Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    19.Szalony kamandant z Sannikoŭ

    Pośle taho, jak letam 1944 r. Krasnaja Armia prahnała ad nas hitleraŭcaŭ, z zaniatych viosak na front brali maładych mużczyn. Tak mabilizavali miż inszym Kola K. z Sannikoŭ – apuściełaj cipier vioski pad Krynkami, pamiż Kruszynianami i Szaciłami. Jon naradziŭso ŭ 1916 r. Za polskim…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

RSS і Facebook

Успамін

Рака Нараўка

Мая вёска Новае Ляўкова Нараўчанскай гміны Гайнаўскага павета знаходзіцца непапдалёк ад Белавежскай пушчы ды ад спакойнай ракі Нараўкі.

Добра памятаю яе з часоў майго дзяцінства. Было гэта 60 гадоў таму. Якая была тады рака, найлепш помню яе ў летнюю пару. Тады я з братам Кастусём хадзіў лавіць рыбу і купацца ў рэчцы. Падвечар па нядзелях на драўляны мост каля Падляўкова прыходзілі дзяўчаты і хлопцы з Новага Ляўкова, Лазовага, Падляўкова, Сушчага Барка і Ахрымоў.

Рэчка Нараўка была тады акаймаваная зараснікамі вербалозу, чаромхі і парэчак. На яе берагах высіліся вольхі і вербы. Вада была чыстая-чыстая. У сонечны дзень відаць было жоўты пясок на яе дне і водныя расліны. Было 5-6 відаў рыб і былі ракі. У кустоўі гнездавалі птушкі. Прыляталі дзікія качкі. Калі над рэчкай было ціха, паказваліся малыя жоўценькія качаняты. У сонечны дзень было выразна відаць, як плоткі, акуні і іншыя рыбы плавалі статкамі або на момант выплывалі на паверхню вады за мухай або камаром. 

Каб налавіць плотак, акунёў, шчупакоў і язяў дастаткова было мець вуду і прынаду чарвяка, пшытку або хлеб. Мы найчасцей хадзілі з вудамі у г.зв. ралы, дзе ў Нараўку ўплывала рачулка Баброўка. Тут у пагодлівыя летнія дні мы праседжвалі да ночы. Вечарам, калі ад ракі дыхнула холадам, распальвалі вогнішча. Мае сябры лавілі рыбу рукамі з-пад навісшых над вадою берагоў ды з-пад з кустоў вярбы і алешніку. 

Гэты здымак ракі Нараўкі зрабіў я 10 чэрвеня гэтага года. Каля гэтак званага капітанскага моста (ён на рацэ каля вёсачкі Капітаншчына) рака нагадвае мне крыху тую ранейшую. У той дзень я ўбачыў на яе беразе вудзільшчыкаў.
Гэты здымак ракі Нараўкі зрабіў я 10 чэрвеня гэтага года. Каля гэтак званага капітанскага моста (ён на рацэ каля вёсачкі Капітаншчына) рака нагадвае мне крыху тую ранейшую. У той дзень я ўбачыў на яе беразе вудзільшчыкаў.

Прыпомнілася мне мая першая рыбалка. Лавіць рыбу браў мяне з сабой бацька. Вуды былі – доўгі лешчыновы кій, валосіны з конскага хваста замест г. зв. жылкі, паплавок з гусінага пяра і кручок. 

Што мы тады ведалі пра раку? Усяго толькі, што плыве яна недзе ад вёскі Нараўка, дзе быў драўляны мост і вадзяны млын. Пасля даведаліся, што Нараўка плыве цераз Белавежскую пушчу і свой пачатак бярэ за мяжой Польшчы ў Беларусі, а там недзе з балоцістых мясцін названых Дзікім Нікарам. Рэчка ў некаторых месцах, між іншым, каля Нараўкі, Плянты, Новага Ляўкова і Капітаншчыны звілістая. 

Рака Нараўка захавалася найбольш натуральная, месцамі дзікая. Падчас вясенніх паводак яна выступае з берагоў і залівае прасторныя набярэжныя лугі. Калі ўступала зноўку ў свае берагі, мы лавілі шчупакоў на выгане. Падчас веснавых і асенніх паводак у пяцідзесятых гадах па Нараўцы яшчэ сплаўлялі пушчанскія бярвенні. Я бачыў, як плылі арэльшчыкі на павязаных бярвеннях на г. зв. гленях.

60 галоў таму я рабіў фотаздымкі і дасылаў іх у „Ніву”. У беларускім штотыднёвіку можна іх знайсці і палюбавацца той ранейшай прыгажосцю пушчанскай ракі. У 1961 годзе ў вераснёвым нумары „Зоркі” (дзіцячым дадатку да „Нівы”) быў мой здымак прыгожага новаляўкоўскага става на Баброўцы, прытоку Нараўкі. На яго берагах раслі тоўстыя вольхі. На Баброўцы быў вадзяны млын з вялікім драўляным колам і глыбокі стаў. Побач става быў яшчэ меншы ставок, якога глыбіні ніхто не мог памераць. Старажылы расказвалі мне пра тапельцаў. Былі такія, якім хацелася разгадаць тайну гыбокай ямы. Паводле легенды, у стаў багаты новаляўкоўскі памешчык укінуў сундук з золатам для захаваання. 

Многа гадоў ніхто не адважыўся пераплысці цераз гэты стаў-бухту. І вось – я быў сведкам – у адну ліпеньскую гарачую нядзелю сюды прыйшлі мужчыны з калёніі Новага Ляўкова з доўгай сеткай лавіць рыбу. Для большай адвагі раней выпілі па шклянцы самагонкі. Адзін з іх быў асабліва адважны. Пацягнулі сець. Адзін смяльчак паплыў пры сеці і пераплыў бухту! Калі выцягнулі сець, у ёй затрапятала многа рыб і найбольшая плотка, якую мне ўдалося пабачыць.

