Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    19.Szalony kamandant z Sannikoŭ

    Pośle taho, jak letam 1944 r. Krasnaja Armia prahnała ad nas hitleraŭcaŭ, z zaniatych viosak na front brali maładych mużczyn. Tak mabilizavali miż inszym Kola K. z Sannikoŭ – apuściełaj cipier vioski pad Krynkami, pamiż Kruszynianami i Szaciłami. Jon naradziŭso ŭ 1916 r. Za polskim…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

RSS і Facebook

Актуальны каментар

Мы заўсёды негатовыя

Шчыра ўсіх вітаем з най­большым беларускім нацыянальным сьвятам, Днём Незалежнасьці Беларусі – 105-мі ўгодкамі Акту 25 Сакавіка!

Рэдакцыя

Жывем толькі ці салодкай будучыняй ці слаўнай мінуўшчынай. Таму, калі 25-га сакавіка 1918-га года была ўтворана Беларуская народная рэспубліка, то большасць беларусаў проста не звярнулі на гэта ўвагу. І гэта нядзіўна, бо прывыклі жыць пад некім і забылі што гэта такое быць самастойнымі.

Але калі для звычайнага „тутэйшага” гэтая дата і год нічога не азначала (ды і не азначае сёння), то былі сілы, якія рэальна здзівіліся і нават, можна сказаць, устрывожыліся.

Гэта былі бальшавікі.

О! І гэта нядзіва. Нават думку дапусціць, што колішні „Северо-Западный край” мае намер аддзяліцца, мае нахабства заявіць, што будзе незалежным! Такога дапусціць было нельга.

Беларусы былі негатовыя адрэагаваць на шанец стаць сапраўды вольнай дзяржавай, але ў бальшавікоў рэакцыя на такія рэчы, безумоўна, хутчэй… і ў 1919-м годзе ўтварылася савецкая Беларусь, як антытэза гэнай „буржуазнай, антынароднай” БНР. Бальшавіцкая Беларусь утварылася насамрэч стараннямі Змітра Жылуновіча, які выкарыстаўшы з’яўленне БНР, прапаноўваў, настойваў, дамагаўся, каб з’явілася альтэрнатыўная „рабоча-сялянская” Беларусь, якая ў выніку і ўзнікла.

Добра гэта ці кепска?

Безумоўна, добра, бо каб не высілкі Жылуновіча, мы маглі б, па-ранейшаму быць яшчэ адной расійскай губерняй, на манер Смаленскай. Цяпер жа, прынамсі на карце, Беларусь (пакуль яшчэ) адзначана, як самастойная, незалежная рэспубліка.

Але высілкі Жылуновіча былі б нічым, калі б рамантыкі і энтузіясты: Язэп Варонка, Клаўдзій Дуж-Душэўскі, Васіль Захарка, Тамаш Грыб, Язэп Лёсік ды многія іншыя не аб’ядналіся (хаця б на кароткі час, бо пасля патанулі ў звадах, спрэчках) і не заявілі на ўвесь свет – мы, беларусы ствараем сваю незалежную дзяржаву.

23 студзеня ля Брамы гібелі Варшаўскай цытадэлі. Дэлегацыя з Беласточчыны падчас інаўгурацыі ў Польшчы 60-ых угодкаў Студзеньскага паўстання. Фота Ганны Кандрацюк-Свярубскай
23 студзеня ля Брамы гібелі Варшаўскай цытадэлі. Дэлегацыя з Беласточчыны падчас інаўгурацыі ў Польшчы 60-ых угодкаў Студзеньскага паўстання.
Фота Ганны Кандрацюк-Свярубскай

Еўропа гэта пачула: Літва, Латвія, Эстонія, Чэхаславакія і Фінляндыя былі гатовыя прызнаць БНР (і дэ-юрэ гэта зрабілі), але свой народ упарта заставаўся ў палоне ўласнай негатовасці, дзе паспяхова і працягвае знаходзіцца.

У 1921-м годзе Максім Гарэцкі, гэты строгі нават суровы рэаліст напісаў дзіўны твор пад назвай „Фантазія”. Там на фоне апакаліпсісу, якія адбываецца на нашых землях, дзе звар’яцеўшыя беларусы адзін аднаго нішчаць і рэжуць, са сваіх магіл падымаюцца Францішак Скарына, Алаіза Пашкевіч, Алесь Гарун, Максім Багдановіч ды іншыя адраджэнцы, якія зразумелі, што гэты народ ніколі не аб’яднаецца, дзеля ўласнага нацыянальнага ратавання і трэба яго яднаць тым, хто ўжо спачывае ў магілах.

Твор быў напісаны больш за сто гадоў таму назад. Адчування апакаліпсісу незаўважна наступае. Народ заняты сабой і, відаць, час ізноў для таго, каб з магіл паўсталі нашыя героі, каб нас выратаваць, бо мы, як заўсёды, не гатовыя.

Леся Яр

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • у верасні

    1040 – У 983 г. вялікі князь Уладзімір на чале дружын, аснову якіх складалі дрыгавіцкія і крывіцкія воі, рушыў супраць яцьвягаў. Армія перайшла па землях сёньняшняй Беласточчыны і паводле „Повести временных лет” як напісана „Въ лето 6491 иде Володимир на …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (113) – 23.09.1910 г. у Юраўшчыне каля Маладэчна нар. Юльян Сергіевіч, паэт і настаўнік (памёр 4.10.1976 г. у Ленкаўшчыне каля Маладэчна).
  • (99) – 23.09.1924 г. у Койданаве Мінскай вобласьці нар. Артур Вольскі, беларускі пісьменьнік. Вучыўся ў Віцебскім Мастацкім Вучылішчы (1938 – 1941), у час вайны служыў на Далёкім Усходзе. У 1952 г. дэмабілізаваўся. Працаваў у рэдакцыях газэт і часопісаў „Чырвоная зьмена”, „Бяроўка”, „Вясёлка”, рэдактарам у выдавецтве „Юнацтва”. Публікаваў з 1937 г., выдаў зборнікі паэзіі м. ін. „Водбліскі далёкіх маякоў” (1958), „Дабрата” (1966), „Наваселле дроў” (1990),

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Copyright © 2023 Czasopis