Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    13. Jak zhinuŭ „Tiszka”

    Szkoła ŭ Haradku ad 20 wieraśnia 1970 r. maje imia bratoŭ partyzantaŭ Michała i Alaksandra Chrenoŭskich z niedalokaha Dzierniakowa. Jak maładych jaszcze kawaleraŭ zastrelili ich Niemcy padczas abławaŭ u tutejszych lasach. Dla miascowych życielej stalisa jany hierojami. Na staroncy szkoły ŭ Internecie pra patronaŭ jest...ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Ne može byti!

    Pameť na trochu dovš

    Тварь ли я дрожащая или право имею… (Ф.М. Достоевский) – Ja svoju mamu pometaju słabo, – tichim hołosom načała rozkazuvati Lila. – Dobre, što maju para zdymkuv, to choč znaju, jak vyhladała. Ale rozkažu tobiê jeji historyju, to može takim sposobom pameť ob jôj ostanetsie...ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Дзённік рэдактара

19 студзеня 2023 г.

10 гадоў таму пайшоў з жыцця наш сябра Юры Гумянюк Радыё Рацыя
10 гадоў таму пайшоў з жыцця наш сябра Юры Гумянюк
Радыё Рацыя

Сёння мінула дзесяць гадоў ад заўчаснай трагічнай смерці Юрыя Гуменюка, гарадзенскага супрацоўніка „Часопіса”. Ён упаў з дзявятага паверху інтэрнату непадалёк свайго дому, у якім жыў з матуляй. Паводле афіцыйнай версіі было гэта самагубства. Па сёння яго смерць даволі загадкавая. Бо ніхто не заўважыў, нават маці, што тады было з ім штосьці не так. Яму было толькі 44 гады, меў шмат розных планаў, хацеў скласці наступны зборнік вершаў.

Першы свой тэкст для „Часопіса” Юры даслаў у 2002 г. Ужо дакладна не памятаю, як трапіў ён у наш штомесячнік. Хутчэй за ўсё праз гародзенскую пісьменніцу Дануту Бічэль-Загнетаву (1 студзеня скончыла 85 гадоў) і яе сябра Алеся Чобата, нашага тады пастаяннага супрацоўніка. Як рэдактар я адразу заўважыў, што будзе добрым аўтарам. Пісаў практычна беспамылкова, прыходзілася толькі выпраўляць часам русізмы. Але змест заўсёды быў важны і цікавы. У фельетонах пісаў пра актуальныя падзеі ў Гродне і Беларусі, а ў іншых артыкулах найчасцей пра адраджэнскае асяроддзе як Таварыства вольных літаратараў, якога быў сябрам. Памятаецца яшчэ яго сямейны аповед у некалькіх частках „Прывід даўніх Крэсаў”. Аднак не закідваў ён нас, як цяперашнія аўтары з Беларусі, артыкуламі толькі пра мінулае. Што праўда ў тыя часы не было так жорсткай сітуацыі ў краіне як цяпер, рэжым даваў людзям больш свабоды.

Гумянюк меў даволі акуратную адукацыю. Скончыў аддзяленне паланістыкі Гарадзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта. Працаваў загадчыкам літаратурнай часткі Гарадзенскага тэатра лялек. Як журналіст і публіцыст праявіў актыўнасць на старонках незалежнай газеты „Пагоня”. Быў таксама паэтам, пісаў неграфаманскія вершы. Пакінуў некалькі зборнікаў паэзіі. Беларускія рок-гурты і паасобныя выканаўцы на яго тэксты стварылі каля дзвюх дзясяткаў песень.

Юры Гумянюк у „Часопісе” публікаваўся амаль восем гадоў, да 2009 г. Памятаю як амаль кожны месяц прыязджаў у Беласток і заходзіў да мяне ў рэдакцыю, каб узяць ганарар. Заўсёды мы даволі доўга з сабой размаўлялі. Гутарыць з ім было надта цікава і прыемна. Толькі крыху дзіўным было для мяне, калі ён ганарыўся, што „працуе за мяжою”…

Запамяталася яшчэ яго экстравагантнасць. Прыходзіў да мяне заўсёды элегантна апрануты, у капелюшы на галаве. Зімою у чорным паліто і з доўгім белым шалікам пад шыяй. У нас рэдка хто звяртаў асаблівую ўвагу на адзенне. Толькі нядаўна гэта памянялася, бо на горадзе ці нават у гіпермаркетах бачу надта шмат асоб прыстойна апранутых. Я нешта такое даўно заўважыў у Беларусі. Там для мяне гэта савецкая манера, калі ў кватэры можаш мець бардак, але выйсці з дому можна толькі акуратна апранутым.

З цёзкам сустракаліся мы таксама, калі я ездзіў у Гродна. Быў у яго доме, бачыў кабінет з кніжкамі, шыкоўныя печы з белай кафлі і акварыум з каляровымі рыбкамі. У гэтым будынку адчуваўся яшчэ несавецкі даваенны дух.

Дзякуючы „Часопісу” Гумянюк пасябраваў наогул з нашым беларускім асяроддзем у Беластоку. З часам наведваў таксама рэдакцыю „Нівы”, як паэт удзельнічаў у літаратурных „Бязмежжах”. На канец перастаў дасылаць нам свае тэксты. Пачаў займацца радыёжурналістыкай, супрацоўнічаў з Радыё Рацыя, а пасля з Беларускай службай Польскага радыё ў Варшаве.

Паходзіў з праваслаўнай сям’і, у якой былі таксама католікі. У родным доме адпяваў яго ўніяцкі святар, а пахавалі на камунальных могілках.

Юрка Хмялеўскі

Календарыюм

Гадоў таму

  • ў сакавіку

    520 – 4.03.1503 г. – памір’е (на 6 гадоў) паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Вялікім Княствам Маскоўскім, паводле якога да Масквы адышло 29 гарадоў і 70 валасьцей, у тым ліку Чарнігаў, Бранск, Старадуб, Гомель. 160 – 11.03.1863 г. – царскі …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (158) – 23.03.1865 г. у Валожыне, Ашмянскага павету нарадзіўся Стары Улас (Уладыслаў Сівы-Сівіцкі), паэт, празаік, зьбіральнік беларускага фальклёру. З 1907 г. друкаваўся ў „Нашай Ніве”, потым у заходнябеларускіх выданьнях. Памёр 30.09.1939 г. у Шашэльгішках на Віленшчыне. Пахаваны на могілках у Сужанах.
  • (128) – 23.03.1895 г. у Лугавой каля Капыля нар. Васіль Сташэўскі, драматург і празаік. Закончыў Несьвіжскую настаўніцкую сэмінарыю (1914) і Менскі настаўніцкі інстытут (1924). Працаваў настаўнікам у Оршы, з 1927 г. – адказным сакратаром літаратурнага аб'яднаньня "Маладняк", з 1929 г. –  аб'яднаньня „Полымя”. У гг. 1928-1929 працаваў у газэце „Савецкая Беларусь”. У 1937 г. рэпрэсіраваны і прыгавораны да вышэйшай меры
  • (98) – 23.03.1925 г. у в. Мора на Беласточчыне нарадзіўся Віктар Швед, паэт, актыўны дзеяч беларускага руху на Беласточчыне. Друкуецца з 1957 г. Дэбютаваў у „Ніве” вершам „Я беларус”. Аўтар многіх зборнікаў вершаў, сааўтар падручнікаў на беларускай мове. Жыве ў Беластоку. Віншуем Вас, спадар Віктар!
  • (45) – 23.03.1978 г. у Менску памёр Рыгор Шырма (нар. 8(20).01.1892 г. у в. Шакуны, Пружанскага  павету), харавы дырыжор, фальклярыст, грамадзкі дзеяч. Актыўна ўключыўся ў беларускі рух у 1922 г., дзейнічаў у Беларускім Выбарчым Камітэце. Пасьля стаў настаўнікам сьпеву ў Віленскай Беларускай Гімназіі, выхавацелем у інтэрнаце гімназіі. Грамадзка працаваў у Таварыстве Беларускай Школы. Выдаваў зборнікі беларускіх песьняў.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Copyright © 2023 Czasopis