stałosie v marciovi.

    Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste…. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Wspomnienie

Serce oddała najmłodszym

W pamięci starszych białowieżan zapisała się jako ofiarny pedagog oraz organizatorka i wieloletnia dyrektorka przedszkola samorządowego w Białowieży. Należała do grona najbardziej znanych mieszkańców. W bieżącym roku wypada jej 105. rocznica urodzin i 5. rocznica śmierci. Przypomnijmy tę postać.

Helena Sadczuk (z domu Naumnik) urodziła się 4 marca 1918 roku (w jej dowodzie osobistym figurował błędnie podany rok 1920) we wsi Złynka (ZSRR) w wielodzietnej rodzinie nauczycielskiej. Po powrocie z rodzicami z uchodźstwa, zamieszkała we wsi Zawadzki Dąb, która obecnie znajduje się po białoruskiej stronie Puszczy Białowieskiej. Uczęszczała do szkoły powszechnej w Białowieży, od której dzieliła ją odległość 9 km. Za mąż wyszła w 1939 roku w Legionowie. Mąż zginął w czasie wojny, zabity przez Niemców podczas łapanki. Samodzielnie wychowywała córkę Halinę (zamężna Daniłowicz), która przyszła na świat 1 stycznia 1941 roku.

Po wojnie Helena zdobyła wykształcenie średnie pedagogiczne. W kwietniu 1946 roku, po ukończeniu dwumiesięcznego kursu dla wychowawczyń przedszkoli oraz wstępnego kursu dla kierowników świetlic w Białymstoku, przystąpiła do organizacji Państwowego Przedszkola w Białowieży. Gmina przydzieliła na ten cel budynek położony przy ul. Stoczek 117. Po zorganizowaniu placówki, pełniła w niej funkcję kierownika i wychowawczyni.

1. Helena Sadczuk (1918-2018). Ze zbiorów Jacka Daniłowicza
1. Helena Sadczuk (1918-2018). Ze zbiorów Jacka Daniłowicza

W 1946 roku do przedszkola przyjęto aż sześćdziesięcioro dzieci w wieku pięciu-sześciu lat. Brakowało pomieszczeń do prowadzenia zajęć. W tej sytuacji kierownik szkoły udostępnił na potrzeby świeżo powstałej placówki jedną izbę lekcyjną. Komitet Rodzicielski pomógł Helenie Sadczuk zaopatrzyć przedszkole w niezbędne, dość prymitywne meble – podłużne stoły i ławki do siedzenia oraz trzy poniemieckie szafy. Kierowniczka powykręcała z nich zbędne uchwyty i zrobiła wieszaczki ścienne na ubrania dla dzieci. Sama przywiozła z tartaku w Hajnówce ogromną skrzynię gładko heblowanych zrzynków i deseczek o różnych wielkościach, które okazały się doskonałym i bardzo przydatnym do zabawy materiałem budowlanym, rozwijającą wyobraźnię twórczą u dzieci. Z różnokolorowego materiału, ofiarowanego przez rodziców, uszyła kilka lalek.

  1. Sadczuk pracowała właściwie sama. Pomagała jej tylko kucharka, zatrudniona przez gminę. Dzieci korzystały z jednego posiłku – obiadu, śniadanie przynosiły ze sobą z domu. Z czasem przedszkole wyremontowano – z trzech małych sal zrobiono dwie duże. Zakupiono też nowe, odpowiednie meble i sprzęt terenowy. Przedszkole zreorganizowano. Już nie było ono jednooddziałowe a dwuoddziałowe. Dzieci przebywały w nim nie pięć a dziewięć godzin. Na dodatkowych etatach zatrudniono wychowawczynię i sprzątaczkę. Plac przedszkolny został poszerzony i ogrodzony siatką oraz żywopłotem z morwy. Wykonano piaskownicę. Założono mały ogródek warzywno-kwiatowy.

Kierowniczka na potrzeby przedszkola założyła małą hodowlę kur oraz przez okres dwóch lat prowadziła doświadczalną hodowlę jedwabnika morwowego.

W 1968 roku przedszkole przeniosło się do nowego budynku, wybudowanego głównie dzięki staraniom kierowniczki.

W 1978 roku Sadczuk przeszła na emeryturę. Ale kontaktu z przedszkolem nie zerwała – jeszcze przez cały rok 1979 pracowała dodatkowo jako wychowawczyni. Jej staż pracy w tej placówce wyniósł łącznie 33 lata.

Helena Sadczuk była radną i przewodniczącą Komisji Kultury przy Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Białowieży. Uczestniczyła w wielu zjazdach i konferencjach zorganizowanych dla nauczycieli – wychowawców przedszkoli na terenie całego kraju. W 1969 roku uczestniczyła w V Międzynarodowym Seminarium Wychowania Przedszkolnego, zorganizowanym pod egidą UNICEF-u w Warszawie. Od 1946 roku należała do Związku Nauczycielstwa Polskiego. Z satysfakcją podkreślała, że w czasie pracy zawodowej udało jej się uniknąć członkostwa w strukturach partyjnych i innych organizacjach politycznych.

