На сайце Беларускага Радыё Рацыя, чытаючы звычайна цікавыя мне інфармацыі, каторы ўжо раз заўважаю, што падаюцца яны далёка не поўнымі. Асабліва ў дачыненні да беларускай дыяспары ў Польшчы. Усяго ім, вядома, раскрываць нельга з увагі на тое, што напэўна сочаць за імі лукашэнкаўскія спецслужбы. І гэта зразумелае. Тым не менш не ведаю чаму падаюцца тады надта агульныя весткі, якія гавораць мала. Як прыклад магу прывесці інфармацыю з вельмі сур’ёзным загалоўкам „Як пераадолець крызіс грамадска-палітычнага жыцця беларускай дыяспары?”. 

Такое пытанне абмяркоўвалася нядаўна ў Варшаве ў Беларускай прасторы „Робім разам”. Але з кароценькай справаздачы нельга нават даведацца ў чым справа. Паўсюдна вядома, што беларусы, якія з’ехалі ў Польшчу, цяпер крыху разгубленыя, многія страцілі проста веру ў дэмакратычныя змены ў Беларусі. Пра гэта ў інфармацыі з сустрэчы не ўспамінаецца. У ёй толькі напісана, што „было агучана шмат праблем, пачута шмат практычных падказак, як тут, у Польшчы, зрабіць сваё жыццё больш якасным, больш спакойным і абароненым”.

Выбачайце, сябры, але такога кшталту інфармацыя нагадвае камуністычныя часы. Але нават тады з інфармацыйных тэкстаў у дзяржаўных газетах можна было штосьці канкрэтнае даведацца хаця б чытаючы „паміж радкамі”.

У польскай інфармацыйнай прасторы таксама наглядаю нядобрыя з’явы. Бачу, што з кожным годам менш і менш у ёй рэгіянальнай і мясцовай тэматыкі. Нават у павятова-гмінных парталах перадаюцца надта сухія інфармацыі, часта мала істотныя і нецікавыя людзям. Там журналісты пазбягаюць бягучых мясцовых праблем, скажам, у гмінных самаўрадах, затое часта пішуць пра падзеі ў Польшчы і свеце.

Калісь я рабіў мясцовыя газеты ў Гарадку, Крынках і Міхалове. Для іншых тэм чым тутэйшыя ў нас быў толькі куточак з трыма калонкамі: „Там у Беластоку”, „Там у Варшаве” і „Там у свеце”.

Сённяшніх мясцовых рэдактараў я крыху разумею, бо пісаць на агульныя і нейтральныя тэмы больш бяспечна. У „мае часы” журналісты мелі больш свабоды. Падымаючы мясцовыя тэмы, найчасцей немагчыма прапусціць складаныя для войтаў і знатных асоб справы. Раней яны былі больш памяркоўнымі, спакойна рэагавалі на крытыку і тлумачыліся ў наступных нумарах газеты. Дыскусія часам працягвалася некалькі месяцаў. А сёння нават звычайны радны адчувае сябе настолькі важным і некранальным, што адразу падпаўшага яму журналіста палохае судом.

Іншая справа, што сённяшнія невялікія тэле- і інтэрнэт-рэдакцыі надта бедныя, журналісты там зарабляюць капейкі. Боязь перад судом сапраўды абмяжоўвае іх адвагу, бо ані яны, ані рэдакцыя не могуць сабе дазволіць на адвакатаў. Для крытыкі яшчэ ёсць месца толькі ў Фейсбуку і іншых сацсетках, хаця гэта не тое, бо яна там хутка знікае. Ведаю войта са шматгадовым стажам, якому напляваць на такую крытыку. Як правіла ён гэтага нават не чытае. І яму з гэтым вельмі добра. Сабакі брэшуць, а караван едзе далей – толькі смяецца. 

Зразумела, я ажно такога ігнаравання не ўспрымаю, паколькі абавязак мясцовых чыноўнікаў – прыслухоўвацца да голасу жыхароў і рэагаваць на крытыку. Аказваецца, аднак, што часцей за ўсё гэта ўжо толькі тэорыя.

Юрка Хмялеўскі, Галоўны рэдактар