Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    23. Zabytaja tragedia kala Krynak (3)

    Na UB u Sakołcy i pośle ŭ sudzie ŭ Biełastoku abvinavaczanych i śviedkaŭ asablivo szczacielno raspytvali pra sąd doraźny, jaki Niemcy pierad rasstrełam zrabili ŭ vadzianym mlinie ŭ Nietupie. Hety dzieravianny budynak staić i dziś nad reczkaj pry szasie da Kruszynianaŭ nidaloko vioski Biełahorcy. Daŭno…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • „Ja choču byti bliźka ludiam”

    Rozhovôr Jana i Haliny Maksimjukov z poetkoju Zojoj Sačko

    Jan: Čy pomniš, koli v tebe zjavivsie impuls, kob napisati peršy viêrš? I na jakôj movi tobiê napisałosie? Zoja: O, ja dumała, što ty tak i načneš… Ja učyłaś u školi v Parcievi, de była prykładnoju učenicieju. Pan od pôlśkoji movy skazav prynesti viêršyki pud… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Historyji z žytia

Po simdesiatci

René Magritte „Lubovniki” (1928)
René Magritte „Lubovniki” (1928)

…Kob chtoś mniê skazav, koli ja była mnôho mołodša, što po simdesiatci tože možna zakochatisie i prožyti lubov, to ja, musit, ono b popukałasie v hołov i rozsmijałasie. U takôm viêkovi to lude pro smerť uže dumajut, a ne zakochujutsie, koliś dumałosie mniê…

Zo svojim mužom, Radkom, my velmi lubilisie, uže od liceja. Vôn byv mojim peršym mužčynom, i naveť koli ja joho zdradiła, vôn mniê vsio vybačyv, i ja za ciêłe žycie z jim ne počuła od joho ni odnoho słova dohany. Vôn mene velmi lubiv. I koli joho nestało, to mniê zdavałosie, što moje žycie tože kunčajetsie, što ničoho dobroho mene vže ne čekaje. Jak ja pomylałasie!

Najperuč ja zaplełasie do durnoji historyji z Julinkom. Dobre, što tôlko na korotko, i chutko z siêtoho vyjšła. At, ne varto i rozkazuvati. Julinek ne chotiêv ničoho pominiati v žyciovi, ono potrebovav upevnitisie v svojôm simiêjnum neščastiovi i miêti komu ob jôm rozkazuvati. A mniê ne velmi chotiêłosie słuchati…

Potum na naš škôlny zjiêzd pryjiêchav David.

Zo škoły mniê zapometałosie, što vôn byv trochu chuliganovaty, ne vse słuchav učytelôv, a divčata do joho často vzdychali. Uperuč na našych zjiêzdach vôn ne pojavlavsie, bo žyv u Australiji. Teper byv z joho całkom prystôjny mužčyna, z hože obstryžanoju sivoju čuprynoju, eleganćko odiahnuty, z nevelikoju nadvahoju. Usmichavsie do vsiêch i popivav vinečko. Často hulkav u moju storonu. Potum my para razôv z jim zatanciovali. Vôn trochu rozkazav mniê pro sebe.

David byv podvôjnym rozvôdnikom. Z peršoju žônkoju miêv dviê dočki i z druhoju tože.

– A čoho ty pojiêchav do Australiji? – zapytała ja.

– Siête ne tak prosto vytłumačyti. Rozkažu tobiê inšym razom, bo tut… – vôn rozhlanuvsie po restauraciji, u kotoruj my miêli naš zjiêzd, – … ne čas i ne miêstie. A tak do słova kažučy, ty ne dury sobiê hołovy Julinkom, to partner ne dla tebe…

Ja ono rozdziaviła rot, do hołovy mniê ne pryjšło, što chtoś môh zavvažyti, što my z Julinkom štoś kombinujemo.

David mene zaintrygovav.

Od toho času my stali často hovoryti z soboju po Skajpi, naveť vinečko pry rozmovi popivali, vôn svoje, a ja svoje…

