Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    Na dopyt uziaty byŭ miż inszym Ramuald Rajs „Bury”

    Pra toje, dzie buduć padłożany miny, kromie manciora wiedaŭ jaszcze jaho spolnik, jaki byŭ felczaram (sanitariuszam) u szpitali ŭ Staroj Wilejcy. Tolko ŭ listapadzie 1948 r. mancioru ŭdałoso zwiazacca z dochtaram Marozam. Ad peŭnaj kabiety, jakaja pryjechała da Biełagardu z Biełastoka, dawiedaŭso, szto leczyć jon…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Hapčyna vnučka

    Siête stałosie v marciovi.

    Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste…. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Płacz zwanoŭ

5. „Akowiec” z Kazłowaho Łuha (6)

Wosieniu 1945 r. pośle napadu na pastarunak milicji ŭ Szudziaławie, z udziełam m.insz. Kaźmiera Kaźmiarowicza ps. „Cietrzew”, uboŭcy z Sakołki mnohich jaho tawaryszaŭ arysztawali. Zaŭdaŭ ich syszczyk, a potym na tarturach pryznawalisa jany czasam da złaczynstwaŭ, z jakimi nie mieli nawat niczoho spolnaho.

Uże na druhi dzień pośle napadu na pastarunak u Szudziaławie sakolskija uboŭcy znianacka akrużyli chatu bratoŭ Kundziczaŭ, Stasia i Wacka, jakija żyli na kalonii ŭ Słojcy. Abodwych arysztawali, zrabili jaszcze wobysk i znajszli rużjo.

Najbolsz zaciarpieŭ Stanisłaŭ. Mieŭ jon kliczku-pseŭdonim „Zając”. U śledztwi pryznaŭso da ŭzbrojenaj dziejalanaści ŭ padpolli. Uboŭcy dawiedalisa jaszcze, szto byŭ jon toża palicjantam – szucmanam u czas nimieckaj akupacji. Prypisali jamu, szto na pastarunak u Szudziaławie Niemcam prywioŭ dziesiacioch życielej nawakolnych wiosak, pa jakich pośle śled prapaŭ.

19 marca 1946 r. Rajonny Wajskowy Sud u Biełastoku prysudziŭ Stanisława Kundzicza na 10 let ciurmy. Prakuratura ŭniasła apelacju. U jaje wyniku sprawaj sud jaszcze raz zaniaŭso, ale ŭże ŭ dalokim Poznani. 30 aŭgusta 1946 r. byŭ abjaŭleny wyrak – kara śmierci!

Stanisława pazbawili życia ŭ ciażkoj ciurmie u Wronkach kala Paznania. Tam karu piaci let pazbaŭlennia swabody adbyawaŭ toża jaho brat Wacak. Było jaszcze dwoch bratoŭ, jakija toża zaciarpieli pa wajnie ad kamunistaŭ. Adnaho wywieźli na prymusowuju pracu ŭ kapalniu ŭ Jaworznie, jakaja liczyłasa prosto kancłahieram. A druhi brat adbywaŭ karu ŭ kapalni ŭ Bytomi.

Na kalonii Słojka żywie cipier radzina syna adnaho z bratoŭ Kundziczaŭ. Udałosia joj ŭ 2017 r. dabicca ŭ sudzie skasawannia wyroku i reabilitacji Stanisława. Zamuczany ŭ ciurmie u Wronkach i cipier lażyć tam zakopany ŭ ziamle. Jak ni dziŭno, radzinie nie dazwolili pakul pierachawać paresztkaŭ. Usio jaszcze dabiwajecca jana, kab spaczyŭ jon ureszcie razam sa swaimi blizkimi na katalickicha mahiłkach u Szudziaławie.

Kaźmier Kaźmiarowicz wosieniu 1946 r. razam z waśmi partyzanami, jakimi kamandawaŭ, dałuczyŭso da atradu Branisława Rachalskaha pa kliczcy „Orlicz Pan”, jaki byŭ ad Kuźnicy.

Na 19 stycznia 1947 r. kamunistycznyja ŭłady wyznaczyli wybary da Sejmu. Heto polskaje padpolle pastwiło ŭ stan wyszejszaho pahatowia. Kancentracji sił adbyłasa i kala Sakałdy. 15 stycznia kala 40 partyzantaŭ razlakawałoso ŭchatach haspadaroŭ u wioscy Mizareczy. Byŭ tam i Kaźmier Kaźmiarowicz sa swajmi kampanami.

