Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    23. Zabytaja tragedia kala Krynak (4)

    Syne, kab adkapać ich, paprasili Bronisia Czarnamysaho z susiednich Klabanaŭcaŭ. Toj uziaŭ z saboju jaszcze dvoch mużczyn i noczu pajechali na miesca tragedii. Kali paczali raskopvać jamu, z siaredziny trysnuła kroŭ. Pamału vyciahnuli dva trupy Sidaroviczaŭ i pa cichu pryviaźli ich da Kundziczaŭ. Myła ich…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Kinoman

    13. Stan nevyznačanosti

    Orła wrona nie pokona! [Antykomunistyčne hasło v vojennum stani v Pôlščy.] Statut Białoruskiego Zrzeszenia Studentów (BAS) pisavsie mnoju miêseci dva. Odnočasno my začali vyšukuvati „našych” studentuv u akademikach raznych vyžšych škôł u Varšavi i psychologično pudhotovlati jich do toho, što budemo rejestrovati biłoruśku studenćku organizaciju… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Асоба

Па-опальску з Новай Зеландыі

Беларуска Вольга, нарадзілася ў палескай вёсцы, а зараз жыве ў далёкай Новай Зеландыі. Там, на другім канцы свету, у вольны ад працы час, яна вядзе блог пра сваю родную вёску Опаль, унікальную опальскую мову, Палессе і традыцыі беларусаў-палешукоў.

Вольга, якая называе сабе па-палеску Голя, у сваім жыцці змяніла ўжо некалькі прафесій – была няняй, працавала дзіцячым доктарам, удзельнічала ў моладзевых праектах у Еўропе, кіравала галерэяй і ўрэшце трапіла ў айці-сферу. Больш за год яна разам з мужам жыве ў Новай Зеландыі, дзе дзяўчына працуе эйчар-бізнеспартнёркай у айці-кампаніі.

Аўтарка блогу
Аўтарка блогу

Вольга падкрэслівае, што жыць у Новай Зеландыі, так далёка ад дому і сяброў, не вельмі проста. Дзяўчына прызнаецца, што амаль цэлы год перажывала працэс адаптацыі, але ўжо патроху звыклася да мясцовага ладу жыцця. Вольга ўспамінае, што ёй было адначасова лёгка і нялёгка прыстасавацца да жыцця за акіянам. Па яе словах, лёгка было дзякуючы добраму веданню англійскай мовы. Складана было перад усім з-за вялікай адлегласці ад блізкіх і разумення, што ўжо нельга як раней набыць за тыдзень квіток на цягнік ці самалёт і паляцець убачыцца з імі, бо пры жыцці на другім канцы свету падарожжы да дому трэба планаваць за год.

Параўноваючы ўзровень жыцця, Вольга кажа, што там у Новай Зеландыі ён вышэйшы чым у Беларусі ці нават у Польшчы, але адначасова там вышэйшыя і цэны: „Узровень жыцця тут нешта накшталт скандынаўскіх краін, мне падаецца. Але і кошты растуць з кожным днём як гарбузы! Ну і так у прынцыпе тут усё вельмі дорага, і ежа, і розныя паслугі. І так я дагэтуль не магу прыняць тое, напрыклад, калі мне кажуць, што за квіток у тэатр трэба заплаціць 300 долараў”. 

Велінгтан, Новая Зеландыя
Велінгтан, Новая Зеландыя

Мясцовы лад жыцця таксама вельмі адрозніваецца нават ад еўрапейскага, не тое што беларускага. Дзяўчына кажа, што асаблівасцю новазеландцаў з’яўляецца тое, што яны будуюць усе адносіны вакол сям’і: „Яны нават у 30-40 год могуць сустракацца з бацькамі па некалькі разоў на тыдзень, бавіць разам час, падарожнічаць разам. Я такога не бачыла яшчэ нідзе. Таксама тут людзі вельмі шмат працуюць, але пры мясцовых цэнах зразумела чаму!”

Новая Зеландыя

Дарэчы, Вольга не адзіная беларуска, што жыве ў Новай Зеландыі. Там ёсць невялікая дыяспара, прыкладна 300 чалавек на ўсю краіну. Мясцовыя беларусы ўжо дадалі Вольгу ў сваю суполку ў сацсетках, але „ў жывую” з імі яна пакуль што не спатыкалася.

Новая Зеландыя

Вольга ўпэўнена, што далёка не ўсе новазеландцы ведаюць, дзе знаходзяцца Польшча і Беларусь і што гэта за краіны, бо многія з іх ніколі нікуды не ездзяць. Аднак родныя яе мужа і тыя хто цікавіцца падзеямі ў свеце, канечне ведаюць і ведаюць шмат пра сучаснае становішча. Дарэчы, муж Вольгі, хаця і не размаўляе яшчэ па-беларуску ці па-опальску, але ўжо ведае асобныя словы і выразы.

Падтрымліваць сувязь з родным краем Вользе дапамагае арыгінальны блог, які яна вядзе на опальскай мове. Яна прысвячае посты асобным словам ці выразам па-опальску, якім дае тлумачэнне ўжо на літаратурнай беларускай мове. Распавядае таксама пра традыцыйную вопратку палешукоў, пра тое, як на Палессі пякуць хлеб, як капаюць бульбу, гатуюць ежу, адзначаюць святы.

"У Аполі мы не кажам 'як вы казалі', мы кажам 'анывжаж', я думаю, што гэта кайфова"
“У Аполі мы не кажам ‘як вы казалі’, мы кажам ‘анывжаж’, я думаю, што гэта кайфова”

 

"У Аполі мы не кажам 'чорная смародзіна', мы кажам 'жукэ', я думаю, што гэта забаўна"
“У Аполі мы не кажам ‘чорная смародзіна’, мы кажам ‘жукэ’, я думаю, што гэта забаўна”

Дзяўчына падкрэслівае, што опальская мова,гэта менавіта мова, а не адна з гаворак палешукоў: „Мая вёска Опаль знаходзіцца ў Іванаўскім раёне, карацей амаль на мяжы з Украінай. Яна адметная, па-першае, сваёй моцнай паляшуцкай культурай і традыцыямі, сваімі людзьмі, сваёй мовай, як зрэшты і многія іншыя палескія вёсачкі. Я вырашыла весці блог на опальскай мове менавіта таму, што зразумела у пэўны дзень, што я з маёй сям’і хіба апошняя, хто гаворыць на гэтай мове і ведае традыцыі палескай вёскі, бо там нарадзілася і вырасла. Калі гэта не захаваць і не прасоўваць, то можа ўжо мае дзеці нічога і не будуць ведаць. А мне хочацца, каб яны ведалі і маглі мне па-опальску таксама нешта адказваць. Таксама мне хочацца, каб палеская культура і мова сталі моднымі паміж саміх беларусаў, каб яны не казалі: „Вось, размаўляй па руску, ты, дзярэўня!”. А, наадварот, ганарыліся б тым, што мы такія адметныя і моцныя”.

На Палессі
На Палессі

Вольга паўжартам называе сябе амбасадаркай Палесся ў Новай Зеландыі: „Я так сябе называю таму, што хачу па-першае самім беларусам расказваць пра палешукоў і нашу адметнасць, хачу рабіць нашу мову моднай і сучаснай. Ну а блог я вяду дзеля таго, каб як мага больш людзей ведала што беларусы гэта не проста беларуская мова, а яшчэ і вельмі складаная і цікавая культура!”. 

Сяргей Александровіч

Фота аўтаркі блогу (@apolkina)

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • У лістападзе

    505 – 1519 г. Заканчэньне пабудовы Барысаглебскай царквы ў Навагарадку, помніка архітэктуры готыкі. 445 – 1579 г. Пераўтварэньне Віленскай Езуіцкай Акадэміі ў Віленскі Унівэрсытэт – першы унівэрсытэт ва ўсходняй Эўропе. 405 – 1619 г. Надрукаваньне „Грамматики словенския правильная синтагма” Мялеція Сматрыцкага. 325 …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (456) – У 1568 г. пачала дзейнасьць заблудаўская друкарня ў маёнтку Рыгора Хадкевіча, у якой друкаваліся кірылічныя кнігі, між іншым „Евангельле вучыцельнае” (1569) і „Псалтыр з Часасловам” (1570).
  • (208) – 4.11.1816 г. у мястэчку Кублічы каля Лепеля нар. Арцём Вярыга-Дарэўскі (пам. у ссылцы ў Сібіры ў 1884 г.), паэт, драматург, публіцыст. Быў сябрам У. Сыракомлі, В. Дуніна-Марцінкевіча. Пісаў на беларускай і польскай мовах. Запачаткаваў беларускія пераклады творчасьці А. Міцкевіча, між іншым пераклаў „Конрада Валенрода”.
  • (137) – 4.11.1887 г. у Капылі, Слуцкага павету нар. Зьміцер Жылуновіч (літаратурны псэўданім Цішка Гартны, замучаны савецкай бясьпекай 11.04.1937 г.), пісьменьнік, выдатны беларускі дзяржаўны дзеяч. Пісаць пачаў у 1908 г. у „Нашай Ніве”.
  • (109) – у лістападзе 1915 г. у выніку стараньняў беларускіх нацыянальных дзеячаў (падчас нямецкай акупацыі) пачалі адкрывацца на Віленшчыне першыя беларускія школы.
  • (95) – 4.11.1929 г. у в. Таргуны каля Докшыц нар. Сяргей Карніловіч, выпускнік Гімназіі імя Янкі Купалы ў Віндышбэргэрдорфе (Нямеччына). З 1949 г. жыў у эміграцыі ў Кліўленд (ЗША). Адзін з самых актыўных арганізатараў беларускага грамадзка-рэлігійнага жыцьця ў гэтым горадзе, між іншым

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2024 Czasopis