На коратка заглянуў сёння на кніжны кірмаш пад трыбунамі гарадскога стадыёну ў Беластоку. Пабачыў аграмадную колькасць стэндаў і натоўпы наведвальнікаў. Такі буйны кірмаш ужо адзінаццаты раз зладзіў беластоцкі Фонд Суседзі. Яго старшыня Анджэй Каліноўскі яшчэ 25 сакавіка падчас канцэрту з нагоды Дня волі ў Беластоцкай філармоніі папярэдзіў мяне, што сёлетні выпуск будзе надта багаты. Сказаў, што экспанентамі з усяе Польшчы ўжо ўсе месцы выкуплены. З сумам даведаўся я, што сярод іх няма беларусаў, напрыклад Яраслава Іванюка. Ён заснавальнік інтэрнэт-бібліятэкі і кіраўнік Фонду Kamunikat.org, які ў апошніх гадах выпусціў таксама шмат кніжак беларускіх аўтараў.

Каліноўскі патлумачыў мне, што ад беларускіх выдаўцоў не было заявак для ўдзелу ў кірмашы. Трэба дадаць, што гэта камерцыйнае мерапрыемства і за выставачную прастору адпаведна трэба заплаціць.

Аказалася аднак, што беларускія акцэнты на кірмашы ўсё-такі былі. З Варшавы прывёз кніжкі выдавец Андрэй Янушкевіч, які нядаўна ў польскай сталіцы адкрыў кнігарню „Кнігаўка”.

Падчас кірмашу ў рамках Літаратурнага фестывалю „На паграніччы культур” адбыліся аўтарскія сустрэчы між іншым з Уладзімірам Арловым, Ганнай Кандрацюк, Валянцінам Аксак і Алесем Аркушам. З увагі на недахоп часу (меў іншыя абавязкі) не трапіў я на іх, таксама як на сустрэчы з Евай Звежынскай і Анэтай Прымакай-Онішк.

Я хутка сарыентаваўся, што на кірмашы амаль не было тыпова мастацкай літаратуры, толькі дакументальныя кнігі на розныя тэмы, падручнікі, навуковыя выданні. Пасля я запытаў нават Еву Звежынскую, ці ёсць у Польшчы наследнікі маіх улюбёных аўтараў, як Веслаў Мысліўскі, Эдвард Рэдлінскі ці Сакрат Яновіч. Пра класікаў не ўспамінаючы. Сяброўка шчыра мне адказала, што нават не ведае. Пры тым паясніла, што ёй цікавыя перад усім менавіта дакументальныя кніжкі.

Успомнілася мне, што кніжныя кірмашы ў сямідзясятых і васьмідзясятых гадах мінулага стагоддзя праходзілі заўсёды ў траўні ў рамках славутых Dni Kultury, Książki i Prasy. Хаця насычаныя камуністычнай прапагандай, людзям яны аўтэнтычна падабаліся, грамадства чагосьці такога сапраўды патрабавала.

Юрка Хмялеўскі