-
На магіле польскага дэзертэра ўсталявалі помнік з бел-чырвонай сімволікай і Арлом
Тэлеграм-канал - 30 sierpnia białoruskie KGB uznało Zjednoczony Gabinet Przejściowy białoruskiej opozycji (faktyczny rząd na emigracji), utworzony 9 sierpnia w Wilnie, za formację ekstremistyczną. 5 września opozycjoniści zostali wpisani do państwowego wykazu „terrorystów i ekstremistów”.
- 30 sierpnia w Grodnie po przyjeździe z Białegostoku do rodziców został zatrzymany Paweł Mażejka. W jego domu przeprowadzono rewizję, która trwała sześć godzin. Mażejka był aresztowany jeszcze w marcu 2021 r. wraz z malarzem wraz z Alesiem Puszkinem, który przebywa obecnie w łagrze. Wtedy po trzech dniach został zwolniony, później wyjechał do Polski. Mażejka jest znanym białoruskim niezależnym dziennikarzem. W 2002 r. został skazany na dwuletni pobyt w kolonii karnej za obrazę prezydenta. Potem współpracował z telewizją Biełsat. W Grodnie prowadził kulturalny ośrodek Centrum Życia Miasta (Цэнтр гарадскога жыцця), zlikwidowany przez władze w 2021 r.
- 1 września inauguracja nowego roku szkolnego w niektórych placówkach miała tragikomiczny charakter. W jednej ze szkół w Mińsku dyrektorka wniosła do pokoju nauczycielskiego łukaszenkowską flagę, nauczycielom kazała powstać, zaintonowała hymn puszczony z odtwarzacza muzyki, każąc go wspólnie śpiewać. Poinformowała, że w taki sposób mają rozpoczynać się i kończyć lekcje.
- 3 września, po odbyciu dwuletniego wyroku w kobiecej kolonii karnej w Homlu, wyszła na wolność dziennikarka Biełsatu Daria Czulcowa. W listopadzie 2020 r. została wraz z inną dziennikarką Kaciaryną Andrejewą skazana za prowadzenie relacji z demonstracji w Mińsku. Władze oskarżyły je o sterowanie zamieszkami.
- Władze Grodzieńszczyzny do spółki z KGB kontynuują celowe niszczenie grobów żołnierzy Armii Krajowej. Reżim Łukaszenki zarzuca AK działalność antysowiecką i antybiałoruską. Kolejne obiekty zostały uszkodzone i zdewastowane, wśród nich m.in.: leśna mogiła partyzantów w Plebaniszkach pod Hożą w rejonie grodzieńskim.
- 5 września sąd w Mińsku ogłosił wyrok w sprawie „spisku w celu przejęcia władzy państwowej w sposób niekonstytucyjny”. Juraś Ziankowicz został skazany na 11 lat łagru, Alaksandr Fiaduta i Ryhor Kastusioŭ – 10 lat, Wolha Hałubowicz i Dzianis Kraŭczuk – 2,5 roku. Zdaniem sądu byli oni uczestnikami „antypaństwowej zmowy” w celu zabicia Łukaszenki. W oczach niezależnych mediów cały proces był fikcyjny, spreparowany zarówno przez białoruski KGB i rosyjską FSB.
- 6 września agencja Interfax przekazała informacje, że Aleksander Łukaszenka zamierza ogłosić amnestię dla skruszonych opozycjonistów. Jak zapowiedział dyktator, jego oferta nie będzie obejmowała „bandytów i ekstremistów”. Dodajmy, iż większość więźniów politycznych skazanych przez białoruskie sądy znalazła się we wspomnianej kategorii.
- 6 września sąd w Mińsku (sędzia Siarhiej Chrypacz) skazał na kary wieloletniego pobytu w koloniach karnych 10 więźniów politycznych. Są to: Marfa Rabkowa – 15 lat kolonii karnej, Andrej Czapiuk – 6 lat, Alaksandr Franckiewicz – 17 lat, Akihira Hajeŭski-Hanada – 16 lat, Alaksiej Hałauki – 12 lat, Paweł Szpietny – 6 lat, Mikita Draniec – 6 lat, Alaksandr Kazlanka – 6 lat, Andrej Maracz – 5 lat, Daniła Czul – 5 lat kolonii karnej. Oskarżono ich o przestępstwa z 10 artykułów Kodeksu Karnego, w tym o „utworzenie ugrupowania ekstremistycznego” oraz „organizację zamieszek i udział w nich”.
- 8 września w galerii „Wysokaje miesta” w Mińsku, w ramach obchodów 955-lecia białoruskiej stolicy, została otwarta wystawa znanego artysty fotografika Michaiła Maruha „Pro-zjawa. Pieśniary” poświęcona legendarnemu zespołowi, znanemu z takich szlagierów, jak „Alaksandryna”, „Bieławieżskaja puszcza”, „Kupalinka”. Grupa, założona przez rodowitego Rosjanina Uładzimira Mulawina, powstała w 1969 r. Na wystawie pokazano kostiumy sceniczne członków zespołu, ich instrumenty muzyczne i płyty z nagraniami.