– Ja rozvjôvsie z peršoju žônkoju, bo vona vže po peršum ditiatovi stała divno zachovuvatisie, – rozkazuvav vôn mniê. – Odmovlała seksu, perestała varyti i ciêły čas ono svaryłasie. Zusiêm perestało jôj na mniê zaležati. My žyli v jeji baťkôv, i vony narešti zastavili nas pujti do psychologa. My zapisalisie na terapiju i vona na jakiś čas nam pomohła, ale i tak ne było normalno. Urodiłasie nam šče odna dočka, i tohdy ja ne vyderžav, pokinuv jijiê. My rozvelisie, ja płativ alimenty i jakoś probuvav žyti odin. Ale chutko vstrêtiv svoju druhu žônku, a koli v nas zjavilisie soviêćki tanki i žyti stało preč necikavo, my vtekli do Nimeččyny. Diêti, dviê diêvčynki, byli šče malutki. Žyli my v łahierovi dla biêženciuv. Miêli veliku šansu ostatisie v Nimeččyni i dobre zažyti. Ja nebavom miêv otrymati dobre płatnu robotu i siakuju-takuju kvartiru na počatok, ale moja połovicia zdurêła i za namovoju svojoji sestrê złožyła papery na vyjizd do Australiji, na Tasmaniju. Jeji sestra deś vyčytała, što na Tasmaniji je najčystiêjše poviêtre, bez nijakich škodlivin, i my povinny tudy pojiêchati. Moja žônka pomišałasie na tôm australijśkum poviêtrovi. Mniê emigracijny uradniki skazali, što jak pudpišu papery na vyjizd, to chodu nazad vže ne bude. I ja zavahavsie. A moja połovicia zrobiła v tôm emigracijnum uradovi takuju avanturu, što koli ja siête vspominaju, to mniê i po soroka litach robitsie nedobre. Treba było mniê stamtôl vyjti i vže nikoli bôlš jijiê ne bačyti…

– Ja nakuneć pudpisav tyje papery, i poletiêli my na Tasmaniju, de mniê ne było ni ščaslivo, ni naveť dobre. Teper, koli ja odviêdav svojich koleguv u Nimeččyni, to sam sobiê pluju v borodu, što ne ostavsie v Europi. Diti poškodovav, małyje šče byli, ničoho ne ponimali, a ja vže ž dvoje pokinuv u Čechiji… Płativ hrošy na jich ciêły čas, ale što z toho, jak vony mene ne znali, a byłaja žônka nastavlała jich proti mene… O-takim sposobom ja popav na Tasmaniju, u miêstie na čortovych zakłuniach…

Odnoho razu David skazav mniê, što najbôlš z usiêch praznikuv vôn ne lubit Ruzdva. Odkôl vernuvsie do Čechiji, to vse joho provodiv sam odin, bo nikoho bliźkoho, po pravdi kažučy, vôn tut ne miêv. Baťki davno povmirali, sestra tože, a dviê dočki, kotorych vôn tut pokinuv, naveť hovoryti z jim ne chotiêli.

Ja zumiêłasie.

– Jak to?! To najfajniêjšy čas z ciêłoho roku! – skazała jomu. – Ja obohovlaju čas pered Ruzdvom, koli vsiê prybirajut svojiê domy, viêšajut lampočki, koli pryšykovujut prezenty vsiêm svojim bliźkim…

– Prezenty! – fyrknuv David. – Ono siête i cikaviło moju druhu žônku. Jak nachodiv na jijiê šał kupovania, to čystiła moje konto do dna. Kob ty znała, kôlko razy ja jôj potiav kartu, kob vona ne miêła čym płatiti. Ale vona vyroblała sobiê druhu i znov kupovała. I to takije rečy, na kotory my byli zabiêdny, abo jakijeś nikomu nepotrêbny durnoty. I vse šče zaprošuvała svoju sestru, kotoroji ja ne terpiêv. I jôj tože kupovała prezenty. Ja posla takoho Ruzdva musiv kilka miseciôv praciovati, kob odrobiti toj debet…

– Znaješ što, pryjiêď do mene na Ruzdvo, ja tobiê pokažu, jak može byti fajno i dobre, – zaprosiła ja joho do sebe, dovho ne dumajučy.

Na večeru na Koladu, jak zvyčajno posla smerti Radka, ja pujšła do syna i neviêstki, a potum vony mene odvezli dodomu. Zavtra miêv zjavitisie David.

I vôn pryjiêchav. Z velikoju miskoju bramborového salatu, z połovinoju smerdiuščoho karpa i povnoju valizkoju odežy.

– Ty choť ne podumaj, što ja do tebe perejizdžaju, – skazav vôn pobačyvšy, što ja šyroko rozpluščyła očy na joho ryštunok i provijant. – Ja ne môh siêtoho pokinuti, kob marnovałosie, – vôn pokazav rukoju na sałatu i karpa.

Ja potiahnuła nosom.

– Ryba, musit, uže nedobra, – zasmijałasie ja.

– Ne kažy, dumaješ, što popsovałasie? – vôn zdivlano hlanuv na mene.

– Ja ne dumaju, ja siête čuju, – odkazała ja. – Vykiń jijiê do smiêtnici na dvorê, poka vsio tut od jijiê ne zasmerhło.

