Wosieniu 1945 r. pośle napadu na pastarunak milicji ŭ Szudziaławie, z udziełam m.insz. Kaźmiera Kaźmiarowicza ps. „Cietrzew”, uboŭcy z Sakołki mnohich jaho tawaryszaŭ arysztawali. Zaŭdaŭ ich syszczyk, a potym na tarturach pryznawalisa jany czasam da złaczynstwaŭ, z jakimi nie mieli nawat niczoho spolnaho.

Uże na druhi dzień pośle napadu na pastarunak u Szudziaławie sakolskija uboŭcy znianacka akrużyli chatu bratoŭ Kundziczaŭ, Stasia i Wacka, jakija żyli na kalonii ŭ Słojcy. Abodwych arysztawali, zrabili jaszcze wobysk i znajszli rużjo.

Najbolsz zaciarpieŭ Stanisłaŭ. Mieŭ jon kliczku-pseŭdonim „Zając”. U śledztwi pryznaŭso da ŭzbrojenaj dziejalanaści ŭ padpolli. Uboŭcy dawiedalisa jaszcze, szto byŭ jon toża palicjantam – szucmanam u czas nimieckaj akupacji. Prypisali jamu, szto na pastarunak u Szudziaławie Niemcam prywioŭ dziesiacioch życielej nawakolnych wiosak, pa jakich pośle śled prapaŭ.

19 marca 1946 r. Rajonny Wajskowy Sud u Biełastoku prysudziŭ Stanisława Kundzicza na 10 let ciurmy. Prakuratura ŭniasła apelacju. U jaje wyniku sprawaj sud jaszcze raz zaniaŭso, ale ŭże ŭ dalokim Poznani. 30 aŭgusta 1946 r. byŭ abjaŭleny wyrak – kara śmierci!

Stanisława pazbawili życia ŭ ciażkoj ciurmie u Wronkach kala Paznania. Tam karu piaci let pazbaŭlennia swabody adbyawaŭ toża jaho brat Wacak. Było jaszcze dwoch bratoŭ, jakija toża zaciarpieli pa wajnie ad kamunistaŭ. Adnaho wywieźli na prymusowuju pracu ŭ kapalniu ŭ Jaworznie, jakaja liczyłasa prosto kancłahieram. A druhi brat adbywaŭ karu ŭ kapalni ŭ Bytomi.

Na kalonii Słojka żywie cipier radzina syna adnaho z bratoŭ Kundziczaŭ. Udałosia joj ŭ 2017 r. dabicca ŭ sudzie skasawannia wyroku i reabilitacji Stanisława. Zamuczany ŭ ciurmie u Wronkach i cipier lażyć tam zakopany ŭ ziamle. Jak ni dziŭno, radzinie nie dazwolili pakul pierachawać paresztkaŭ. Usio jaszcze dabiwajecca jana, kab spaczyŭ jon ureszcie razam sa swaimi blizkimi na katalickicha mahiłkach u Szudziaławie.

Kaźmier Kaźmiarowicz wosieniu 1946 r. razam z waśmi partyzanami, jakimi kamandawaŭ, dałuczyŭso da atradu Branisława Rachalskaha pa kliczcy „Orlicz Pan”, jaki byŭ ad Kuźnicy.

Na 19 stycznia 1947 r. kamunistycznyja ŭłady wyznaczyli wybary da Sejmu. Heto polskaje padpolle pastwiło ŭ stan wyszejszaho pahatowia. Kancentracji sił adbyłasa i kala Sakałdy. 15 stycznia kala 40 partyzantaŭ razlakawałoso ŭchatach haspadaroŭ u wioscy Mizareczy. Byŭ tam i Kaźmier Kaźmiarowicz sa swajmi kampanami.

16 stycznia brate Galiczy z Szudziaława i Łukaszewicz „Gałązka” z Barsukowiny na akcji ŭ Nowaj Hryboŭszcznie arysztawali kamandanta pastarunku milicji ŭ Krynkach. Unacze prywiali jaho ŭ Mizareczy. Tam byŭ jon zabity. Chtości pawiadomiŭ pra heto UB u Sakołcy.

Jaszcze toj samaj noczy uboŭcy i milicjanty zrabili zasadzku ŭ Mizareczach. Zabili „czujku” ŭ Kopnaj Hare i akrużyli wiosku. Toj, chto stajaŭ na warcie, wystreliŭ uwierch i razbudziŭ tawaryszaŭ. 17 stycznia na świtanku paczaŭso abstreł usiaje wioski. Uboŭcaŭ i milicjantaŭ była pierawaha – razam z KBW z Biełastoka pryjechało kala 60 asob. Mieli nawat z saboju tankietku.

Kananada była tak wielka, szto ludzi ŭ chatach lażali na padłozi, a snarady ŭlatali adnym waknom i wylatali druhim. Partyzanty paczali ŭciakać, razbiahacca pa lesie. Kaźmiarowiczu ŭdałosa ŭciaczy. Chawaŭso ŭ swajoj chacie ŭ Kazłowym Łuzie da amnestii ŭ apreli 1947 r.

(pradaŭżeńnie budzia)

Jurak Chmialeŭski