На Падляшшы

Książka „U pryscienku staroha lesu. Historyi ludziej z Bieławieżskaj puszczy) dziennikarki „Niwy” Hanny Kandraciuk (Anny Kondratiuk-Świerubskiej) znalazła się w ścisłym gronie finalistów tegorocznej edycji literackiej Nagrody im. Jerzego Giedroycia. Wyróżnienie przyznawane jest przez białoruski PEN Club i niezależny Związek Pisarzy Białoruskich. Od 2021 r. ceremonia wręczenia nagrody odbywa się nie w Mińsku, ale – w obawie przed reżimem Łukaszenki – w Warszawie. Віншуем і жадаем поспеху !
29 września Szkoła Podstawowa w Michałowie im. Władysława Syrokomli obchodziła jubileusz 200-lecia urodzin swego patrona, który był polskim i białoruskim poetą. Z tej okazji zorganizowano konkursy plastyczny i recytatorski, inspirowane jego twórczością. Na główne uroczystości, które odbyły sie w dniach 12-13 października, zaproszono delegację z zaprzyjaźnionego gimnazjum w Wilnie, które również nosi imię Władysława Syrokomli. Grupa jedenastu uczniów z dwoma opiekunami zwiedziła Michałowo oraz Białystok. W stolicy województwa goście z Litwy byli m.in. w Muzeum Pamięci Sybiru oraz Centrum Ludwika Zamenhofa.
3 października w Bielsku Podlaskim zmarła wybitna białoruska poetka Nadzieja Artymowicz. Urodziła się 18 lutego 1946 r. w pobliskiej wsi Augustowo. Ukończyła Liceum Ogólnokształcące z Dodatkowym Białoruskim Językiem Nauczania im.Bronisława Taraszkiewicza w Bielsku. Studiowała filologię białoruską na Uniwersytecie Warszawskim, którą ukończyła w 1972 r. Pracowała jako tłumaczka w Państwowym Instytucie Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, później zaś w domu kultury w Bielsku Podlaskim. Debiutowała w 1970 r. w tygodniku „Niva”. Od tego czasu wydała tomiki wierszy: „We śnie w bólu słowa” (Białystok 1979), przekład Jana Leończuka, „Rozdumy” (Białystok 1981), „Siezon u biełych piejzażach” (Białystok 1990), „Z niespakojnych daroh” (Mińsk 1993), „Dźwiery” (Białystok 1994) (współautor: Aleś Razanaŭ), „Łagodny czas” (Białystok 1998), „Adpływaje spakojnaje nieba” (Białystok 1999), „Žoŭtaja muzyka” (Białystok 2005), „Krajawid z niewidocznaj pamyłkaj” (Białystok 2018). Od 1986 r. należała do Białoruskiego Stowarzyszenia Literackiego „Białowieża”, a od 1992 r. także do Związku Literatów Polskich. Za swoją twórczość została odznaczona Złotą Odznaką Zasłużony Działacz Kultury. Nadzieja Artymowicz spoczęła na cmentarzu przy ul. Wojska Polskiego w Bielsku. Czyt.
W dniach 5-15 października odbyła się szósta edycja festiwalu „Kierunek Wschód”. Podczas tego przeglądu teatralnego, prezentującego kulturę pogranicza, można było obejrzeć przedstawienia teatrów z Armenii, Białorusi, Macedonii Północnej, Gruzji, Litwy i Ukrainy i Polski. Organizatorem przedsięwzięcia jest Teatr Dramatyczny im. A. Węgierki w Białymstoku. Wydarzenie sfinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz budżetu województwa podlaskiego.
У гэтай школе дзеткі ўсе да аднаго вывучаюць беларускую мову
TVP Białystok
7 października w Gminnym Ośrodku Kultury, Sportu i Turystyki w Suchowoli odbyło się podsumowanie projektu „Gawędy zza płota”. Głównym punktem była premiera spektaklu „Antek i Jagusia. Historia prawdziwa” w wykonaniu suchowolskiej grupy teatralnej. Na podstawie wspomnień mieszkańców pokazano w nim dawny zwyczaj zaślubin. Całość – dialogi i pieśni weselne – w oryginalnym brzmieniu w białoruskiej mowie prostej, którą do dziś w tych katolickich stronach na Sokólszczyźnie tamtejsza ludność. Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Centrum Kultury EtnoPolska. Edycja 2023.
Łódzki teatr im. Stefana Jaracza postanowił zadedykować swój spektakl „Rozmowy z katem” Andrzejowi Poczobutowi i wszystkim białoruskim więźniom politycznym. Zagrana w Białymstoku 9 października sztuka na podstawie książki Kazimierza Moczarskiego opowiada o tym, jak ofiara i kat spędzają razem dziewięć miesięcy w ciasnej więziennej celi, skazani na siebie decyzją stalinowskich władz. Bohaterami sztuki są jej autor, żołnierz Armii Krajowej oraz niemiecki zbrodniarz nazistowski, likwidator warszawskiego getta Jürgen Stroop.
