Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    23. Zabytaja tragedia kala Krynak (3)

    Na UB u Sakołcy i pośle ŭ sudzie ŭ Biełastoku abvinavaczanych i śviedkaŭ asablivo szczacielno raspytvali pra sąd doraźny, jaki Niemcy pierad rasstrełam zrabili ŭ vadzianym mlinie ŭ Nietupie. Hety dzieravianny budynak staić i dziś nad reczkaj pry szasie da Kruszynianaŭ nidaloko vioski Biełahorcy. Daŭno…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • „Ja choču byti bliźka ludiam”

    Rozhovôr Jana i Haliny Maksimjukov z poetkoju Zojoj Sačko

    Jan: Čy pomniš, koli v tebe zjavivsie impuls, kob napisati peršy viêrš? I na jakôj movi tobiê napisałosie? Zoja: O, ja dumała, što ty tak i načneš… Ja učyłaś u školi v Parcievi, de była prykładnoju učenicieju. Pan od pôlśkoji movy skazav prynesti viêršyki pud… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Pamiać

Płacz zwanoŭ

1. Stoh saradeli (2)

Mietak z Władkam pabyli ŭ Krynkach daŭżej. Szto za sprawu tam mieli, nie wiedamo. A moża i nijakaj sprawy ŭ ich nie było, a chacieli tolko pryjemno prawieści czas. Dosyć toho, szto sabie dobro papili, peŭno ŭ gaspodzi.

Torh daŭno ŭże skonczyŭso, kali wyjszli z Krynak. Haspadare z Wostrawa i Nowaj Wioski daŭno pajechali dachaty. „Zmuczanyja” chłopcy nie mieli nawat szto spadziawacca, kab dahnała ich czyjaś furmanka i mahli joju padjechać. Waroczalisa piaszkom praz pole majontku, jaki pierad wajnoju należaŭ polskamu pamieszczyku Wirjanu, a cipier byŭ niamiecki.

Pad Rachawikam stajaŭ doŭhi stoh saradeli. Chłopcam szumieła jaszcze ŭ haławie wodka i tam prysieli, kab zakuryć. Raptam stoh zahareŭso. Albo praz nieŭwahu ad żaru z papiarosaŭ, albo padpiŭszyja chłopcy padpalili stoh dla sabatażu, a chuczej za ŭsio dla draki. Hetaho dakładno nie wiedamo. Ale zaraz potym pad Rachawikam razyhralisa strasznyja sceny, jak u piekle.

Mietak z Władkam spałochalisa nie na żarty i dawaj czym chuczej uciakać. Palacieli naŭprażkie palami ŭ bok Siewiarnaho Wostrawa. Chawacca nie było dzie, da wioski try wiorsty i ŭsiudy hładkaje pole. Ahoń pad Rachawikam natychmiast zaŭważyŭ ekanom – żondca Dutko. Jon na kanie z pistaletam za pazuchaj pilnawaŭ na majantkowym poli raboty. Jakijaś dzieci parabka ŭ z falwarku pakazali ŭ jaki bok uciakli padpalszczyki stoha.

Dutko słuzyŭ niemcam jak sabaka. U 1942 r. uciakali siudema dwa sawieckija sałdaty. Nadyszli na Dutku i paprasili jaho, kab padkazaŭ im jak abyści Krynki tak, kab niemcy nie zaŭważyli. Toj nakirawaŭ ich na Wałkawysk, a sam czym chuczej pahnaŭ kania pad saboju i padaŭso ŭ Krynki na niamiecki pastarunak, dzie zaŭdaŭ sałdataŭ. Żandarmy adrazu kinulisa ŭ pahoniu. Zławili sałdataŭ i na miescy ich rasstralali.

Tamu i cipier Dutko chutko dahaniŭ Mietka z Władkam. Zdalok streliŭ u ich z pistaleta. Mietka ciażko ranił u pleczy aż toj upaŭ na miescy. Władak dalej uciakaŭ, ale i jaho żondca dahaniŭ i pahnaŭ nazad. Chutka paklikaŭ dwoch parabkaŭ i z nimi pajszoŭ u Rachawik pa furmanku, kab zabrać z pola ranienaha chłopca. Uwajszoŭ u chatu Gienia Aŭgustyńczyka i skazaŭ jamu zaprahać kania.

Heto ŭsio trywalo moża dwaccać minut. U hetym czasie wielki ahoń kala Krynak ŭże zaŭważyla straż pażarna. Jana za niemca była dobra arhanizowana, na stanie mieli tam matapompu i adpawiedny transpart z wielkimi boczkami z wadoju. Służyła tam dwaccacioch pażrnikaŭ z Krynak, a kamandawaŭ imi Wsiewaład Anisimowicz, jakoha starejszyja krynczanie dahetul pomniać, nazywali jaho „dziadzia Wasia”. Dziakujuczy jamu i drużynie stała potym wiadoma, jak wyhladała tragedyja, szto zdaryłasa pamiż Krynkami i Rachawikam.

