Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    23. Zabytaja tragedia kala Krynak (3)

    Na UB u Sakołcy i pośle ŭ sudzie ŭ Biełastoku abvinavaczanych i śviedkaŭ asablivo szczacielno raspytvali pra sąd doraźny, jaki Niemcy pierad rasstrełam zrabili ŭ vadzianym mlinie ŭ Nietupie. Hety dzieravianny budynak staić i dziś nad reczkaj pry szasie da Kruszynianaŭ nidaloko vioski Biełahorcy. Daŭno…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • „Ja choču byti bliźka ludiam”

    Rozhovôr Jana i Haliny Maksimjukov z poetkoju Zojoj Sačko

    Jan: Čy pomniš, koli v tebe zjavivsie impuls, kob napisati peršy viêrš? I na jakôj movi tobiê napisałosie? Zoja: O, ja dumała, što ty tak i načneš… Ja učyłaś u školi v Parcievi, de była prykładnoju učenicieju. Pan od pôlśkoji movy skazav prynesti viêršyki pud… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Opowiadannie

Pryhody Pudlaszoŭ

2. Pryhody Oleksieja (6)

Rys. Dominika M. Szmurło
Rys. Dominika M. Szmurło

Po jakoumsia czasi Oleksiej skazaŭ:

– Dawaj lażemo, jakoś nezruczno sidieti.

– Oj, a mnije szcze ne można.

– To ne budem rozdziahatisia, tak poleżymo odne pry druhuom.

Oleksiej liuoh na pleczy, a wona bokom, położyła hołoŭ na joho ruku. Roskazowała sztoś pro swoje studia. Oleksiej odnako czuŭ jak po joho tieli probihajut muraszki. Chrystina perestała howoriti, położyła hołowu na joho pleczko i prytuliłasia ciełym tiełom. Od jie popłyŭła silna enerhia i wuon perestaŭ woobszcze dumati. Joho dusza napoŭniałasia szczastiom. Jomu stało pryjatno i radosno. Stan szczastia pomaleńku uweliczowaŭsia, aż poczustwowaŭ sebe tak lohko, szto koli b pomachaŭ rukami, to i poletieŭ by jak ptaszka.Chrystina pociłowała joho u szczoku i ŭstała. Tohdy toje pryjatne nastrojenije naczało pomaleńku odchoditi.

– Spasibo tobie, maja najdoroższa, za kilka minut szczastia, – skazaŭ.

– Minuty szczastia szcze pered nami, – odkazała i poszła mytisia.

Oleksiej leżaŭ nawet ne woruszyŭsia. Jomu kazałosia, szto wuon uże koliś czustwowaŭ pochożu lohkost’ tieła. To było daŭno – naczaŭ prypominati. Tak…, ja perszy raz sztoś pochoże pereżyŭ u czyżoŭskouj cerkwi. Bat’ki zakazali obiedniu na moje wuosimnadcet’ liet. To było jakojeś cerkoŭne swiato ŭ seredini tyżnia. W cerkwi było mało ludi, ale dwa batiuszki. Mołodyj byŭ odiahnuty w sztoś podobne do ryzy, a na lewum pleczye wiesiła cerkoŭna lenta.

– To nasz diakon, – chtoś skazaŭ.

Naczałasia służba. Diakon czytaŭ Jewanhielije i spiwaŭ molitwy, chrystiŭsia trimajuczy kuneć lenty ŭ  rucie. Oleksiej tohdy perszy raz sztoś takoje baczyŭ. Usioj czas diwiŭsia na joho. Deś poseredini obiedni diakon naczaŭ molitisia za Oleksija. Tak spiwaŭ, szto toho dusza, kazałosia, wyletit i wuon tohdy perszy raz poczustwowaŭ sebe tak loheńko.

Chrystina wyszła z łazienki u piżami i lahla spati. Oleksiej toże pujszoŭ jie sledom. Lioh i potichońku lubowaŭsia swojeju nowoju podruhoju. Praŭdu każuczy, wuon wieryŭ, szto do joho nareszti pryszła persza nastojaszcza luboŭ.

W nedielu poszli do krynickoji cerkwy. Chrystina poszła postawiti swiczki i Oleksiej znoŭ obaczyŭ aureołu nad jije hołowoju.

–  Muoj Boże, może wona świataja? – ni to sam sebe pytaŭ, ni to perekonuwaŭ.

Chrystina wernułasia i stała blizieńko joho, chot’ miestia w cerkwi było mnuoho. Siweńki batiuszka naczaŭ molitisia i spiwaŭ razom z pieŭczoju. Oleksiejowi pokazałosia, szto wuon deś czuŭ sioj hołos.

– Tak, – uradowaŭsia, – to hołos toho diakona, szto koliś spiwaŭ u Czyżach.

Batiuszka naczaŭ tak spiwati, aż Oleksiejowi stisnuło sercie. Enerhia Chrystiny, słowa molitwy i hołos batiuszki tak poŭlijali, szto joho dusza naczała wyrywatisia z tieła. wuon czustwowaŭ jak wono lohczaje sztoraz buolsz i buolsz, aż kazałosia szto staŭ lohki, jak husiny puszok, kob schotieŭ to muoh by poletieti pod kupoł. Perestali spiwati i joho dusza uspokoiłasia, a u hołowie poŭtorałasia fraza: jaki ja szczasliwy, jaki ja szczasliwy, jaki ja szczasliwy…

Cijeły tyżdeń tieszyŭsia swoim szczastiom, kotoromu na imje Chrystina. Woon jije polubiŭ useju duszoju i ciełym tiełom.

*   *   *

O tuom, szto pojedut na Pudlasze dohoworylisia ŭ pojizdi, jeduczy z Krynici. Do Poznania po Christinu Oleksiej pryjechaŭ samochodom. Ostanowiŭsia pud jije kwartiroju. Ne chotieŭ uchoditi, to zatrubiŭ. Na druhomu etażye odczyniłosia okno, wyhlanuŭ mołody mużczyna i kryknuŭ:

– Hej, ty stary, anu sperniczaj  spud okna i to chuteńko, jak choczesz szcze jezditi sietym hratom.

Oleksiej ne odozwaŭsia. Na ŭsiaki słuczaj odjechaŭ z deset’ metroŭ. Czerez paru minut wyszła Chrystina z torboju. Wuon wysiŭ kob odczyniti bahażnik. U toi czas mołody znoŭ kryknuŭ:

– Kasia, chodi obaczysz. Mati naszła dwa hraty. Cha, cha, cha, – hołosno zaśmijaŭsia.

– To muoj ziat’. Ne znaju, jak z imi prożywu, – skazała Chrystina.

– Chrystinko, to nic, jakoś damo rady. Ne perejimaisia, je ŭsiaki lude. Kob ono twojuoj doczcie było z im dobre.

– Oj, daj Boże.

Pojechali. Do Łoknici pryijecholi ŭże na zmerkani. Mama Chrystiny szcze sidieła na ławoczci koło swojeji chaty.

– Zdrastwujtem, mamo, jak wy żywete? – prywitałasia Chrystina. Pociłowała ŭ szczoki, prytuliła.

– Nu, nareszti ty pryjechała do swojei mamy? – odstupiła na szah i lubowałasia doczkoju:

– Oj, doczeńko, jak ty szcze chorosze wyhladajesz! – skazała rodosnym hołosom, a posli spytała:

– O to chto? Taksist?

– Nie, to muoj koleha.

– Zdrastwujte, – odozwaŭsia Oleksiej.

– A ty nebudesz Wołodia Iwaniukoŭ z Lenewa? – spytała.

– Nie, ja Alosza, Wołodin syn.

– O baczysz, ty postrareŭ i toper soŭsiem pochożyi do bat’ka. Każetsia szto ja joho nedaŭno baczyła. A z Wieroju to musit proszłoho roku jezdiła do Bielska. Jak twoi bat’ki?

– Uże ne żywout.

– Boże, moje Boże. Daŭno poŭmirali?

– Bat’ka nema poczti deset’ liet, a mama umerła sztyry roki tomu.

– O, baczysz, a mnie pro siete nichto ne skazaŭ. De budesz noczowati? Pojedesz do Lenewa?

– Nie, mamo, Alosza porenoczuje ŭ nas. My zaŭtra pojedemo pobacziti joho ruodne miestie, – Chrystina wyruczyła Oleksieja.

– A chto tam teper żywe?

– Uże nichto, to dacza doczki mojei sestrye, – odkazaŭ Oleksiej.

– Nu, zachod’te do chaty. Poweczerajem, – pryhłasiła mama Chrystiny.

Na weczeru odkryła słoik miasa. Tak zapachło, szto Oleksieja odrazu naczało stiskati u żołudkowi. Pokroiła szcze suchuju koŭbasu. Oleksiej takoho ne jeŭ może petnadcet’ let, szto kusok koŭknuŭ, to chwaliŭ takoje smaczne. Mama Chrystiny tuolki ŭsmichałasia.

Poweczerali. Chrystina pomyła posudu. Tohdy Mama juoj skazała:

– Posteli Aloszy ŭ welikoi komnati, a ty perespisz zo mnoju.

– Dobre, mamo.

Christina posłała, odnako stuol ne wychodiła. Sieli z Oleksiejom pry stolie i howoryli.

– Chrystina, chodi spati, – poklikała mati.

– Spite, spite, mamo, ja prydu. My szcze trochu pohoworymo.

Starsza żenszczyna rano procznułasia, ale doczki ne było. Poniała, szto wona maje ŭchażora. Na snedanie spekła jajeczniu.

Oleksiej z Chrystinoju pojechali do Leniewa. Jechali mensz jak poŭczasa.

– O, my ŭże pryjechali, – skazŭ Oleksiej.

Jakajaś żenszczyna zahrybała pruhmenie.

– Poznokomtesia, to Warwara, doczka mojeji sestrye, a to moja podruha Chrystina.

Warwara zaprosiła ich do chaty. Zaparyła kawu. Uspominali starych Iwaniukoŭ. Posli Warwara roskazała pro swoju simiu i swojakoŭ. Posidieli może dwa czasa.

*   *   *

Kilka lijet tomu ja pojechaŭ na ekskursiju u Hrecju. U prohrami byli Delfy. Ja czut’ wojszoŭ pud horu. Zasapaŭszysia pryszoŭ poczti ostatni z hrupy. Usie otoczyli toje miestie de worożyła Pytia. Ja ne pchaŭsia. Pomału lude naczali rozchoditisia i tohdy ŭbaczyŭ, szto nad słaŭnoju tryeszczynoju stojat Oleksiej i Chrystina. Pryhlanuŭsia i perestaŭ wieryti swoim oczom. Nad hołowoju Chrystiny switiłasia teper ne raduha, ono zelono-sinia aureola. Koli pro sioje mnie howoryŭ Oleksiej, ja dumaŭ szto aureola to niczoho inszoho jak załomany na wołosach promeni soncia. Ale sietoho dnia soncie zakrywali chmary.

– Boże muoj, – podumaŭ, – wuona napraŭdu wywoditsia od Bohini Słowian. Urodiłasia u Łoknici, znaczyt – to Bohini Tutejszych Słowian!

My prywitalisia i ja spytaŭ:

– Jak wam żywetsia?

Chrystina hlanuła na joho, jak ŭlublana dieŭczynka, a wuon podiwiŭsia na mene z chitrym uśmieszkom i  ŭ odkaz zaspiwaŭ ostatni kuplet Korobuszki:

Znajet tolko nocz’ głubokaja,

Kak poładili oni.

Rasprjamiś ty, roż wysokaja,

Tajny swiato sochrani!

KUNEĆ

Wasia Platoniszyn

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • ў кастрычніку

    1005 – 1019 г. першая згадка ў летапісах пра Бярэсьце. 710 – 1314 г. князь Давыд Гарадзенскі разбіў вялікі паход крыжакоў на Наваградак. 625 – 1399 г. паражэньне ад татараў арміі Вялікага Княства Літоўскага на чале зь князём Вітаўтам на …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (633) – беспасьпяховая аблога ў 1391 г. горада Наваградка крыжацкімі войскамі на чале з магістрам Конрадам Валенродам.
  • (241) – У 1783 г. быў пабудаваны касьцёл бернардзінцаў у Будславе каля Мядзеля.
  • (95) – 9.10.1929 г. у Варшаве памёр кс. Адам Лісоўскі (нар. у 1882 г. у Карандах Ашмянскага пав.), адзін з пачынальнікаў беларускага хрысьціянскага руху. Закончыў духоўную сэмінарыю ў Вільні ў 1903 г., пасьля вучыўся ў Духоўнай Каталіцкай Акадэміі ў Пецярбурзе, высьвячаны на ксяндза ў 1907 г. Служыў у розных парахвіях на беларускіх землях:

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2024 Czasopis