Pakul Kaźmiarowiczu kamandzir daŭ nimieckaho maŭzera, mieŭ jon karabina z napadu na pastarunak milicji ŭ Szudziaławie. Akcja adbyłasa 26 akciabra 1945 r. Karabin schawaŭ u lesi pad mocham kilametar za swajoj wioskaj, ali kali na pradwieśni pajszoŭ tudy, akazałaso szto chtości jaho ŭże zabraŭ stul.

Napad na szudziałaŭski pastarunak 26 akciabra 1945 r. zarhanizawaŭ „Młot” – zahranicznik, jaki chawaŭso ŭ Kazłowym Łuzie. U akcji pryniało udzieł kala dwaccacioch partyzantaŭ. Kromie Kaźmiarowicza jaszcze miż inszym Broniś Lisoŭski „Jabłoń” i Tolik Kiszkiel „Drucik” (abodwa toża z Kazłowaho Łuha), dwoch bratoŭ Galiczaŭ z Szudziaława i szaścioch „akoŭcaŭ” z kalonii Słojka – Staś Kundzicz „Zając”, jaho brat Wacak „Sosna”, ichni szwagier Franciszek Kostro „Grab” i jaho małodszy brat Heńko „Żbik”.

Siamja Kostraŭ żyła na kalonii ŭ Dziewiczym Łuzie kala Słojki. Pryjechali siudy z Mazoŭsza jaszcze ŭ dwaccatych letach, kali parcelawali majontak u Słojcy. Takija apuściełyja haspadarki sanacyjnaja ŭłada razpradawała za niwielkija hroszy polskim asadnikam, kab kalanizawać „Kresy”. Hety majontak pa miacieży 1863 r. trafił u ruki carskaha czynoŭnika z hłybi Rasieji, Alaksandra Annienkawa. Pracawaŭ jon na pasadzie ŭ Hrodnie, a haspadarkaj zajmałasa pa praŭdzie żonka Wolha, jakuju ŭ wakolicy ŭsie nazywali „Aniczychaj”. Jana na paczatku XX wieku ŭfundawała wielkuju murowanuju cerkwu ŭ Szudziaławie, jakuju ŭ 1915 r. uzarwała ruskaje wojsko. Dwor u Słojcy pieraniaŭ u toj czas ziać Łazoŭski.

Za Piłsudzkaho 21 hektaraŭ majantkowaj ziamli kupiŭ Piotr Kostro za hroszy, jakija zarabiŭ u Amerycy, skul wiarnuŭso ŭ 1922 r. U czas druhoj światowaj wajny i potym u kanspiracji byli jaho czatery syne, toża Teodor „Gołąb” i Kazik „Brzoza”. Teodor u czasie nimieckaj akupacji służył palicjantam – szucmanam. Bytto na zahad naczalstwa z AK, jakomu mieŭ pieradawać maldunki pra żandarmerju. Szucmanami byli toża braty Kundziczy.

26 akciabra 1945 r. braty Kostry z druhimi „akoŭcami” akrużyli pastarunak milicji ŭ Szudziaławie. Paru raz strelili ŭ pawietra z karabinaŭ i milicjanty (było ich siamioch) adrazu zdalisa, baczuczy takuju siłu. Karabin Kaźmiarowiczu, jak hawaryŭ u śledztwi, zaciaŭso. Kalehi ŭwajszli ŭ budynak, kab uziać stul dziesiać aŭtamatycznych pistaletaŭ, amunicju i granaty. „Cietrzew” pajszoŭ da chaty i schawaŭ u lesie swoj karabin.

Napad na pastarunak u Szudziaławie razjuszyŭ uboŭcaŭ z Sakołki. Natychmiast zrabili abławu. Mieli swajho infarmatara, jaki skazaŭ im chto prymaŭ udzieł u akcji. Najpiersz arysztawali bratoŭ Kundziczaŭ, paźniej jaszcze paru. Adny adnych wydawali uboŭcam na tarturach. Kaźmiarowicza zławić nie ŭdałosa. Prychawaŭso jon u Raŭku, szto pa susiedzku z Kazłowym Łuham.

Dwa dni pośle napadu uboŭcy znianacku pajawilisa ŭ Dziewiczym Łuzie. Była jakraz nidziela. Baćko byŭ u kaścieli ŭ Szudziaławie na sumie. Uboŭcy schapili syna Franciszka „Graba”, jaho małodszy brat Henryk paczaŭ uciakać. Dahnali jaho, prywiali na padworak i paczali bić. Chłopca pytali, dzie nachodzicca schawanaje rużjo. Skatawanaha wywieli za stadołu i ŭ lesie zastrelili.

(pradaŭżeńnie budzia)

Jurak Chmialeŭski