3 чэрвеня ва Універсітэце ў Беластоку прайшла буйная канферэнцыя „Першы Міжнародны дзень беларускай адукацыі”, якая будзе адбывацца штогод. Тэма ёсць надта сур’ёзная, асабліва цяпер, калі сітуацыя з беларускім школьніцтвам рэзка пагаршаецца ў русіфікаванай Беларусі, таксама сярод мешасці ў Польшчы пад уплывам паланізацыі. Даходзяць яшчэ праблемы беларускай дыяспары. Мяркуецца, што за апошнія два гады ў Польшчу з Беларусі з’ехала ад 97 да 111,5 тысяч грамадзян і пaкуль няма юрыдычнай магчымасці, каб іх дзеткі маглі вывучаць у польскіх школах беларускую мову.
У канферэнцыі прысутнічала больш за 80 чалавек. Былі гэта прадстаўнікі дыяспапры і меншасці ў Польшчы. Сваім досведам навучання польскай мовы па-за межамі Польшчы падзяліліся прадстаўнікі паланійных арганізацый у Англіі і Літве.
Адзін з арганізатараў – Алесь Зарэмбюк з Беларускага дома ў Варшаве сказаў, што беларуская асвета за мяжой стане асновай для нацыянальнай адукацыі ў самой Беларусі. Выказаў перакананне, што „калісьці пачнецца адбудова беларускай адукацыі ад Гародні да Магілёва”.
Удзельнікі канферэнцыі пазнаёміліся таксама з сітуацыяй адносна навучання беларускай мовы ў Беластоку. Пра гэта расказалі між іншым настаўніца ў Пачатковай школе н-р 4 Аліна Ваўранюк і Іаанна Марко і Рыгор Назарук – настаўніца і дырэктар Непублічнай пачатковай школы святых Кірылы і Мяфодзія. Ганна Плашчынская з дыяспары распавяла пра асаблівасці і перспектывы нядзельнай школкі.
Свае выступленні мелі таксама дырэктары белліцэяў у Бельску і Гайнаўцы. У асноўным паднялі яны актуальную балючую тэму пагрозы знікнення статутнага абавязку навучання беларускай мовы, што давядзе наогул да ліквідацыі гэтых легендарных школ, прынамсі іхняга нацыянальнага характару і значэння для меншасці.
Намесніца старшыні аб’яднання АБ-БА Ілона Карпюк гаварыла пра патрэбу яднання сіл і досведу меншасці і дыяспары. Выказала словы салідарнасці з прыезджымі беларусамі. – Нам вельмі прыкра, – гаварыла яна, – калі нашы дзеткі ідуць на беларускую мову, а дзеткі з Беларусі, якія вучацца з імі ў адным класе, не ідуць.
Старшыня Беларускага саюза ў Польшчы Яўген Вапа гаварыў пра неабходнасць зафункцыянавання беларускай адукацыі ад прадшколля па ўніверсітэт. – Сітуацыя ёсць штораз горшая, – адзначыў, – бо не будзе беларускай дзяржаўнасці, калі не будзе беларускай асветы.
Прысутны падчас канферэнцыі падляшскі дэпутат ад апазіцыйнай Грамадзянскай кааліцыі Роберт Тышкевіч разлічваў, што канферэнцыя дазволіць выпрацаваць новыя метады і магчымасці арганізацыі беларускамоўнага навучання. Паводле яго нацыянальная адукацыя будучай Беларусі павінна нарадзіцца ў замежжы.
