Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    Na dopyt uziaty byŭ miż inszym Ramuald Rajs „Bury”

    Pra toje, dzie buduć padłożany miny, kromie manciora wiedaŭ jaszcze jaho spolnik, jaki byŭ felczaram (sanitariuszam) u szpitali ŭ Staroj Wilejcy. Tolko ŭ listapadzie 1948 r. mancioru ŭdałoso zwiazacca z dochtaram Marozam. Ad peŭnaj kabiety, jakaja pryjechała da Biełagardu z Biełastoka, dawiedaŭso, szto leczyć jon…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Hapčyna vnučka

    Siête stałosie v marciovi.

    Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste…. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Успамін

Рака Нараўка

Мая вёска Новае Ляўкова Нараўчанскай гміны Гайнаўскага павета знаходзіцца непапдалёк ад Белавежскай пушчы ды ад спакойнай ракі Нараўкі.

Добра памятаю яе з часоў майго дзяцінства. Было гэта 60 гадоў таму. Якая была тады рака, найлепш помню яе ў летнюю пару. Тады я з братам Кастусём хадзіў лавіць рыбу і купацца ў рэчцы. Падвечар па нядзелях на драўляны мост каля Падляўкова прыходзілі дзяўчаты і хлопцы з Новага Ляўкова, Лазовага, Падляўкова, Сушчага Барка і Ахрымоў.

Рэчка Нараўка была тады акаймаваная зараснікамі вербалозу, чаромхі і парэчак. На яе берагах высіліся вольхі і вербы. Вада была чыстая-чыстая. У сонечны дзень відаць было жоўты пясок на яе дне і водныя расліны. Было 5-6 відаў рыб і былі ракі. У кустоўі гнездавалі птушкі. Прыляталі дзікія качкі. Калі над рэчкай было ціха, паказваліся малыя жоўценькія качаняты. У сонечны дзень было выразна відаць, як плоткі, акуні і іншыя рыбы плавалі статкамі або на момант выплывалі на паверхню вады за мухай або камаром. 

Каб налавіць плотак, акунёў, шчупакоў і язяў дастаткова было мець вуду і прынаду чарвяка, пшытку або хлеб. Мы найчасцей хадзілі з вудамі у г.зв. ралы, дзе ў Нараўку ўплывала рачулка Баброўка. Тут у пагодлівыя летнія дні мы праседжвалі да ночы. Вечарам, калі ад ракі дыхнула холадам, распальвалі вогнішча. Мае сябры лавілі рыбу рукамі з-пад навісшых над вадою берагоў ды з-пад з кустоў вярбы і алешніку. 

Гэты здымак ракі Нараўкі зрабіў я 10 чэрвеня гэтага года. Каля гэтак званага капітанскага моста (ён на рацэ каля вёсачкі Капітаншчына) рака нагадвае мне крыху тую ранейшую. У той дзень я ўбачыў на яе беразе вудзільшчыкаў.
Гэты здымак ракі Нараўкі зрабіў я 10 чэрвеня гэтага года. Каля гэтак званага капітанскага моста (ён на рацэ каля вёсачкі Капітаншчына) рака нагадвае мне крыху тую ранейшую. У той дзень я ўбачыў на яе беразе вудзільшчыкаў.

Прыпомнілася мне мая першая рыбалка. Лавіць рыбу браў мяне з сабой бацька. Вуды былі – доўгі лешчыновы кій, валосіны з конскага хваста замест г. зв. жылкі, паплавок з гусінага пяра і кручок. 

Што мы тады ведалі пра раку? Усяго толькі, што плыве яна недзе ад вёскі Нараўка, дзе быў драўляны мост і вадзяны млын. Пасля даведаліся, што Нараўка плыве цераз Белавежскую пушчу і свой пачатак бярэ за мяжой Польшчы ў Беларусі, а там недзе з балоцістых мясцін названых Дзікім Нікарам. Рэчка ў некаторых месцах, між іншым, каля Нараўкі, Плянты, Новага Ляўкова і Капітаншчыны звілістая. 

Рака Нараўка захавалася найбольш натуральная, месцамі дзікая. Падчас вясенніх паводак яна выступае з берагоў і залівае прасторныя набярэжныя лугі. Калі ўступала зноўку ў свае берагі, мы лавілі шчупакоў на выгане. Падчас веснавых і асенніх паводак у пяцідзесятых гадах па Нараўцы яшчэ сплаўлялі пушчанскія бярвенні. Я бачыў, як плылі арэльшчыкі на павязаных бярвеннях на г. зв. гленях.

