Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    Za rasstreł kaniec kancoŭ nikoho nie abwinawacili

    Potym Jurczeniu na UB dapytwali jaszcze czatery razy. Na kaniec pry prysustwi prakuratara. Jurczenia szczacielno raskazwaŭ, jak zaŭdawaŭ Niemcam ludziej, jakich pośle rasstralali. Nadto nie piareczyŭ toża, kali pytali jaho, ci heto praŭda, szto świedczyli ludzi. Na kaniec 15 stycznia 1953 r. pryznaŭso da winy,…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Kinoman

    14. Chto vpravo, chto vliêvo, chto v błudy

    Posłuchavšy v radivi 13 hrudnia 1981 promovu generała Jaruzelśkoho razy dva-try, my z Gienikom R. i Janom G. vyryšyli, što nam u Varšavi nema sensu zmahatisie ni za socijalizm, ni proti socijalizmu, i postanovili evakuovatisie na Biłostôčynu. Zreštoju, šče pered południom toho samoho dnia administracija domów studenta ohołosiła zarządzenie, što studenty povinny pokinuti akademiki i jiêchati dochaty. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Pogranicza

Czy Kirgiz zszedł już z konia? (cz. 2)

Osz widziane z Góry Sulejmana

Podczas drugiego pobytu w Kirgistanie skierowałem się od razu na południe. Zdradziłem zawczasu swoje plany przylotu do Osz Nasykat, łącząc się z nią przez WhatsAppa, Wówczas z rozbawieniem zaczęła naśladować wymowę południowców, przekręcając głowę, robiąc dziwne grymasy, które tylko potęgowały uczucie obcowania z czymś dziwacznym,…

Pogranicza

Czy Kirgiz zszedł już z konia?

Dzikie kirgiskie konie

Autorytetami, do których wiedzy i przebytych przez nich marszrut nawiązuję w reportażach w „Czasopisie”, są dwaj znani podróżnicy. Dawno temu rozbudzili oni zainteresowanie na świecie peryferiami imperiów między Rosją, Chinami i Indiami.  Pierwszy z nich to Bronisław Grąbczewski – polski badacz, etnograf, kartograf, odznaczony za…

Pogranicza

Samarkanda, Nowruz i życie w cieniu polityki

Cz. 2 z cyklu "U uzbeckich Tadżyków"

Registon w Samarkandzie

Wróciliśmy do miasta. Kierowca z wdzięczności za zwitek dolarów, jakim się mu odwdzięczyłem, postanowił zawieść mnie jeszcze do jednego z piękniejszych miejsc Samarkandy. – Wiesz co to znaczy Szah-i-Zinda? Żyjący Król. Tu pochowano kuzyna Mahometa. Poza tym to grobowce potomków naszego emira – Timura. Po…

Pogranicza

U uzbeckich Tadżyków (cz. 1)

Uliczka w Bucharze

Za cel kolejnej swojej wyprawy obrałem uzbeckie południe w pobliżu granic z Turkmenistanem, Afganistanem i Tadżykistanem. Tak jak podczas mych poprzednich wojaży po wieloetnicznych regionach, tu również zwracałem nade wszystko uwagę, jak układają się relacje między nacjami na tym egzotycznym z europejskiej perspektywy pograniczu. Całkiem…

Pogranicza

Na skraju Dachu Świata (cz.2)

Twierdza Jamczun

Dom pamirski Firuzy nie jest jedynym miejscem, gdzie można zetknąć się z historią Szugnańców, Wachańców i innych etnosów Dachu Świata.  W sercu miasta Chorog znajduje się też muzeum państwowe. Oprowadzał nas po nim nieśmiały mężczyzna w okularach z bardzo grubymi szkłami. Człowiek niewielkiej postury nie…

Pogranicza

Na skraju Dachu Świata (cz.1)

Parwiz – mój kierowca i przewodnik w Pamirze

– My tutaj w Pamirze zawsze byliśmy daleko od wszystkiego – zaczyna rozmowę mój kierowca i przewodnik Parwiz. Wystarczy spojrzeć na mapę. Dla nas już Duszanbe to zagranica. Gdy przyjeżdżają do nas ci z Chodżentu czy Kulobu pilnować granicy z Afganistanem, to my na nich…

