У ліпені-жніўні ў Латвіі, Літве і Польшчы ўзнік вялікі іміграцыйны крызіс. Заходнюю мяжу Беларусі масава сталі нелегальна перасякаць пяшком бежанцы з Блізкага Усоду, Азіі і Афрыкі. Усё гэта адбываецца ў рамках магутнай аперацыі „Шлюз” па загаду самога Аляксандра Лукашэнкі.

Беларускі дыктатар ужо некалькі месяцаў таму палохаў Еўрапейскі саюз нелегаламі, наркотыкамі, а нават радыеактыўнымі элементамі, якія хлынуць у  Еропу, калі Беларусь не будзе яе перад гэтым абараняць. – Але гэта каштуе, – даваў намёкі. – Дарма памагаць Еўропе не будзем.

У рамках праграмы „Усходняе партнёрства” Беларусь некалькі гадоў атрымлівала з Еўрапейскага саюза дзесяткі мільёнаў еўра на ўмацаванне заходняй мяжы. Гэты прыток грошай не толькі спыніўся, але краіны Еўразвязу наклалі на Мінск балючыя эканамічныя санкцыі ў сувязі з сітуацыяй пасля мінулагодніх сфальшаваных прэзідэнцкіх выбараў і захопам у канцы траўня пасажырскага самалёта з Раманам Пратасевічам на борце.

Раз’юшаны Лукашэнка ў адказ вырашыў не пільнаваць ужо жорстка як дагэтуль мяжы з Еўрасаюзам. Наадварот, запусціў дадатковыя рэйсы самалётаў, каб у Беларусь звезці як мага больш бежанцаў з Іраку, Афганістану, Самалі, Конга і іншых краін Блізкага Усходу і Афрыкі. У такі дзікі спосаб пачаў гібрыдную вайну з мэтай выклікаць іміграцыйны хаос у Еўропе, а перадусім у суседніх краінах, якія найбольш заангажаваныя ў барацьбу беларусаў супраць рэжыму, значыць —  у Літве і Польшчы. Лукашэнка спадзяецца, што ў такі спосаб прымусіць Захад да адмены палітыкі і спынення эканамічных санкцый.

Дзеля гэтага Аляксандр Лукашэнка выкарыстаў планы аперацыі „Шлюз”, апрацаваныя яшчэ дзесяць гадоў таму на выпадак такога пагаршэння еўрапейска-беларускіх адносін як цяпер.

І вось на пачатку лета кашмарныя дзеянні паводле тамашняй сакрэтнай аперацыі рэжым у Мінску пачаў рэалізаваць. Дзяржаўная турыстычная кампанія Цэнтркурорт, якая ўваходзіць у структуру адміністрацыі самога Лукашэнкі, атрымала задачу, каб сцягнуць у Беларусь як мага больш арабскіх імігрантаў і накіроўваць іх у Еўропу праз „зялёную” мяжу. Беларускім памежнікам быў выдадзены загад нікога з іх не затрымоўваць.

На аперацыю „Шлюз” Беларусь не патрабавала выдаткоўваць ніякіх грошай. Наадварот хутка аказалася, што гэта надта прыбытковы бізнес. Кошт адной пуцёўкі, афіцыйна турыстычнай, гэта 600 — 1000 долараў. Яшчэ тысячу трэба заплаціць за дапамогу ў нелегальным перасячэнні мяжы. У краінах паходжання шмат якія мігранты прадавалі ўсю сваю маёмасць, каб з’ехаць такім шляхам у Еўропу, а насамрэч у Нямеччыну.

Паток нелегалаў спачатку паплыў пераважна ў Літву. Туды трапіла іх ажно звыш 5 тысяч. Літоўскія ўлады вымушаны былі арганізаваць ім лагеры. Даволі хутка аднак шчыльна закрылі мяжу, а чарговых нелегалаў адразу адпраўлялі назад у Беларусь.

Паколькі Літва сяк-так справілася з праблемай, то Польшча, куды з Беларусі рвануў наступны паток імігрантаў, надалей з гэтым змагаецца. Уздоўж мяжы пакладзеныя былі засекі з калючага дроту, а для яе пільнавання польскія ўлады накіравалі тысячу вайскоўцаў, бо адных памежнікаў стала недастаткова. Толькі ў жніўні зафіксавалі яны звыш трох тысяч спробаў нелегальнага перасячэння мяжы. Каля тысячы асоб было завезеных у закрытыя асяродкі для чужаземцаў. Праўдападобна будуць яны дэпартаваны ў свае краіны.

Найбольш гарачым пунктам на польска-беларускай мяжы стала месца непадалёк вёскі Уснар-Верхні на Сакольшчыне. На тры тыдні загразла там звыш дваццаці нелегалаў, якіх памежнікі не прапусцілі ў Польшчу і накіравалі назад у Беларусь, але туды іх таксама не ўпусцілі.

Які прынясе вынік правакацыйны шантаж Лукашэнкі ў рамках аперацыі „Шлюз”, пакуль невядома. Трэба спачуваць толькі тысячам нелегалаў, якія праз яго церпяць, а якіх ён папраўдзе абмануў. Звабіў іх у Беларусь, абяцаючы ім адкрыты шлях у Еўропу. А цяпер цынічна выкарыстоўвае іх у сваёй барацьбе з Захадам.