W dowód uznania za pracę pedagogiczną Kuratorium Oświaty w Białymstoku przyznało jej dodatek specjalny dla wybitnych pedagogów. Otrzymywała także liczne nagrody w formie pieniężnej. Za pracę pedagogiczną została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1963), za działalność społeczną w obchodach Tysiąclecia Państwa Polskiego – Odznaką Tysiąclecia (1966), za zasługi położone dla rozwoju woj. białostockiego – Odznaką Honorową „Zasłużony Białostocczyźnie” (1971), za nienaganną pracę pedagogiczną – Złotym Krzyżem Zasługi (1974), za pracę społeczną dla dobra dzieci – Odznaką Przyjaciel Dziecka, przyznaną przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (1976), za szczególnie wyróżniającą pracę pedagogiczną – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1986), za zasługi dla rozwoju województwa – Złotą Odznaką „Zasłużony Białostocczyźnie” (1988).

Będąc już na emeryturze kontynuowała swoje zainteresowania kolekcjonowaniem różnych okazów przyrodniczych, które wykorzystywała do tworzenia różnych kompozycji. Swoje prace z runa leśnego prezentowała podczas I Przeglądu Twórczości Rzeźbiarzy Białowieskich „Pamiątka z Białowieży”, który odbył się w 1997 roku. Reportaż o jej pracach zrealizowała ekipa z OTV Lublin.

1. Helena Sadczuk (1918-2018). Ze zbiorów Jacka Daniłowicza
Helena Sadczuk przy domowej kolekcji okazów przyrodniczych.

Mieszkała w Białowieży przy ulicy Stoczek 236. W ostatnim okresie życia była pensjonariuszką Domu Pomocy Społecznej „Rokitnik” w Białowieży.

Helena Sadczuk zmarła 14 stycznia 2018 roku w wieku prawie 100 lat (do pełnej setki zabrakło jej niecałe dwa miesiące). Została pochowana na cmentarzu w Białowieży. Spoczywa niedaleko swej córki Haliny, która odeszła wcześniej, 18 października 2008 roku w wieku 67 lat.

Piotr Bajko

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны. Неабходныя палі пазначаны як *

Календарыюм

Гадоў таму

  • у траўні

    – у 1085 г. дружыны Полацкага княства на чале з князем Усяславам Чарадзеем абаранілі беларускія землі ад захопніцкага нашэсьця князя кіеўскага Усяслава Манамаха. Захопнікі зьнішчылі Менск. Як пісаў кіеўскі летапісец „Не засталося ні чалавека, ні жывёлы”. – напады крыжакоў у …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (145) – 25.05.1880 г. у фальварку Лябёдка на Наваградчыне нарадзіўся выдатны грамадзка-палітычны дзеяч Вацлаў Іваноўскі. Між іншым быў адным з заснавальнікаў першага беларускага выдавецтва „Загляне сонца і ў наша аконца”. Забіты 07.12.1943 г. у Менску. Пахаваны там на Кальварыйскіх могілках.
  • (87) – 25.05.1938 г. у Менску адкрыўся Беларускі Дзяржаўны Тэатр Оперы і Балета.
  • (83) – 25.05.1942 г. у турэмным шпіталі ў Горкім памёр Іван Замоцін (нар. 1.11.1873 г. у Крыуліне Цьвярской губ.), літаратуразнавец. З 1908 г. быў прафэсарам Варшаўскага ўнівэрсытэта, з 1922 г. – Беларускага дзяржаўнага унівэрсытэта ў Менску. У 1937 г. быў арыштаваны і асуджаны на 8 год выпраўленча-працоўных лагераў.
  • (61) – 25.05.1964 г. у Маскве памёр Васіль Залатароў (нар. 7.03.1872 г. у Таганрогу), кампазытар і пэдагог. У 1933 – 1941  гг. вёў клас кампазыцыі ў Беларускай кансэрваторыі. У беларускую музычную культуру ўвайшлі яго балеты „Князь-возера” (1949)
  • (57) – 25.05.1968 г. у Рочэстэры (ЗША) памёр Францішак Кушаль – грамадзкі дзеяч, вайсковец (нар. 16.02.1895 г. у в. Першаі, Менскага павету). Сярэднюю адукацыю атрымаў у Вільні ў 1916 г. У час І сусьветнай вайны даслужыўся званьня штабс-капітана. У 1919-1921 гг. уваходзіў у Беларускую Вайсковую Камісію. З 1922 г. на службе ў польскім войску (не атрымліваў авансу). У верасьні 1939 г. удзельнічаў у баях у раёне Львова. Трапіў у савецкі палон, знаходзіўся ў Старабельскім лагеры, потым у маскоўскай турме (Бутыркі). Са сьнежня 1943 г. уведзены ў склад Беларускай Цэнтральнай Рады, стаў начальнікам аддзела вайсковых справаў. Пасьля вайны на эміграцыі ў ЗША. Адзін з заснавальнікаў газэты „Бацькаўшчына”, удзельнічаў у выдаваньні „Беларуса”. Пахаваны на могілках Маўнт Хоўп.
  • (38) – 25.05.1987 г. памёр у Кліўлендзе (ЗША) Аўген Калубовіч-Каханоўскі (нар. 5.03.1910 г. у Ціхінічах, Рагачоўскага пав.), гісторык, палітычны дзеяч, настаўнік. Падчас нямецкай акупацыі кіраваў Аддзелам Культуры Беларускай Цэнтральнай Рады. Аўтар між іншым прац „Мова ў гісторыі беларускага пісьменства”, „Айцы БССР і іхны лёс”, успамінаў „На крыжавой дарозе”. Пахаваны на могілках Рыверсайд у Кліўлендзе.
  • (34) – у днях 25-27.05.1991 г. у Менску праходзіў І Міжнародны Кангрэс Беларусістаў.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis
Social Media Auto Publish Powered By : XYZScripts.com