60 галоў таму я рабіў фотаздымкі і дасылаў іх у „Ніву”. У беларускім штотыднёвіку можна іх знайсці і палюбавацца той ранейшай прыгажосцю пушчанскай ракі. У 1961 годзе ў вераснёвым нумары „Зоркі” (дзіцячым дадатку да „Нівы”) быў мой здымак прыгожага новаляўкоўскага става на Баброўцы, прытоку Нараўкі. На яго берагах раслі тоўстыя вольхі. На Баброўцы быў вадзяны млын з вялікім драўляным колам і глыбокі стаў. Побач става быў яшчэ меншы ставок, якога глыбіні ніхто не мог памераць. Старажылы расказвалі мне пра тапельцаў. Былі такія, якім хацелася разгадаць тайну гыбокай ямы. Паводле легенды, у стаў багаты новаляўкоўскі памешчык укінуў сундук з золатам для захаваання. 

Многа гадоў ніхто не адважыўся пераплысці цераз гэты стаў-бухту. І вось – я быў сведкам – у адну ліпеньскую гарачую нядзелю сюды прыйшлі мужчыны з калёніі Новага Ляўкова з доўгай сеткай лавіць рыбу. Для большай адвагі раней выпілі па шклянцы самагонкі. Адзін з іх быў асабліва адважны. Пацягнулі сець. Адзін смяльчак паплыў пры сеці і пераплыў бухту! Калі выцягнулі сець, у ёй затрапятала многа рыб і найбольшая плотка, якую мне ўдалося пабачыць.

У мінулым стагоддзі берагі Нараўкі былі ў зарасніках. У іх зімой хаваліся курапаткі і зайцы. Толькі вечарам зайцы скакалі да стагоў духмянага сена. Курапаткі забягалі нават на сялянскія панадворкі. Цяпер берагі „голыя” , між іншым, за справай баброў. 

Зараз гэта ўжо не тая рака, якая была раней. Яна памялела. На берагах няма кустарнікаў пахучай у маі чаромхі, язміну і парэчак. Дзе падзелася рыба?.. Няма і тых ранейшых маіх сяброў па рыбалцы. Час няспынна плыве і плывае як вада ў рацэ. Мне шкада, што так хутка праляцелі гады і часу не вернеш. 

Тэкст і фота Янкі Целушэцкага

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • У красавіку

    – 9(21).04.1835 г. у Віцебску нар. Ялегі Пранціш Вуль (сапр. Элегі Францішак Карафа-Карыбут), беларускі паэт. Удзельнічаў у  студзенскім паўстаньні, за што быў сасланы ў Сібір. Апошнія гады жыцьця правёў у Варшаве, дзе з Вінцэсем Каратынскім і Адамам Плугам стварыў беларускі …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (192) – 21.04.1833 г. у Мастаўлянах нар. Віктар Отан Каліноўскі (пам. 6.11.1862 г.), родны брат Кастуся Каліноўскага. Вучыўся ў Сьвіслачы, Гародні, Маскве, Пецярбургу. Вывучаў старадаўнія беларускія і літоўскія рукапісы. Сабраў каля 5000 рукапісаў і кніг, прысьвечаных Старабеларускай дзяржаве. Памёр на сухоты.
  • (122) – 21.04.1903 г. у Барысаве нар. Мікола Аляхновіч, літаратурны крытык ад 1926 г. Закончыў літаратурна-лінгвістычнае аддзяленьне пэдагагічнага факультэта БДУ, працаваў навуковым супрацоўнікам Інстытуту Літаратуры і Мастацтва АН БССР. У 1936 г. быў рэпрэсаваны, у ссылцы на Калыме (1938 – 1942), у Іркуцкай і Карагандзінскай абласьцях. У 1957 г. рэабілітаваны, жыў у Ленінградзе. Памёр 9.04.1959 г.
  • (102) – 21.04.1923 г. памёр Ігнат Канчэўскі, паэт, філёзаф і публіцыст (нар. у 1896 г. у Вільні), аўтар эсэ „Адвечным шляхам” (Вільня 1921) пра драматызм гістарычнага лёсу Беларусаў.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis