Pad Krynkami – usiaho dźwie wiorsty ad miasteczka – znachodzicca apuściełaja dziś wiosaczka Azierskija. Tak nazywajecca, bo pabudawali jaje haspadare z Aziaran, jakim u 60-tych letach XIX wieku tut – piać kilametraŭ ad wioski – nadzialili uczastki.
Za Niemca ŭ 1942 r. da Azierskich pryjszoŭ u prymakie Jan Pilecki, katolik z susiednich Guraniaŭ. Mieŭ tedy 22 let. Abrablaŭ pole na haspadarcy ŭ Guraniach i ŭcieścia Szałkiewicza ŭ Azierskich. Z żonkaj Reniaj mieli dwoch synoŭ.
U marcy 1945 r. Pileckaha zabrali na front. Ale na stancji ŭ Łapach uciok jon z transpartu, zabirajuczy z saboju wajskowy mundzir. Wiarnuŭso da Azierskich.
Dwa miesiacy paźniej, 28 maja, u noczy Pileckamu chtości ŭkraŭ kania z chlawa. Zameldawaŭ heto na milicju.
U toj czas było wielmi niespakojno, pa lasach siadzieli bandy i napadali na orhany nowaj właści. Jakraz razbili pastarunak u Krynkach. Kab ratawacca, milicjanty toża pajszli ŭ bandu.
Pilecki pajechaŭ rowaram piatnaccać kilametraŭ praz les u Haradok. Tam milicjanty spisali pratakoł. Spytali toża czy maje dazwoł na rowar (tedy heto wymahałaso). Pilecki jaho pry sabie nie mieŭ. Tedy jaho zrewidawali i akazałaso, szto ŭ kiszeni mieŭ aż piać paszpartoŭ na raznyja familii. Kab wyjaśnić sprawu, arysztawali jaho i adstawili na UB u Sakołku. Tam mieli tak mnoho raboty, szto zanialisa im aż za miesiac.
Pileckaha na UB prasłuchoŭwali 29 i 30 czerwca. Adrazu zapytalisa adkul uziaŭ paszparty. Tłumaczyŭ, szto adzin byŭ jaho cieścia. Padmianiŭ u im fatahrafiju i padrabiŭ datu naradżneńnia. Skazaŭ, szto zrabiŭ heto za Niemca, kab nie wywieźli jaho na prymusowyja raboty. Druhi paszpart nibyta pażyczyŭ ad susieda Wacka Czarneckaha, kali jechaŭ meldawać na milicju ŭ Haradok pra kradzieżu kania. Swajho bajaŭso pakazwać, bo wyjaławiłaso b, szto jon padrobleny. A try druhija paszparty, kazaŭ, znajszoŭ kala kaściola ŭ Krynkach.
UB padazrawało Pileckaho, szto należyć da bandy. Ale jon hetamu zapiareczyŭ. Pileckaho zwolnili z arysztu, każuczy padpisać jamu „oświadczenie o nie prowadzeniu żadnej pracy przeciwko Tymczasowemu Rządowi Rzeczypospolitej Polski”. Zabawiazali jaho toża, kab szto dziesiac dzion meldawaŭso na UB u Sakołcy.
Za paru tydniaŭ u Azierskich dajszło da trahedii. Wieczaram 8 sierpnia 1945 r. Pilecki dahaniŭ na hulicy susiedziaŭ Wacka Czarneckaho (toho samaho, u jakoho nibyta pażyczaŭ paszpart) i Michała Naumowicza, i zarezaŭ ich bagnetam. Jaszcze żywych zawiaźli ich u szpital, dzie pa paru hadzinach pamierli.
Pileckaha arysztawali 18 sierpnia. U śledztwie tłumaczyŭso, szto „działał w obronie koniecznej”, bo Czarnecki i Naumowicz napali na jaho chatu. Ale sud hetamu nie daŭ wiery. Świedki apisali zdareńnie zusim inaczaj. Świedczyli cioszcza Felicja i susied Ludwik Stadolnik. Akazałaso, szto taho niaszczasnaho wieczara Pilecki z achwiarami pił wodku. Dajszło da awantury, jakaja dawiała da krywawaha zabojstwa.
Pileckaho sudziŭ Wajskowy Rajonny Sud u Biełastoku. Kramia zabojstwa jaszcze i za dezercyju z armii. 13 kwietnia 1946 r. sud daŭ pryhawor. Pileckaha pasadzili na 12 let u ciurmu. Kali wyjszaŭ na wolu, zabraŭ radzinu z Azierskich i wyjechaŭ da Biełastoku.
Jurak Chmialeŭski
Na asnowi: Akta kontrolno-śledcze przeciwko: Pilecki Jan s. Jakuba, ur. 20-07-1920, oskarżony o dezercję oraz o zabójstwo w dniu 8-08-1945 Czarneckiego Wacława i Naumowicza Michała (oddział IPN w Białymstoku sygn. akt IPN Bi 07/166)