Ja miêła svojoho karpa, upekła vanočku, miêła upečany cukrovi i pryšykovała mnôho inšych rečuv.

David vernuvsie dochaty, vytiahnuv z valizki vino i postaviv na stoliê. Ja zaveła joho do modróho pokoja.

– Tut budeš spati i možeš pokinuti svojiê rečy. Zboku majiêš prybiralniu i łazienku, možeš odsviêžytisie, a potum prychoď na spôd, budemo večerati.

Stôł davno byv hotovy, teper ja ono dostaviła toje, što pryšykovała natepło.

David zyjšov na spôd i koli vsio pobačyv, to jomu šyroko odplušcylisie očy. Ja zasvitiła vsiê lampočki, jakimi prystrojiła salon, na stoliê zapaliła sviêčku, i my siêli. Pud jôłkoju čekav Davida podarok.

David odkorkovav vino, my vypili, pomału stali večerati. Hovoryli, uspominali, spohladali odno na odne, ticho hrała muzyka…

Zrobiłosie pryjemno i romantyčno. Potum my pohlediêli jakiś film i velmi pôzno lahli spati.

Na druhi deń po obiêdi my vybralisie do Prahi. I ciêły čas hovoryli, flirtovali… Jak mniê siêtoho brakovało… Potum prysiêli v kavjarni na Ujezdovi, zamovili sobiê kavu i vinečko, i David rozkazuvav mniê pro svoje pryhody v Australiji. Vôn umiêv rozkazuvati. My poposmijalisie. I znov chodili po Prazi, čut ne do pôvnočy. A miêsto było takoje čudne, jak začarovane. Povne sviêtła, tajemniciuv, i takoje choroše, što až pud hrudima tisło. Ja miêła vraženie, što čerez chvilinku pudnimusie w poviêtre i budu litati. My čuť pospiêli na ostatni autobus. Ja odčuvała sebe tak mołodo, tak zavablivo, my deržalisie za ruki, zahladali odno odnomu v očy, čas od času ciłovalisie. Nu i, zrozumiêło, usio skônčyłosie v posteli. Po smerti muža mniê naveť do hołovy ne pryjšło, što ja šče koliś v žyci budu zanimatisie seksom! I što siête mniê šče dasť tôlko radosti…

– Nu faktyčno, kob kažne Ruzdvo tak vyhladało, – skazav zrania David, ciłujučy mene na dobrydeń, – to dla mene vono mohło b byti raz na tyždeń.

Ja dostała snedanie do posteli, potum zrobiła kavu, my sidiêli i planovali našu budučyniu…

Nu i čerez para tyžniuv David pereselivsie do mene. Na svojiê rečy dostav miêstie v šafi i paru šufladuv u komodi…

Počałosie naše spôlne žycie. Jakoje ž inše dla mene, čym z Radkom! Ne poukładane, bôlš spontanične, povne vyciečok, spaceruv, zakupuv i romantyčnosti. My nikoli dokładno ne znali, što budemo robiti nastupnoho dnia. Ale vse miêli ob côm hovoryti. A najvažniêjše, što Davida zaakceptovała i moja simja, i vsiê znakomy. Vôn z każdym lubiv pohovoryti, štoś rozkazati, interesovało joho mnôho rečy.

Pomniu, jak v joho domi odnoho razu zavełasie kuna. David, koli pryjiêchav z Australiji, kupiv sobiê dôm na Moravi, dalekovato, bo tut, koło Prahi, było jomu zadoroho. Nu i vôn sidiêv akurat na sedesi v tôm svojôm domi na Moravi, jak raptom nad hołovoju počuvsie jakiś šum, jakajaś bihanina, štoś derło pazurami. My podumali, što to bude kuna, bo i susiêdy sygnalizovali, što i v jich pojavlajetsie, chtoś nibyto jijiê naveť bačyv.

David postanoviv, što kupimo pastku na kuny. To byli našy peršy zakupy čerez internet. Pryjšła velizna pačka, David jijiê rozpakovav, poohladav, pročytav instrukciju i odstaviv nabôk. Vôn złožyv tuju kliêtku, musit, po rokovi, ale žadna kuna v jijiê ne złapałasie. Odnoho razu vliêzło tudy kotenia, a raz złapałasie jakajaś ptaška i nijak ne mohła vylizti. A kuna pojavlałasie vse, jak tôlko my tudy zajiêchali, i strašyła nas najbôlš, koli my byli v toaleti. Ale što tam kuna… Najvažniêjša była radosť z toho, što vmiêjemo robiti zakupy čerez internet…