Prawie 22 tys. prób nielegalnego przekroczenia granicy białorusko-polskiej odnotował Podlaski Oddział Straży Granicznej od początku 2023 r. Jedna z takich prób 10 października miała spektakularny charakter – 105 cudzoziemców próbując pokonać barierę graniczną obrzuciło patrole polskiej SG kamieniami i płonącymi gałęziami. Incydent został nagrany przez system elektronicznego monitoringu granicy.
11 października w Pałacu Branickich w Białymstoku odbyła się prezentacja fotografii XVII-wiecznego ikonostasu, odnalezionego podczas badań w powiecie hajnowskim na strychu cerkwi św. Jana Teologa w Nowoberezowie. Odkryto w sumie 17 fragmentów w różnym stanie zachowania. W ocenie badaczy znaleziony ikonostas to najstarszy taki obiekt w regionie, unikatowy nie tylko w skali Polski, ale całej Europy Środkowo-Wschodniej.
13 października 15-lecie istnienia świętowała Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Załukach. Od początku istnienia wszyscy jej uczniowie uczą się języka białoruskiego. Szkołę prowadzi Stowarzyszenie Załuki nad Supraślą. Na jubileuszowe uroczystości licznie przybyli przedstawiciele władz lokalnych, przyjaciele placówki oraz byli uczniowie i nauczyciele. Od września tego roku szkoła ma nową dyrektor. Na tym stanowisku po 15 latach Irenę Suprun, która już wcześniej osiągnęła wiek emerytalny, zastąpiła Anna Grześ – była nauczycielka języka białoruskiego w Gródku, swego czasu związana też z Fundacją Villa Sokrates.
23 кастрычніка ў Непублічнай пачатковай школе св.св. Кірыла і Мяфоддзя ў Беластоку адбыўся ІІ Конкурс песні нацыянальных меншасцяў Падляшша „Спявайма разам”. Прыняло ў ім удзел 25 вучняў з шасці школ Беласточчыны.
Як сказала Радыё Рацыя ініцыятарка і суарганізатарка конкурсу – дырэктарка дзіцячага садка пры школе Кірылы і Мяфодзія Люцыя Німеровіч – такое мерапрыемства праводзіцца для таго, „каб дзеці адчулі сваю тоеснасць, каб не цураліся сваёй мовы, культуры і традыцыі”.
Конкурс прайшоў пад патранатам Прэзідэнта горада Беластока і Падляшскага куратара асветы.
Радыё Рацыя
14 października w Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach odbył się „Pakroŭski wieczar” – spotkanie z Tatianą Hryniewicz-Matafonową, białoruską śpiewaczką, skrzypaczką, pedagogiem i animatorem tradycyjnej kultury. Można było posłuchać jej śpiewu oraz gry. Występ zakończył się potańcówką, wspomaganą przez miejscowy zespół Żemerwa.
W wyniku wyborów parlamentarnych, które odbyły się 15 października, w województwie podlaskim mandaty posłów zdobyli: Jacek Sasin, Adam Andruszkiewicz, Dariusz Piontkowski, Jacek Bogucki, Kazimierz Gwiazdowski, Jarosław Zieliński, Sebastian Łukaszewicz (Prawo i Sprawiedliwość), Krzysztof Truskolaski, Alicja Łepkowska-Gołaś i Jacek Niedźwiedzki (Koalicja Obywatelska), Szymon Hołownia, Stefan Krajewski i Barbara Okuła (Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni – Polskie Stronnictwo Ludowe) i Krzysztof Bosak (Konfederacja Wolność i Niepodległość). Do parlamentu nie dostali się wieloletni parlamentarzyści Robert Tyszkiewicz i Eugeniusz Czykwin (startowali z listy KO). Nowymi senatorami zostali: Maciej Żywno (Trzecia Droga-Polska 2050), Marek Komorowski (PiS) i Anna Bogucka (PiS) – 47 tys.
Nakładem wydawnictwa Esprit ukazała się książka pt. „Nie przyszedł do mnie anioł. O życiu, śmierci, Podlasiu i nadziei wbrew wszystkiemu”. Jej głównym bohaterem jest doktor Paweł Grabowski, onkolog, kierujący Fundacją Hospicjum Proroka Eliasza. Założył on pierwsze w Polsce wiejskie hospicjum domowe, a następnie doprowadził do wybudowania nowoczesnego hospicjum stacjonarnego w małej wsi Makówka w gminie Narew. Książka to rozmowa z doktorem Grabowskim, którą przeprowadziła Agata Puścikowska.

