Pa prostu / Па-просту

  • Szucman z Nowaj Wioski

    Z cyklu "Płacz zvanoŭ" (Cz. 25)

    – Trzeba, żeby wszyscy Polacy chwycili się za prawo, bo jeśli Białorusy wezmą władzę w swoje ręce, to wszystkim będzie źle… Usim wiadomo, szto kali wosieniaj 1939 roku sawiety zajmali Zachodniuju Biełaruś, z wielkaj radaściu prywitali ich asobienno prawasłaŭnyja. Heto mieło swaje pryczyny, bo pad…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Hapčyna vnučka

    Siête stałosie v marciovi.

    Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste…. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Płacz zwanoŭ

5. „Akowiec” z Kazłowaho Łuha (8)

U sprawie było prasłuchanych paru świedkaŭ, miż inszym Alaksandar Traciak z Wiarchlesa, Wiera Karpowicz i Karol Traciak z Łaźnioŭ. Tyja, szto dakładniej mahli b świedczyć, jaszcze pad kaniec 1944 r. wyjechali da Sawietaŭ jak repatryjanty. Tak byli napołachany śmierciu rodnych, jakija zhinuli z ruk „akoŭcaŭ”, szto pakinuli haspadarki i ziamlu, na jakoj żyli z dzieda-pradzieda. Wyjechali trochi pad upływam sawieckich agitataraŭ, szto im paabiacali dabrabyt u „Sajuzie”, ale najbolsz sa strachu pierad bandami.

Prasłuchany byŭ toża Eugeniusz Sawicki ps. „Pszczelarz”. Jaho toża tak jak Kaźmiarowicza liczać cipier „żołnierzem wyklętym”. Jon mieŭ pad sorak let i żyŭ u Biarozawym Hrudzie, na kalonii Wiarchlesa. Tak jak Kaźmiarowicz byŭ katolikam i „akoŭcam” – ad wosieni 1946 r. kamandziram 9 kampanii „Wolność i Niezawisłość” i jamu biezpasredno padlahaŭ „Cietrzew”. „Pszczelarz” padczas składannia dakazwanniaŭ hawaryŭ na niekaryść padnaczalenaho. Moża tamu, szto na akcji ŭ Wiarchlesi byŭ padstreleny tawaryszami ŭ nahu. Stałasia tak, kali Uładak Traciak, na jakoha napali tyja „akoŭcy” z sakolskich wiosak (m.insz. katoliki z Nowaj Kamianki, Waratynszczyny, Markawaha Wyhana, Wiarchlesa, Aziarka i Szudziaława), dzygnuŭ praz wakno i paczaŭ uciakać. Haniŭ jaho „Pszczelarz”, a z zadu stralali kalehi. Traciaka zabili, a adna pula trapiła ŭ nahu kamandzira. Ranieny dachodziŭ jon da sibie ŭ ziamlancy ŭ lesi.

Jakiści czas potym „Pszczelarz”, jaszcze trochi kulhajuczy, znoŭ pajszoŭ z tawaryszami na akcju da Wiarchlesa. Hetym razam zabili jany życiela, jaki mieŭ familju Jacewicz. Zwiazali jaho wiaroŭkaj i zawiali za wiosku. Śpiarsza adzin „akowiec” streliŭ u jaho z karabina, ale nie papaŭ. Tedy Jacewicza z pistaleta „Walter” dabiŭ Kaźmiarowicz.

„Pszczelarz”, kali pra heta hawaryŭ na prasłuchanni, milicjanty zrabili jamu kanfrantacju z „Cietrzewiem”. Kaźmiarowicz pryznaŭso, szto zastreliŭ Jacewicza, kab toj nie menczyŭso.

„Pszczelarz” jaszcze paćwierdziŭ, szto pakul zastrelili Traciaka, to ŭ chacie bili jaszcze jaho kałami i heto rabiŭ toża Kaźmiarowicz. I jaszcze toje, szto achwiaru jany abakrali, zabirajuczy boty.

21 lipca 1952 r., napieradadni ustanoŭlenaho ŭ 1945 r. „Narodowego Święta Odrodzenia Polski”, Kaźmieru Kaźmiarowiczu wajskowym rajonnym prakurataram u Biełastoku byŭ pradstaŭleny akt abwinawaczannia. Akramia taho, szto jaho abskardzili za toje, szto ad 1944 da 1947 roku „przemocą usiłował zmienić ustrój państwa polskiego” (tamu i cipier zaliczyli jaho ŭ „poczet żołnierzy wyklętych”), ale i za dezercju z pastarunku milicji ŭ Zambrowie ŭ 1945 r., a toża za zabojstwa troch czaławiek i ŭdzieł u zabojstwie piacioch druhich. I jaszcze za pakrażu „wspólnie z uzbrojoną bandą” kania z furmankaj, kalisonaŭ, sukna i botaŭ.

Choć Kaźmiarowicza liczać „żołnierzem wyklętym”, to jak wynikaje z śledztwa, zabityja im asabisto abo jaho ŭzbrojenaj hrupaj ludzi ŭ bolszasci nie mieli niczoho spolnaho z stanaŭlenniem nowaj właści ŭ Polszczy. Abkradannie mużykoŭ toża anijak nie abhruntawanaje nibyta zmahanniem z kamunizmam, bo heto byli zwyczajnyja bandyckija rabunki. Adzin z świedkaŭ u sprawie skazaŭ, szto pad kaniec sierpnia 1946 r. banda napała na jaho chatu i susiedniuju brata. Ukrała ŭ ich 5 metraŭ sukna na adzieżu, 5 skuraŭ na każuch, dwa płaszcze, kania z furmankaju, świniu 150 kg wagi, słaninu i ŭsio, szto można było zjeści.

20 listapada 1952 r. Kaźmier Kaźmiarowicz „Cietrzew” Wajskowym Sudom u Biełastoku byŭ pryhaworany na 10 let ciurmy. Pakarannie adbywaŭ u Grudziondzu. Dwa razy lażaŭ u ciuremnym szpitali – 2,5 miesiaca ŭ 1955 r. i try nidzieli ŭ 1956 r.

Jurak Chmialeŭski

Napisana na asnowi: „Akta kontrolno-śledcze dot. Kazimierowicz Kazimierza”, sygn. akt.IPN Bi 07/1 (da pałowy 2018 r. byli zasakreczanyja).

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны. Неабходныя палі пазначаны як *

Календарыюм

Гадоў таму

  • у ліпені-жніўні

    – у ліпені 1000 г. памерла князёўна полацкая, вялікая княгіня кіеўская Рагнеда. Разам з сынам Ізяславам адрадзіла беларускую, крывіцкую дзяржаву – Полацкае Княства. Першая ігуменьня ў Беларусі, у манастве – Анастасія. – 13 ліпеня 1260 г. войскі старабеларускай дзяржавы – …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (456) – у 1569 г. была распаўсюджвана выдадзеная ў сакавіку г.г. у Заблудаве першая друкаваная кніжка Беласточчыны “Евангельле вучыцельнае”.
  • (149) – 3.07.1876 г. у фальварку Пясчына на Лідчыне нар. Цётка (сапраўднае прозьвішча Алаіза Пашкевіч, пам. 5.02.1916 г. у Старым Двары на Лідчыне, дзе і пахавана), паэтка, празаік, нацыянальна-асьветніцкая дзеячка. Склала „Лемантар”, „Першае чытаньне для дзетак-Беларусаў”, была рэдактарам першага дзіцячага часопісу на беларускай мове „Лучынка”.
  • (146) – 3 ліпеня 1879 г. у в. Ачукевічы на Наваградчыне нар. Васіль Рагуля, грамадзка-палітычны дзеяч. Між іншым быў беларускім паслом ды сэнатарам у міжваеннай Польшчы. Пасьля вайны на эміграцыі. Памёр 16.06.1955 г. у Нью-Ёрку.
  • (115) – 3.07.1910 г. у вёсцы Міхнаўка каля Ляўкова Старога на Беласточчыне нарадзіўся Аляксей Грыцук, грамадзкі дзеяч, гісторык, літаратуразнавец, настаўнік. З 1948 г. жыў у Канадзе, з'яўляўся шматгадовым старшынёй Згуртаваньня Беларусаў Канады. Памёр 30.05.1976 г. у Кінгстон.
  • (81) – 3 ліпеня 1944 г. Савецкая Армія пасьля цяжкіх баёў вымусіла нямецкія войскі пакінуць Мінск. Беларуская сталіца ў выніку баёў была ўшчэнт зьнішчана, а пасьля вайны ўвесь горад пабудаваны наноў, у зьмененым соцрэалістычным выглядзе. 3 ліпеня штогод сьвяткуецца як „Дзень

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis
Social Media Auto Publish Powered By : XYZScripts.com