David od toho času často zamavlav štoś čerez internet i byv velmi zadovolany, što ne musit łaziti po sklepach. Koli my išli do jakojiś handlovoji galeryji, to vôn chodiv oddiêlno, a ja oddiêlno. Bo ja vsio lublu dokładno rozhlediêti, a vôn šast-prast – kupiv i pujšov na kavu. Časom to i dviê vypiv, poka ja vylizła z jakoho-leń sklepu…

Zdarałosie, vôn skazav mniê para słôv zamnôho, i ja złovałasie na joho. Odnoho razu my byli akurat u joho domiku na Moravi, była nediêla, i my posvarylisie. Ja, nabzdyčana, spakovała svoju torbu i postanoviła vernutisie do Prahi autobusom. Zobrałasie i pujšła. Na prystanku okazałosie, što autobus jiêzdit ono v budionny dniê… Treba było schovati svôj „honor” u kišeniu i vernutisie nazad.

– Musiš vyderžati zo mnoju šče do zavtra, bo autobusy ne jiêzdiat v nediêlu, – skazała ja zo slozami v očach.

A vôn mene obniav, prytuliv i skazav:

– Diakuj Bohu, što autobusy disiaka ne jiêzdiat, ja bez tebe ne vyderžav by tut do zavtra. Chočeš kavy, vypjemo na zhodu?

I što z takim zrobiš? Jak možna było joho ne lubiti?

Koli pryjiêchali joho dočki z Australiji, to odna z jich skazała mniê, što tato ne byv nikoli taki ščaslivy, jak teper. To było jak miêd na moju dušu. De my ne pobyvali! I na Kiprovi, i v Švajcaryji, i v Austryji, i ciêłu Čechiju objiêzdili! Za tyje štyry lita z Davidom ja prožyła tôlko čudiêsnych dion, što nekotory ne prožyvut i za ciêłe svoje žycie.

I ja diakuju Bohu za siête, one ne znaju, čom vono tryvało tak korotko.

Jiêzdžu často na mohiłki, zapalu sviêčku, pohovoru z jim, opraču joho mohiłu, popłaču.

Tak mniê joho ne chvataje, Halinko!

Halina Maksimjuk

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • ў кастрычніку

    1005 – 1019 г. першая згадка ў летапісах пра Бярэсьце. 710 – 1314 г. князь Давыд Гарадзенскі разбіў вялікі паход крыжакоў на Наваградак. 625 – 1399 г. паражэньне ад татараў арміі Вялікага Княства Літоўскага на чале зь князём Вітаўтам на …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (241) – 10.10.1783 г. памёр Людвік Грынцэвіч (нар. 29.01.1717 г.), архітэктар, прадстаўнік віленскага барока. Праектаваў касьцёл аўгусьцінцаў у Валынцы каля Верхнедзьвінска, касьцёл дамініканцаў у Друі, дамініканскі кляштар у Несьвіжы. 
  • (228) – 10.10.1796 г. у Барсукаўцах Ушацкага пав. Падольскай губ. нар. Міхал Без-Карніловіч (пам. 19.01.1862 г. у Пецярбургу), выдатны беларускі гісторык, краязнавец, этнограф, вайсковы тапограф. Апублікаваў шэраг артыкулаў па гісторыі Беларусі (даказаў між іншым паходжaньне вялікага князя літоўскага Віценя з роду полацкіх князёў). Стварыў карту Беласточчыны. Пахаваны на Ваўкавыскіх лютэранскіх могілках у Пецярбургу.
  • (107) – 7-10.10.1917 г. у Маскве адбыўся Першы Усерасійскі Зьезд бежанцаў-беларусаў, скліканы па ініцыятыве Беларускай Народнай Грамады.
  • (86) – 10.10.1938 г. у лягэрнай бальніцы ў п. Княж-Пагост (Комі АССР) памёр Адам Бабарэка (нар. 14.10.1899 г. у в. Слабада-Кучынка каля Копыля), беларускі пісьменнік і крытык. У 1927 г. закончыў Беларускі Дзяржаўны Унівэрсытэт у Менску, працаваў выкладчыкам беларускай мовы і літаратуры ў Камуністычным унівэрсытэце Беларусі і ў БДУ. У 1930 г. рэпрэсіраваны, засуджаны на 5 гадоў высылкі. У 1937 г. арыштаваны паўторна. Друкаваўся з 1919 г., быў адным з арганізатараў літаратурных аб'яд’аньняў „Маладняк” і „Узвышша”.
  • (85) – 10.10.1939 г. перадача Літве Вільні і часткі былога Віленскага ваяводзтва (якія пасьля 17.09.1939 г. далучаны былі да БССР) на аснове дагавору паміж СССР і Літвой.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2024 Czasopis