Razam z pażarnikami da ahnia paśpiaszyli i niamieckija żandarmy z karabinami i sabakami. Jany pajechali konnym pawozam. Za imi piaszkom pajszli polskija szucmany – palicjanty. Z imi byŭ padpity Paweł Zajdel, jakoha pa wajnie za heta sudzili ŭ Biełastoku. Tylko jaho, bo niemcy i druhija kalehi z pastarunku nie wiadomo dzie potym padzielisa. Paŭciakali czy pahinuli, ich losu da cipier nichto nie wiedaje.

Kali żondca pieradaŭ chłopcaŭ u ruki niemcaŭ, stoh jaszcze hareł. Pażarniki lili ŭ ahoń wodu. Mietak lażaŭ na aŭgustynczykawaj fury, ciakła z jaho kroŭ. Żandarmy z palicjantami adrazu kinulisa na Władka. Naskawali jaho sabakami, taŭkli kolbami karabinaŭ. Sabaki kusali za kałoszy, u hetym szalenstwie chtość ukinuŭ skatawanaha chłopca ŭ ahoń. Zaharełasa na im jasionka. Wyhrebaŭso z ahnia i tady niemcy zahadali kapać jamu dla sibie i kalehi jamu na śmierć. Ale ŭkance nie zastrelili ich, szucmany adtranspartawali ledź żywych chłopcaŭ na pastarunak u Krynki. Tam zabandażawali im rany i na druhi dzień adtranspartawali ŭ Sakołku, a po tym u ciuremny szpital u Biełastoku. Adtul niemcy wywieźli ich u kancłahier u kirunku Gdańska. Dalejszy śled pa ich zahinuŭ.

Jurak Chmialeŭski

 (dalej budzia)

Fatahrafija z: wikimedia.org

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • ў кастрычніку

    1005 – 1019 г. першая згадка ў летапісах пра Бярэсьце. 710 – 1314 г. князь Давыд Гарадзенскі разбіў вялікі паход крыжакоў на Наваградак. 625 – 1399 г. паражэньне ад татараў арміі Вялікага Княства Літоўскага на чале зь князём Вітаўтам на …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (241) – 10.10.1783 г. памёр Людвік Грынцэвіч (нар. 29.01.1717 г.), архітэктар, прадстаўнік віленскага барока. Праектаваў касьцёл аўгусьцінцаў у Валынцы каля Верхнедзьвінска, касьцёл дамініканцаў у Друі, дамініканскі кляштар у Несьвіжы. 
  • (228) – 10.10.1796 г. у Барсукаўцах Ушацкага пав. Падольскай губ. нар. Міхал Без-Карніловіч (пам. 19.01.1862 г. у Пецярбургу), выдатны беларускі гісторык, краязнавец, этнограф, вайсковы тапограф. Апублікаваў шэраг артыкулаў па гісторыі Беларусі (даказаў між іншым паходжaньне вялікага князя літоўскага Віценя з роду полацкіх князёў). Стварыў карту Беласточчыны. Пахаваны на Ваўкавыскіх лютэранскіх могілках у Пецярбургу.
  • (107) – 7-10.10.1917 г. у Маскве адбыўся Першы Усерасійскі Зьезд бежанцаў-беларусаў, скліканы па ініцыятыве Беларускай Народнай Грамады.
  • (86) – 10.10.1938 г. у лягэрнай бальніцы ў п. Княж-Пагост (Комі АССР) памёр Адам Бабарэка (нар. 14.10.1899 г. у в. Слабада-Кучынка каля Копыля), беларускі пісьменнік і крытык. У 1927 г. закончыў Беларускі Дзяржаўны Унівэрсытэт у Менску, працаваў выкладчыкам беларускай мовы і літаратуры ў Камуністычным унівэрсытэце Беларусі і ў БДУ. У 1930 г. рэпрэсіраваны, засуджаны на 5 гадоў высылкі. У 1937 г. арыштаваны паўторна. Друкаваўся з 1919 г., быў адным з арганізатараў літаратурных аб'яд’аньняў „Маладняк” і „Узвышша”.
  • (85) – 10.10.1939 г. перадача Літве Вільні і часткі былога Віленскага ваяводзтва (якія пасьля 17.09.1939 г. далучаны былі да БССР) на аснове дагавору паміж СССР і Літвой.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2024 Czasopis