У мінулым стагоддзі берагі Нараўкі былі ў зарасніках. У іх зімой хаваліся курапаткі і зайцы. Толькі вечарам зайцы скакалі да стагоў духмянага сена. Курапаткі забягалі нават на сялянскія панадворкі. Цяпер берагі „голыя” , між іншым, за справай баброў. 

Зараз гэта ўжо не тая рака, якая была раней. Яна памялела. На берагах няма кустарнікаў пахучай у маі чаромхі, язміну і парэчак. Дзе падзелася рыба?.. Няма і тых ранейшых маіх сяброў па рыбалцы. Час няспынна плыве і плывае як вада ў рацэ. Мне шкада, што так хутка праляцелі гады і часу не вернеш. 

Тэкст і фота Янкі Целушэцкага

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • у верасні

    1040 – У 983 г. вялікі князь Уладзімір на чале дружын, аснову якіх складалі дрыгавіцкія і крывіцкія воі, рушыў супраць яцьвягаў. Армія перайшла па землях сёньняшняй Беласточчыны і паводле „Повести временных лет” як напісана „Въ лето 6491 иде Володимир на …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (258) – 25 верасьня 1765 г. у Гузаве (зараз Мазавецкае ваяв.) нарадзіўся Міхал Клеофаc Агінскі – дзяржаўны дзеяч, дыпламат, кампазітар (памёр 15.10.1833 г. у Флярэнцыі (Італія), дзе пахаваны ў пантэоне Санта Кручэ).
  • (175) – 25.09.1848 г. у Магілёве нар. Вацлаў Федаровіч, краязнавец, калекцыянер, юрыст, член-карэспандэнт Кракаўскай АУ. З 1884 г. жыў у Віцебску, працаваў намесьнікам старшыні Віцебскай вучонай архіўнай камісыі. Пісаў артыкулы па гісторыі краю ў „Витебские губернские ведомости”. Памёр 11.01.1911 г. у Рызе, пахаваны ў Віцебску на могілках касьцёла сьв. Варвары.
  • (148) – 25 верасьня 1875 г. у в. Асаўцы Кобрыньскага павету нарадзіўся Сяргей Паўловіч, настаўнік, нацыянальны дзеяч. У 1925-1928 гг. быў дырэктарам Віленскай Беларускай Гімназіі. Адзін з кіраўнікоў Таварыства Беларускай Школы. За беларускую, патрыятычную дзейнасьць пазбаўлены правоў навучаньня. Актыўна выступаў супраць палянізацыі беларускага насельніцтва. Між іншым быў рэдактарам дзіцячага царкоўна-культурнага часопіса „Снапок” (у 1937-1939 гадах), аўтарам школьных падручнікаў ды дапаможнікаў на беларускай мове. Памёр 16.09.1940 г. у Вільні, пахаваны на праваслаўных Свята Ефрасіньнеўскіх могілках.
  • (110) – 25.09.1913 г. у в. Нобель Пінскага павета нар. Сяргей Грахоўскі, беларускі пісьменьнік. У 1936 г. закончыў літаратурны факультэт Мінскага пэдагагічнага Інстытута, працаваў рэдактарам на Беларускім радыё. У 1936 г. рэпрэсаваны, 10 гадоў быў у лагеры. У  1946 – 1949 гг. выкладаў рускую мову і літаратуру ва Урэцкай сярэдняй школе на Случчыне. Пасьля паўторна арыштаваны і сасланы на вечнае пасяленьне ў Новасібірскую вобласьць. Пасьля рэабілітацыі ў 1955 г. вярнуўся ў Беларусь, працаваў на радыё, у часопісах „Бярозка”, „Вясёлка”. Першы верш надрукаваў у 1926 г. У 1973 і 1983 гг. выдаваліся яго „Выбраныя творы” ў 2 тамах. Памёр 11.12.2002 г. у Менску, пахаваны на Усходніх могілках.
  • (109) – 25.09.1914 г. у Зэльве Гродзенскага пав. нар. Аўген Смаршчок, праваслаўны сьвятар, старшыня Саюза Беларусаў у Бэльгіі. Рукапаложаны ў сан сьвятара Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы (БАПЦ) у 1950 г., быў адным з ініцыятараў і арганізатараў БАПЦ у Бэльгіі. Памёр 25.09.1984 г. у Грэверы каля Лювэну ў Бэльгіі.
  • (102) – 25-28.09.1921 г. у Празе адбылася Першая Усебеларуская Канфэрэнцыя – сход прадстаўнікоў беларускіх арганізацыяў з Заходняй Беларусі, Латвіі, Летувы, Нямеччыны, Чэха-Славакіі. Прысутныя падтрымалі прынцып поўнай незалежнасьці ды непадзельнасьці Беларусі. Між іншым удзельнікі сходу сьцьвердзілі, што лічаць ворагамі беларускага народу кожнага хто прызнае Рыжскі мірны трактат, які падзяліў беларускія землі між Расею і Польшчу. Прысутная на канфэрэнцыя была беларуская дзеячка родам з падбеластоцкіх Агароднічак Вера Маслоўская (Матэйчук).
  • (85) – 25.09.1938 г. у Краснасельскім каля Ваўкавыска нар. Вячаслаў Целеш, мастак і беларускі дзеяч у Латвіі. Жыве ў Рызе. Віншуем!
  • (58) – 25.09.1965 г. у Гільдэсгайм у Нямеччыне памёр Міхась Маскалік (нар. 18.03.1903 г. у Гарадзеі), каталіцкі сьвятар усходняга абраду, беларускі хадэцкі дзеяч.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Copyright © 2023 Czasopis