Pa prostu / Па-просту

  • Szucman z Nowaj Wioski

    Z cyklu "Płacz zvanoŭ" (Cz. 25)

    – Trzeba, żeby wszyscy Polacy chwycili się za prawo, bo jeśli Białorusy wezmą władzę w swoje ręce, to wszystkim będzie źle… Usim wiadomo, szto kali wosieniaj 1939 roku sawiety zajmali Zachodniuju Biełaruś, z wielkaj radaściu prywitali ich asobienno prawasłaŭnyja. Heto mieło swaje pryczyny, bo pad…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Hapčyna vnučka

    Siête stałosie v marciovi.

    Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste…. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Актуальны каментар

Мы заўсёды негатовыя

Шчыра ўсіх вітаем з най­большым беларускім нацыянальным сьвятам, Днём Незалежнасьці Беларусі – 105-мі ўгодкамі Акту 25 Сакавіка!

Рэдакцыя

Жывем толькі ці салодкай будучыняй ці слаўнай мінуўшчынай. Таму, калі 25-га сакавіка 1918-га года была ўтворана Беларуская народная рэспубліка, то большасць беларусаў проста не звярнулі на гэта ўвагу. І гэта нядзіўна, бо прывыклі жыць пад некім і забылі што гэта такое быць самастойнымі.

Але калі для звычайнага „тутэйшага” гэтая дата і год нічога не азначала (ды і не азначае сёння), то былі сілы, якія рэальна здзівіліся і нават, можна сказаць, устрывожыліся.

Гэта былі бальшавікі.

О! І гэта нядзіва. Нават думку дапусціць, што колішні „Северо-Западный край” мае намер аддзяліцца, мае нахабства заявіць, што будзе незалежным! Такога дапусціць было нельга.

Беларусы былі негатовыя адрэагаваць на шанец стаць сапраўды вольнай дзяржавай, але ў бальшавікоў рэакцыя на такія рэчы, безумоўна, хутчэй… і ў 1919-м годзе ўтварылася савецкая Беларусь, як антытэза гэнай „буржуазнай, антынароднай” БНР. Бальшавіцкая Беларусь утварылася насамрэч стараннямі Змітра Жылуновіча, які выкарыстаўшы з’яўленне БНР, прапаноўваў, настойваў, дамагаўся, каб з’явілася альтэрнатыўная „рабоча-сялянская” Беларусь, якая ў выніку і ўзнікла.

Добра гэта ці кепска?

Безумоўна, добра, бо каб не высілкі Жылуновіча, мы маглі б, па-ранейшаму быць яшчэ адной расійскай губерняй, на манер Смаленскай. Цяпер жа, прынамсі на карце, Беларусь (пакуль яшчэ) адзначана, як самастойная, незалежная рэспубліка.

Але высілкі Жылуновіча былі б нічым, калі б рамантыкі і энтузіясты: Язэп Варонка, Клаўдзій Дуж-Душэўскі, Васіль Захарка, Тамаш Грыб, Язэп Лёсік ды многія іншыя не аб’ядналіся (хаця б на кароткі час, бо пасля патанулі ў звадах, спрэчках) і не заявілі на ўвесь свет – мы, беларусы ствараем сваю незалежную дзяржаву.

23 студзеня ля Брамы гібелі Варшаўскай цытадэлі. Дэлегацыя з Беласточчыны падчас інаўгурацыі ў Польшчы 60-ых угодкаў Студзеньскага паўстання. Фота Ганны Кандрацюк-Свярубскай
23 студзеня ля Брамы гібелі Варшаўскай цытадэлі. Дэлегацыя з Беласточчыны падчас інаўгурацыі ў Польшчы 60-ых угодкаў Студзеньскага паўстання.
Фота Ганны Кандрацюк-Свярубскай

Еўропа гэта пачула: Літва, Латвія, Эстонія, Чэхаславакія і Фінляндыя былі гатовыя прызнаць БНР (і дэ-юрэ гэта зрабілі), але свой народ упарта заставаўся ў палоне ўласнай негатовасці, дзе паспяхова і працягвае знаходзіцца.

У 1921-м годзе Максім Гарэцкі, гэты строгі нават суровы рэаліст напісаў дзіўны твор пад назвай „Фантазія”. Там на фоне апакаліпсісу, якія адбываецца на нашых землях, дзе звар’яцеўшыя беларусы адзін аднаго нішчаць і рэжуць, са сваіх магіл падымаюцца Францішак Скарына, Алаіза Пашкевіч, Алесь Гарун, Максім Багдановіч ды іншыя адраджэнцы, якія зразумелі, што гэты народ ніколі не аб’яднаецца, дзеля ўласнага нацыянальнага ратавання і трэба яго яднаць тым, хто ўжо спачывае ў магілах.

Твор быў напісаны больш за сто гадоў таму назад. Адчування апакаліпсісу незаўважна наступае. Народ заняты сабой і, відаць, час ізноў для таго, каб з магіл паўсталі нашыя героі, каб нас выратаваць, бо мы, як заўсёды, не гатовыя.

Леся Яр

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны. Неабходныя палі пазначаны як *

Календарыюм

Гадоў таму

  • у чэрвені

    – у 1519 г. Францыск Скарына выдае ў Празе Кнігу Руф, Кнігу Эсфір, Кнігу Плач Іяэміі. – 28.06.1660 г. войскі Вялікага Княства Літоўскага і польскія разбілі каля вёскі Палонка Слонімскага павету войскі расейскага агрэсара (камандуючы Іван Хаванскі). – 7.06.1825 г. …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (456) – 1 ліпеня 1569 г. была падпісана ў Любліне унія паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Каралеўствам Польскім. Паводле рашэньня сойму была абвешчаная на аснове роўнасьці, фэдэратыўная дзяржава – Рэч Паспалітая. Вялікае Княства Літоўскае мела захаваць сувэрэнітэт, асобную дзяржаўную
  • (157) – 1(13).07.1868 г. у Менску памёр Канстанцін Тышкевіч, гісторык, археоляг (нар. 17.02.1806 г. у Лагойску). Закончыў Віленскі ўнівэрсытэт (1828), у 1828-1836 гг. працаваў у Варшаве, удзельнічаў у паўстаньні 1930-1931 гг. З 1836 г. жыў у Лагойску, дзе ў 1842 г. з братам Яўстафіем заснаваў першы на Беларусі музэй старажытнасьцей. Быў адным з заснавальнікаў Віленскага музэя старажытнасьцей. У 1856 г. арганізаваў экспэдыцыю па Віліі. Першы склаў тапаграфічныя планы гарадзішчаў і замчышчаў, атлас старажытных гарадзішчаў. Пахаваны ў Лагойску.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis
Social Media Auto Publish Powered By : XYZScripts.com