Korzenie

Pośród krwi, cegieł i drzew

Motyw granicy w reportażach i felietonach, jakie od lat zamieszczam na łamach „Czasopisu”, najczęściej dotyczył mego ukochanego Podlasia. Szukaniem własnych korzeni był tekst z wyprawy na Podhale – ojczyzny mojego pradziadka („Trudny powrót na ojcowiznę”, „Cz” 8/21). Oczywiście moja rodzinna układanka ma więcej elementów.  W…

Kręte ścieżki tożsamości (cz. 2)

Folwark we wsi Wierzch

W Tarnowie Opolskim również zagadywałem miejscowych, ale po odpowiedziach widać było, że trafić tam na autochtona nie jest łatwo. Rozmowom nie sprzyjał też potężny mróz. Podszedłem do okutanej w kolorowy szalik i czapkę kobiety ślizgającej się po nawierzchni. – Ja nie chcę rozmawiać. Ja się…

Kręte ścieżki tożsamości

Panorama Prószkowa o zimowym zachodzie słońca Fot. Mateusz Styrczula

Drugie płuco historycznego Górnego Śląska lubię odwiedzać zimą. Wtedy jego płaskie jak stół i nierównomiernie zasiedlone równiny przypominają niziny na Podlasiu. Brakuje jednak naturalnych barier przed wiatrem i przenikającym zimnem, jakimi są podlaskie lasy i puszcze. Dlatego odwiedzając Opolszczyznę od 2022 roku, zwykle na początku…

Felieton

Globalny pushback

Kadr z filmu „Zielona granica”

Pushback (z ang. „odepchnięcie”) to dla większości Polaków słowo, które pierwszy raz wybrzmiało dopiero przy okazji kryzysu uchodźczego na granicy polsko–białoruskiej, jaki zaczął się jesienią 2021 r. i z różnym natężeniem trwa po dziś dzień. Za sprawą najnowszego filmu Agnieszki Holland „Zielona granica” powrócił z…

Календарыюм

Гадоў таму

  • У сакавіку

    – забойства язычнікамі ў 1250 г. ігумена Лаўрышаўскага манастыра, прападобнага Елісія, кананізаванага як сьвяты Беларусі. – 31.03.1785 г. у Варшаве памёр Антоні Тызэнгаўз (нар. у 1733 г. у Новаельні на Гродзеншчыне), палітычны і грамадзкі дзеяч ВКЛ, асьветнік, з 1765 г. …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (240) – 31.03.1785 г. у Варшаве памёр Антоні Тызэнгаўз (нар. у 1733 г. у Новаельні на Гродзеншчыне), палітычны і грамадзкі дзеяч ВКЛ, асьветнік, з 1765 г. падскарбі надворны літоўскі, гродзенскі стараста. Быў ініцыятaрaм развіцьця прамысловасьці, рамяства і культуры ў Гродне, пазьней – у Паставах, дзе правёў апошнія гады жыцьця. Пахаваны ў Жалудку.
  • (56) – 31.03.1969 г. пам. у Чыкага (ЗША) Мікола Шчаглоў-Куліковіч (нар. 4.04.1893 г. на Смаленшчыне) кампазытар, этнограф, паэт. Выпускнік Маскоўскай Кансэрваторыі. Працаваў настаўнікам музыкі, з 1939 г. быў дырыжорам сымфанічнага аркестра Усебеларускага Радыёкамітэту ў Менску. У час нямецкай акупацыі займаўся творчай працай у Менску. З 1950 г. жыў у ЗША. У 1950 г. заснаваў у Нью-Ёрку беларускі хор, потым  кіраваў беларускімі хорамі ў Кліўлендзе й Чыкага. Пакінуў вялікую музычную спадчыну; быў аўтарам опэр, сымфоній, вакальных твораў, апрацовак народных песень. Пахаваны на могілках сьв. Адальбэрта ў Чыкага.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis