Фота Аляксандра Васылюка
Сёння ў Гайнаўцы завяршыўся фестываль царкоўнай музыкі. Другі такі пройдзе на пераломе траўня і чэрвеня ў Беластоку. Такая сітуацыя трывае ўжо 23 гады. Раней быў адзін, запачаткаваны яшчэ на пачатку васьмідзясятых. Арганізатары абодвух фестываляў, якія ў выніку канфлікту разышліся ў 2001 г., увесь час чарговыя выпускі мерапрыемства нумаруюць аднолькава. Так што ў гэтым годзе так адзін, як і другі, афіцыйна адбываюцца ўжо 43-ці раз.
Прычыны расколу падрабязна апісаны ёсць на інтэрнэт-старонцы беластоцкага фестывалю, хаця ў яго назве слова „Гайнаўка” засталося. Арганізуе яго Фонд „Царкоўная музыка” на чале з ініцыятарам і пачынальнікам Міколам Бушко. Так склалася, што пры двух выпусках непасрэдна перад расколам я з ім супрацоўнічаў. У 1999-ым і 2000-ым рэдагаваў фестывальную газету. Добра памятаю цудоўную тады атмасферу, выступленні хароў з усяго свету ў гайнаўскім саборы, а вечарамі іх народныя песні на вогнішчы ва ўрочышчы Тапіла ў Белавежскай пушчы. На гэтым фоне цяперашнія фестывалі ў Гайнаўцы даволі сціплыя. У гэтым годзе не было ўжо хароў з Беларусі, Украіны і Расіі, але гэта вынік напружанай сітуацыі за ўсходняй мяжою.
Фестываль Бушкі на шмат вышэйшым мастацкім узроўні. Пасля расколу падтрымаў яго, даючы свой патранат, выбітны польскі кампазітар Кшыштаф Пандэрэцкі, які памёр у 2020 г. А вось на пачатку бягучага года не стала прафесара Рамуальда Твардоўскага, які 41 год узначальваў журы фестывалю. Як польскі рэпатрыянт з Вільні адчуваў душэўную сувязь з праваслаўнымі, надта любіў царкоўную музыку і сам быў аўтарам многіх такіх музычных кампазіцый. Мы пазнаёміліся тады ў Гайнаўцы. Тыя моманты вельмі цёпла ўспамінаю да сёння.
Падчас беластоцкіх фестываляў не хапае аднак удзелу праваслаўных хароў з Падляшша (паслядоўнасць канфлікту). З другога боку царкоўная музыка не толькі для мастацкіх уражанняў, але найперш іншых перажыванняў – малітоўных. Тым часам прафесіяналы з Беларусі ці Расіі і не толькі, якія яе выконваюць, нярэдка – атэісты. Асабіста пераканаўся я ў гэтым, калі рыхтаваў выпускі фестывальнай газеты.
Юрка Хмялеўскі, Галоўны рэдактар