Календарыюм

Гадоў таму

ў кастрычніку
1005 – 1019 г. першая згадка ў летапісах пра Бярэсьце. 710 – 1314 г. князь Давыд Гарадзенскі разбіў вялікі паход крыжакоў на Наваградак. 625 – 1399 г. паражэньне ад татараў арміі Вялікага Княства Літоўскага на чале зь князём Вітаўтам на …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

(437) – атрыманьне ў 1587 г. горадам Лідай самакіраваньня паводле магдэбурскага права.

(133) – 18.10.1891 г. нар. Лукаш Голад, праваслаўны сьвятар, прыхільнік беларусізацыі праваслаўнай царквы, за што парасьледаваўся польскімі ўладамі. У 1927-1928 гг. у Вільні рэдагаваў і выдаваў часопіс „Праваслаўная Беларусь”. Памёр 6.11.1947 г. у Вільні, дзе і пахаваны на праваслаўных могілках.

(131) – 18.10.1893 у Каўнасе нар. Уладзімір Уладамірскі (сапраўднае Малейка), акцёр. Сцэнічную дзейнасьць пачынаў у 1920 г. у Бабруйску. У гг. 1924-1959 іграў у тэатры імя Янкі Купалы ў Менску. Памёр 24.01.1971 г. у Менску, пахаваны там на Усхoдніх могілках.

(118) – 18.10.1906 г. у Зарудзічах на Смаргоншчыне нар. Алесь Салагуб, беларускі паэт, вязень Лукішак. Закончыў Віленскую беларускую гімназію (1927), у 1928 г. нелегальна перайшоў у БССР, дзе закончыў Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт (1931). 10.08.1933 г. быў арыштаваны і 17.05.1934 г. расстраляны. Друкаваўся з 1925 г., у 1929 г. у Менску выйшаў зборнік вершаў „Лукішкі”. У 1961 г. у часопісе „Полымя” апублікаваны яго „Лукішскі дзёньнік”.

(106) – 18.10.1918 г. у Віцебску памёр Уладзімір Стукаліч, гісторык і краязнавец. Нар. 28.10(9.11.)1856 г. у Якабштаце Курляндзкай губ. Гадаваўся ў Віцебску, дзе закончыў гімназыю. У гг. 1879-1883 вучыўся на юрыдычным факультэце Пецярбургскага унівэрсытэта. Працаваў у казённых палатах у Слоніме, Гродне, Віцебску. У 1886 абараніў кандыдацкую дысэртацыю „Юрыдычнае становішча гарадзкіх абшчын у Заходняй Русі”. Працаваў адвакатам у Віцебску. Пісаў працы пра Аляксея Сапунова, Міколу Нікіфароўскага, выказваўся за адкрыцьцё унівэрсытэта ў Віцебску. Быў адным са стваральнікаў і членам Віцебскай вучонай архіўнай камісыі.

(105) – 18.10.1919 г. у в. Старое Сяло на Меншчыне нар. Усевалад Кароль – палітычна-грамадзкі дзеяч. У 1928-1929 гг. вучыўся ў беларускай гімназіі ў Радашковічах. З 1929 г. вучань Віленскай Беларускай Гімназіі, якую закончыў у 1936 г. Пасьля студэнт мэдычнага факультэту Віленскага Унівэрсытэту.

ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

(104) – 18.10.1920 г. закончыліся ваенныя дзеянні паміж Польскім войскам і Чырвонаю арміяй.

(53) – 18.10.1971 г. у Бальбінаве (Латвія) памёр кс. Язэп Гайлевіч (нар. 26.02.1893 г. у Драздах Дзісенскага пав.), прыхільнік беларусізацыі каталіцкага касьцёла, дзеяч Беларускага руху ў Латвіі.

(33) – 18.10.1991 г. памёр у Вішневе Пятро Бітэль (нар. 19.06.1912 г. у Радуні), настаўнік, пісьменьнік і перакладчык, м. інш. „Пана Тадэуша” на беларускую мову; вязень сталінскіх лагероў (1950-1956).

Pa prostu / Па-просту

Płacz zwanoŭ

23. Zabytaja tragedia kala Krynak (3)

Po pudlaśki / По-пудляські

„Ja choču byti bliźka ludiam”

Rozhovôr Jana i Haliny Maksimjukov z poetkoju Zojoj Sačko

RSS і Facebook

Хроніка / Kronika

ЗАПІСЫ ЧАСУ (X.2023)

На Падляшшы

Пакінуць адказ Адмяніць адказ

Пошук / szukaj

Календарыюм

ў кастрычніку

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары