Стала вядома, што з 1-га студзеня ў Польшчы з’явілася пятнаццаць новых гарадоў. На гэты раз гарадскіх правоў не атрымала ні адна мясцовасць з Падляшша, не было тут такой ініцыятывы. Звычайна падымаюць яе мясцовыя самаўрады і самі жыхары, каб павысіць ранг свайго мястэчка – фармальна вёскі. Часта разыходзіцца пра аднаўленне гарадскіх правоў, страчаных даўней па розных прычынах. Канчатковае рашэнне прымае ўрад, канкрэтна Міністэрства ўнутраных спраў і адміністрацыі.

Прэм’ер-міністр Матэвуш Маравецкі, калі прадстаўнікам новых польскіх гарадоў уручаў акты прысваення новых правоў і сімвалічныя ключы ад гарадскіх варот, сказаў, што гэта не толькі для гонару, але і забавязанне, каб развівацца. Кіраўнік ураду быў упэўнены, што новыя гарады, дзякуючы павышанаму прэстыжу, стануць прыцягваць новых інвестараў, прадпрымальнікаў і ствараць дадатковыя працоўныя месцы. Затым павінен павышацца таксама лік жыхароў.

У практыцы не заўсёды так бывае. Найчасцей такая змена толькі фармальнасць. Войт аўтаматычна становіцца бургамістрам, рада гміны ператвараецца ў гарадскую, так як і гмінная ўправа.

14 гадоў таму былі вернуты гарадскія правы маім Крынкам. З таго часу, на жаль, не бачу тут ніякага развіцця. Наадварот – ёсць рэгрэс. Новы статус мясцовасці дагэтуль не прынёс спадзяваных змен. За гэты час толькі адрамантавана шмат вуліц і гмінных будынкаў. Але ў суседнім Гарадку не менш, хаця фармальна гэта надалей вёска і калісь таксама з гарадскімі правамі.

Карысную змену відаць толькі ў Міхалове, якое стала горадам таксама 14 гадоў таму. Там пабудавалі адразу гарадскую ратушу з вежай з гадзіннікам і нават крыты басейн. Там таксама адрамантавалі вуліцы і камунальныя будынкі. Было за што, бо падатак ад адной толькі газакампрэсарнай станцыі ў Кандратках каля Ялоўкі гэта больш як палова бюджэту гміны Крынкі. Хаця ў Міхалове буйныя інвестары так і не з’явіліся, то горад яно крыху нават напамінае. Ёсць тут „Бядронка” і яшчэ дзве іншыя буйныя крамы, вялікая гаспода з гасцініцай і меншыя рэстаранчыкі. У Крынках гэтага няма.

У параўнанні з Міхаловам ці нават Гарадком цяперашнія Крынкі гэта сумнае і соннае мястэчка. Вечарком цалкам яно пусцее, нават у самім цэнтры. Прычына адна – Крынкі апынуліся на перыферыях, на канцы свету. Таму маладыя тут не застаюцца, рэдка хто. Пасля аднаўлення гарадскіх правоў колькасць жыхароў зменшылася на амаль 12 прац. Як ні дзіўна, у Міхалове гэты паказчык яшчэ большы, бо амаль 14 прац. Прыгадваецца мне, як бургамістр пераконваў, што дзякуючы гарадскім правам мясцовасць будзе разрастацца. Аказваецца, ёсць наадварот, бо Міхалова ўсё ж такі як і Крынкі невялікі перыферыйны горад. Маладыя таксама найчасцей згэтуль выязджаюць у большыя цэнтры, найбольш у Беласток.

Юрка Хмялеўскі