- 13 września Sąd Najwyższy rozpoczął rozpatrywanie sprawy dotyczącej likwidacji jednej z najstarszych polskich organizacji w Białorusi – Polskiej Macierzy Szkolnej. Organizacja ta została reaktywowana 3 grudnia 1995 r. w Grodnie przez grupę nauczycieli języka polskiego, rodziców polskich dzieci i miejscowych działaczy mniejszości polskiej. Ma swoje oddziały w Grodnie, Mińsku, Brasławiu, Brześciu, Pińsku, Wołożynie, Słominie i Wilejce.
- 13 września został zatrzymany i umieszczony w areszcie tymczasowym w Homlu dziennikarz Jaŭhien Mierkis. Zarzuca mu się rzekome wzywanie do nałożenia sankcji na Białoruś. Grozi za to do 6 lat więzienia.
- Na ponad 13 lat więzienia za zdradę stanu został skazany białoruski dziennikarz Dzianis Iwaszyn. Był on współpracownikiem czasopisma „Nowy Czas” oraz redaktorem białoruskiej wersji portalu InformNapalm, zajmującego się demaskowaniem rosyjskiej agresji wobec sąsiednich krajów. Oskarżono go o współpracę z ukraińskim wywiadem. Wyrok wydał sędzia Waler Ramanoŭski z Grodzieńskiego Sądu Obwodowego.
- W dniach 12-16 września w trzech różnych miejscach Białorusi prowadzone były manewry wojskowe. Żołnierze ćwiczyli „wyzwalanie terytorium tymczasowo zajętego przez wroga i odzyskiwanie kontroli nad regionami przygranicznymi” w okolicy Mińska, w regionie Witebska oraz w Brześciu, tuż przy granicy z Polską. Według doniesień sztabu generalnego Ukrainy w ćwiczeniach brali też udział żołnierze z Rosji.
- 15 września na mogile polskiego dezertera Emila Czeczki na cmentarzu we wsi Dołhinów w rejonie wilejskim obwodu mińskiego postawiono nagrobek. Wygląda on jak miejsce pochówku polskich żołnierzy, poległych we wrześniu 1939 r. Widnieje na nim polski orzeł wojskowy, data i miejsce urodzenia 26-letniego Polaka oraz data jego śmierci. Umieszczono też epitafium, rzekomo od „przyjaciół z Polski”. Wyryto je jednak z błędem („izę” zamiast „łzę”). Nagrobek postawiła prołukaszenkowska organizacja Systemowa Obrona Praw Człowieka. Poinformowała, że w jego odsłonięciu mieli wziąć udział „Polacy wnioskujący o azyl polityczny w Białorusi”. Kazanie i modlitwę nad grobem Czeczki wygłosił też polski ksiądz.
- 16 września Rada Ministrów podjęła decyzję o rozszerzeniu liczby wyjątków na liście towarów, które podpadają pod białoruskie sankcje, o kolejne leki i ładunki medyczne oraz inne produkty. Na terytorium Białorusi można teraz wwozić więcej leków i ładunków medycznych ciężarówkami z UE. Na liście dopuszczonych towarów znalazły się m.in. jaja wylęgowe, leki weterynaryjne i surowce do ich produkcji, a także krew ludzka, narządy i tkanki oraz produkty radioizotopowe.
- 17 września obchodzono w Białorusi państwowe święto pod nazwą Dzień Jedności Narodowej. Zostało ono przed rokiem ustanowione przez Aleksandra Łukaszenkę na pamiątkę przyłączenia ziem Zachodniej Białorusi do Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (będącej częścią ZSRR), co stało się w wyniku sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 r.
- Ministerstwo Spraw Zagranicznych w Mińsku nie przedłużyło akredytacji Dirkowi Schuebelowi – szefowi Przedstawicielstwa Unii Europejskiej. Niemiecki dyplomata swoją funkcję pełni w Białorusi od 2019 r. W 2021 r. „poproszono” go o opuszczenie Mińska i udanie się do Brukseli na konsultacje – stał się w Białorusi osobą niepożądaną. Obecnie Schuebel nie może powrócić do Mińska ze względu na wspomnianą decyzję białoruskiego MSZ.
- 20 września, podczas jednego z wywiadów, Aleksander Łukaszenka bezpośrednio przyznał, że Białoruś jest sojusznikiem Rosji w jej agresji w Ukrainie. – Jeśli jesteśmy z Rosją, to jesteśmy z Rosją. Stworzyliśmy przestrzeń obronną, mamy de facto wspólne siły zbrojne – powiedział wprost białoruski dyktator.
- Białoruska dziennikarka Alina Koŭszyk, prowadząca m.in. programy w telewizji Biełsat, została przedstawicielką Zjednoczonego Gabinetu Przejściowego ds. Odrodzenia Narodowego. W alternatywnym rządzie, stworzonym przez opozycję na emigracji, będzie tworzyć strategię odrodzenia narodowego Białorusi, popularyzować wiedzę o historii, kulturze i języku narodowym oraz przygotowywać reformy w sferze kultury, oświaty i mediów.