16 stycznia brate Galiczy z Szudziaława i Łukaszewicz „Gałązka” z Barsukowiny na akcji ŭ Nowaj Hryboŭszcznie arysztawali kamandanta pastarunku milicji ŭ Krynkach. Unacze prywiali jaho ŭ Mizareczy. Tam byŭ jon zabity. Chtości pawiadomiŭ pra heto UB u Sakołcy.

Jaszcze toj samaj noczy uboŭcy i milicjanty zrabili zasadzku ŭ Mizareczach. Zabili „czujku” ŭ Kopnaj Hare i akrużyli wiosku. Toj, chto stajaŭ na warcie, wystreliŭ uwierch i razbudziŭ tawaryszaŭ. 17 stycznia na świtanku paczaŭso abstreł usiaje wioski. Uboŭcaŭ i milicjantaŭ była pierawaha – razam z KBW z Biełastoka pryjechało kala 60 asob. Mieli nawat z saboju tankietku.

Kananada była tak wielka, szto ludzi ŭ chatach lażali na padłozi, a snarady ŭlatali adnym waknom i wylatali druhim. Partyzanty paczali ŭciakać, razbiahacca pa lesie. Kaźmiarowiczu ŭdałosa ŭciaczy. Chawaŭso ŭ swajoj chacie ŭ Kazłowym Łuzie da amnestii ŭ apreli 1947 r.

(pradaŭżeńnie budzia)

Jurak Chmialeŭski

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • У красавіку

    – 9(21).04.1835 г. у Віцебску нар. Ялегі Пранціш Вуль (сапр. Элегі Францішак Карафа-Карыбут), беларускі паэт. Удзельнічаў у  студзенскім паўстаньні, за што быў сасланы ў Сібір. Апошнія гады жыцьця правёў у Варшаве, дзе з Вінцэсем Каратынскім і Адамам Плугам стварыў беларускі …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (678) – 27.04.1347 г. у Вільні быў замучаны сьв. Антоній – першы з трох віленскіх мучанікаў (праз некалькі тыдняў мучаніцкую сьмерць прыняў сьв. Іаан, а потым сьв. Яўстафій). Былі яны кананізаваныя ў 1374 г. На месцы іх сьмерці князь Канстанцін Астрожскі ў пачатку XVI ст. пабудаваў Сьвята-Троіцкі Сабор.
  • (106) – 27.04.1919 г. польскія войскі занялі Гародню, дзе ад 21.12.1918 г. знаходзіўся Урад Беларускай Народнай Рэспублікі на чале з Антонам Луцкевічам і беларускія войскі.
  • (96) – 27.04.1929 г. у Вільні нар. Юры Туронак, беларускі дзеяч і гісторык, аўтар кніг „Białoruś pod okupacją niemiecką” (Warszawa 1993), „Wacław Iwanowski i odrodzenie Białorusi” (Warszawa 1992), „Książka białoruska w II Rzeczypospolitej
  • (80) – 27.04.1945 г. БССР прынята ў склад членаў-заснавальнікаў Арганізацыі Аб’яднаных Нацый.
  • (37) – 27.04.1988 г. памёр у ЗША Вітаўт Тумаш – грамадзкі дзеяч, лекар, выдатны скарынавед. Нар. 20.12.1910 г. у в. Сьпягліца, Вілейскага павету. Выпускнік Віленскай Беларускай Гімназіі. Пасьля на мэдычным факультэце Віленскага Унівэрсытэту. Актыўна ўдзельнічаў у беларускім студэнцкім жыцьці. У гадах 1940-1941 быў старшынёй Лодзінскага аддзелу Беларускага Камітэту Самапомачы, членам Нацыянальнага Цэнтра створанага ў Бэрліне 19.04.1941 г. Зь ліпеня па лістапад 1941 г. бурмістр Менску. Рэдактар „Раніцы”. Пасьля вайны жыў у ЗША. Быў вельмі актыўным на грамадзкай і навуковай ніве, між іншым шматгадовым старшынёй Беларускага Інстытуту Навукі й Мастацтва.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis