Pa prostu / Па-просту

  • Milicjanty ŭ Krynkach 1944-1948 (1)

    Z cyklu "Płacz zvanoŭ" (Cz. 26)

    Kali letam 1944 r. krasnaarmiejcy wyhnali zhetul hitleraŭcaŭ, polskija kamunisty paczali adrazu arhanizawać swaju właść. U Krynkach wybarczy schod zrabili 29 aŭgusta, a 6 sienciabra skampletawali użond hminy. U Archiwum Państwowym u Biełastoku je ŭstanoŭczyja pratakoły. Naznaczyli tedy adzinaccać czynoŭnikŭ dla użendu (usie jany byli… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Hapčyna vnučka

    Siête stałosie v marciovi.

    Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste…. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS, Facebook i Telegram

Асоба

Па-опальску з Новай Зеландыі

Беларуска Вольга, нарадзілася ў палескай вёсцы, а зараз жыве ў далёкай Новай Зеландыі. Там, на другім канцы свету, у вольны ад працы час, яна вядзе блог пра сваю родную вёску Опаль, унікальную опальскую мову, Палессе і традыцыі беларусаў-палешукоў.

Вольга, якая называе сабе па-палеску Голя, у сваім жыцці змяніла ўжо некалькі прафесій – была няняй, працавала дзіцячым доктарам, удзельнічала ў моладзевых праектах у Еўропе, кіравала галерэяй і ўрэшце трапіла ў айці-сферу. Больш за год яна разам з мужам жыве ў Новай Зеландыі, дзе дзяўчына працуе эйчар-бізнеспартнёркай у айці-кампаніі.

Аўтарка блогу
Аўтарка блогу

Вольга падкрэслівае, што жыць у Новай Зеландыі, так далёка ад дому і сяброў, не вельмі проста. Дзяўчына прызнаецца, што амаль цэлы год перажывала працэс адаптацыі, але ўжо патроху звыклася да мясцовага ладу жыцця. Вольга ўспамінае, што ёй было адначасова лёгка і нялёгка прыстасавацца да жыцця за акіянам. Па яе словах, лёгка было дзякуючы добраму веданню англійскай мовы. Складана было перад усім з-за вялікай адлегласці ад блізкіх і разумення, што ўжо нельга як раней набыць за тыдзень квіток на цягнік ці самалёт і паляцець убачыцца з імі, бо пры жыцці на другім канцы свету падарожжы да дому трэба планаваць за год.

Параўноваючы ўзровень жыцця, Вольга кажа, што там у Новай Зеландыі ён вышэйшы чым у Беларусі ці нават у Польшчы, але адначасова там вышэйшыя і цэны: „Узровень жыцця тут нешта накшталт скандынаўскіх краін, мне падаецца. Але і кошты растуць з кожным днём як гарбузы! Ну і так у прынцыпе тут усё вельмі дорага, і ежа, і розныя паслугі. І так я дагэтуль не магу прыняць тое, напрыклад, калі мне кажуць, што за квіток у тэатр трэба заплаціць 300 долараў”. 

Велінгтан, Новая Зеландыя
Велінгтан, Новая Зеландыя

Мясцовы лад жыцця таксама вельмі адрозніваецца нават ад еўрапейскага, не тое што беларускага. Дзяўчына кажа, што асаблівасцю новазеландцаў з’яўляецца тое, што яны будуюць усе адносіны вакол сям’і: „Яны нават у 30-40 год могуць сустракацца з бацькамі па некалькі разоў на тыдзень, бавіць разам час, падарожнічаць разам. Я такога не бачыла яшчэ нідзе. Таксама тут людзі вельмі шмат працуюць, але пры мясцовых цэнах зразумела чаму!”

Новая Зеландыя

Дарэчы, Вольга не адзіная беларуска, што жыве ў Новай Зеландыі. Там ёсць невялікая дыяспара, прыкладна 300 чалавек на ўсю краіну. Мясцовыя беларусы ўжо дадалі Вольгу ў сваю суполку ў сацсетках, але „ў жывую” з імі яна пакуль што не спатыкалася.

Новая Зеландыя

Вольга ўпэўнена, што далёка не ўсе новазеландцы ведаюць, дзе знаходзяцца Польшча і Беларусь і што гэта за краіны, бо многія з іх ніколі нікуды не ездзяць. Аднак родныя яе мужа і тыя хто цікавіцца падзеямі ў свеце, канечне ведаюць і ведаюць шмат пра сучаснае становішча. Дарэчы, муж Вольгі, хаця і не размаўляе яшчэ па-беларуску ці па-опальску, але ўжо ведае асобныя словы і выразы.

Падтрымліваць сувязь з родным краем Вользе дапамагае арыгінальны блог, які яна вядзе на опальскай мове. Яна прысвячае посты асобным словам ці выразам па-опальску, якім дае тлумачэнне ўжо на літаратурнай беларускай мове. Распавядае таксама пра традыцыйную вопратку палешукоў, пра тое, як на Палессі пякуць хлеб, як капаюць бульбу, гатуюць ежу, адзначаюць святы.

"У Аполі мы не кажам 'як вы казалі', мы кажам 'анывжаж', я думаю, што гэта кайфова"
“У Аполі мы не кажам ‘як вы казалі’, мы кажам ‘анывжаж’, я думаю, што гэта кайфова”

 

"У Аполі мы не кажам 'чорная смародзіна', мы кажам 'жукэ', я думаю, што гэта забаўна"
“У Аполі мы не кажам ‘чорная смародзіна’, мы кажам ‘жукэ’, я думаю, што гэта забаўна”

Дзяўчына падкрэслівае, што опальская мова,гэта менавіта мова, а не адна з гаворак палешукоў: „Мая вёска Опаль знаходзіцца ў Іванаўскім раёне, карацей амаль на мяжы з Украінай. Яна адметная, па-першае, сваёй моцнай паляшуцкай культурай і традыцыямі, сваімі людзьмі, сваёй мовай, як зрэшты і многія іншыя палескія вёсачкі. Я вырашыла весці блог на опальскай мове менавіта таму, што зразумела у пэўны дзень, што я з маёй сям’і хіба апошняя, хто гаворыць на гэтай мове і ведае традыцыі палескай вёскі, бо там нарадзілася і вырасла. Калі гэта не захаваць і не прасоўваць, то можа ўжо мае дзеці нічога і не будуць ведаць. А мне хочацца, каб яны ведалі і маглі мне па-опальску таксама нешта адказваць. Таксама мне хочацца, каб палеская культура і мова сталі моднымі паміж саміх беларусаў, каб яны не казалі: „Вось, размаўляй па руску, ты, дзярэўня!”. А, наадварот, ганарыліся б тым, што мы такія адметныя і моцныя”.

На Палессі
На Палессі

Вольга паўжартам называе сябе амбасадаркай Палесся ў Новай Зеландыі: „Я так сябе называю таму, што хачу па-першае самім беларусам расказваць пра палешукоў і нашу адметнасць, хачу рабіць нашу мову моднай і сучаснай. Ну а блог я вяду дзеля таго, каб як мага больш людзей ведала што беларусы гэта не проста беларуская мова, а яшчэ і вельмі складаная і цікавая культура!”. 

Сяргей Александровіч

Фота аўтаркі блогу (@apolkina)

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны. Неабходныя палі пазначаны як *

Календарыюм

Гадоў таму

  • у сьнежні

    – у 1595 г. казацкае паўстаньне С. Налівайкі ахапіла беларускія землі. Казацкія атрады занялі Слуцак, спалілі Магілёў. – ліквідацыя ў 1820 г. езуіцкага ордэна на беларускіх землях, Полацкай езуіцкай акадэміі ды іншых навуковых установаў. – 20.12.1840 г. у маёнтку Дэмбрава …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (166) – 15.12.1859 г. у Беластоку нар. Людвік Замэнгоф, лекар, аўтар мовы эспэранта. Памёр 14.04.1917 г. у Варшаве. Пахаваны там на Жыдоўскіх могілках на Волі.
  • (134) – 15.12.1891 г. у в. Біты Камень на Сакольшчыне нар. кс. Янка Ляўковіч (пам. 26.03.1976 г.). Член гуртка беларускай моладзі ў Гародні, скончыў духоўную сэмінарыю ў Вільні, дзе таксама быў членам беларускага гуртка. Шмат гадоў быў пробашчам у Янаве на Сакольшчыне.
  • (134) – 15.12.1891 г. у в. Біты Камень на Сакольшчыне нар. кс. Янка Ляўковіч (пам. 26.03.1976 г.). Член гуртка беларускай моладзі ў Гародні, скончыў духоўную сэмінарыю ў Вільні, дзе таксама быў членам беларускага гуртка. Шмат гадоў быў пробашчам у Янаве на Сакольшчыне.
  • (91) – 15.12.1934 г. у Менску нар. Станіслаў Шушкевіч, прафэсар радыёфізыкі, палітычны беларускі дзеяч, у 1991-1994 гг. старшыня Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь, зараз дзеяч апазыцыі. Віншуем з юбілеем!
  • (38) – 15.12.1987 г. памёр у Біскупцы Рашэльскім Віктар Ярмалковіч (нар. 23.12.1917 г. у Юшках на Віленшчыне), праўнік, дзеяч Беларускага Студэнцкага Саюзу, рэдактар „Хрысьціянскай Думкі”, вязень Картуз-Бярозы ў 1939 г. У час вайны працавыаў судзьдзёй на Лідчыне. Пасьля вайны пасяліўся з жонкай Аўгіньняй ў Біскупцы Рашэльскім. У 1949 г быў арыштаваны бяспекай і вывезены ў Сібір, адкуль у 1951 г. выехаў у родную вёску. Стаў дырэктарам школы ў Старым Сяле. У 1953 г. паўторна арыштаваны і сасланы ў Вятку. Вярнуўся ў 1956 г. і ў 1957 г. выехаў з сям’ёй у Біскупец, дзе займаўся дэнтыстычнай тэхнікай і пісаў гістарычныя, краязнаўчыя і біяграфічныя нарысы. Напісаў таксама ўспаміны „На хвалях жыцьця”, апублікаваныя ў томе „Лёс аднаго пакалення” (Беласток 1996). Пісаў допісы ў „Ніву” пад псэўданімам Станулевіч.
  • (31) – 15.12.1994 г. у Брэсьце памёр Уладзімер Калесьнік (нар. 17.09.1922 г. у Сіняўскай Слабадзе на Навагрудчыне), літаратуразнавец. Закончыў Менскі пэдагагічны інстытут (1949), з 1954 г. працаваў у Брэсцкім пэдагагічным інстытуце; аўтар шматлікіх літаратуразнаўчых прац, м. ін. дасьледаваў літаратуру Заходняй Беларусі.Пахаваны у Брэсьце на могілках «Плоска».

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары / Poprzednie numery

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis
Social Media Auto Publish Powered By : XYZScripts.com