Радыё Рацыя
Навейшая мастацкая выстава Лявона Тарасэвіча „Высяленне”, якая 14 сакавіка адкрылася ў Вроцлаве, у сваім універсальным пераказе вельмі актуальная. Аўтар па-мастацку пераносіць гледача ў траўматычнае перажыванне бежанцаў, якім свет з дня на дзень пераварочваецца дагары нагамі. Гэта пакідае трывалы свет у агульнай свядомасці і гістарычнай памяці пацярпелага народу.
Тарасэвіч моцна свядомы, які вялікі боль, страх, фізічнае і псіхічнае цярпенне мусяць перажываць людзі, якім трэба ўцякаць з уласнага дому. Так як у 1915 г. ад вайны ўцякалі яго продкі разам з сотнямі тысяч беларусаў з Падляшша.
Як сказаў мастак для Радыё Рацыя рэалістычныя малюнкі не ў змозе перадаць душу бежанцаў і іх драматычны жыццёвы досвед, таму чалавечае ўяўленне трэба зварушваць сімваламі. Менавіта на выставе „Высяленне” ў цэнтры ўвагі макет невялікага доміку без вокнаў і падлогі, пастаўлены дагары нагамі. Над ім падвешаны копіі ікон – падляшскіх, украінскіх, нямецкіх, яўрэйскіх, ромскіх…
Домік на выставе памаляваны такім свойскім і блізкім для нас сінім колерам. У беларускіх дамах даўней такою сіняю глінкай часта фарбавалі сцены. Таксама намагільныя помнікі і прыдарожныя крыжы.
Невыпадкова такая выстава адкрылася ў Вроцлаве. Бо ж адгэтуль у 1945 г. выселілі немцаў. Цяпер гэта ўсё стала зноў актуальнае за справай болю бежанцаў з Украіны.
Тарасэвіч лічыць, што экспансія мацнейшых народаў і краін у свеце ніколі не скончыцца. Як сказаў у Радыё Рацыя, „чалавек – homo sapiens з’яўляецца думаючым тыпам жывёлы, і калі толькі з’яўляецца нехта мацнейшы, то ён стараецца падпарадкаваць іншых сабе. Няважна, які гэта будзе прынцып: рэлігійны, палітычны ці этнічны…”.
Як мудра і трапна заўважыў мастак – каб не дапусціць да гэтага, у грамадстве павінна быць заўсёды некалькі сілаў, якія ўзаемна сябе кантралююць не дазваляючы на насілле і дыктатуру. Сапраўды, каб так было ў Расіі, Пуцін вайны з Украінай не пачаў бы. Трэба, каб зразумелі тое і ў Беларусі, дзе Лукашэнку цяпер папраўдзе, на жаль, ніхто не кантралюе.
