Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    23. Zabytaja tragedia kala Krynak (2)

    UB-oŭcy z Sakołki, jakija pravia try let viali śledztvo, ustanavili, szto maldunak na rasstralanych „kamunistaŭ” skłali sołtys z Łapiczaŭ Ivan Charuży, sołtys z Trejglaŭ Franak Karpuk i padsołtys z hetaj vioski Edzik Jurczenia. Pad kaniec grudnia 1942 r. mielisa jany sptakacca ŭ czaćvier na bazary…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • „Ja choču byti bliźka ludiam”

    Rozhovôr Jana i Haliny Maksimjukov z poetkoju Zojoj Sačko

    Jan: Čy pomniš, koli v tebe zjavivsie impuls, kob napisati peršy viêrš? I na jakôj movi tobiê napisałosie? Zoja: O, ja dumała, što ty tak i načneš… Ja učyłaś u školi v Parcievi, de była prykładnoju učenicieju. Pan od pôlśkoji movy skazav prynesti viêršyki pud… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

У нас традыцыя не гіне

Я ўраджэнец Новага Ляўкова ў Нараўчанскай гміне Гайнаўскага павета. Калядаваць хадзіў, калі заканчваў вучобу ў Пачатковай школе ў Старым Ляўкове (тады была яна сямігадовая)  і калі пасля вучыўся ў гайнаўскім ліцэі.

Калі ўпершыню мы рашылі ісці калядаваць, было нас шэсць асоб: трох юнакоў (у тым я і мой малодшы брат) і тры дзяўчыны з нашай вёскі. Мой бацька зрабіў нам самую прыгожую з іконкай і ангеламі (так нам здавалася) гвязду. І мы вельмі цешыліся і чакалі Ражджаства Хрыстовага. Падчас зімніх канікул усе мы збіраліся вечарамі то ў нашай хаце, то ў хатах нашых сябровак або аднаго сябра. Як маем спяваць, вучылі нас бацькі. Мы мелі намер ісці першы раз калядаваць і ахвотна вучыліся слоў і мелодый святых песняў.

І вoсь прыйшоў той доўгачаканы дзень калядавання. Выйшлі з дому падвечар. Была снежная і марозная зіма. На дарозе галалёдзіца. Гвязду нёс мой бацька. Мы ёй вельмі даражылі і баяліся, каб яе не пабілі нам старэйшыя каляднікі. А ў тыя гады не бракавала хуліганаў. І часта білі гвязды адны другім, найчасцей калі спаткаліся каляднікі ідучыя адны з аднаго канца вёскі, а другія з другога (і апрача таго калі крый божа былі з іншай вёскі!) і выйшлі насупраць сябе. Бывала, не хацелі адны другім саступіць з дарогі і тады давай —  хто каго сілком пераможа. Найперш вырывалі гвязду з рук таго, хто яе нёс. Здаралася, што біліся нават бездайпрычыны. Хуліганы і толькі! Ну вось мы вам пакажам, дзе ракі зімуюць.

Сёлетнія каляднікі з гвяздай у Новым Ляўкове
(Фота Янкі Целушэцкага)

Хаты паўвека таму былі драўляныя і невысокія. Мы падыходзілі пад самае вакно і „дазваляліся”, канчаючы словамі: «пець ілі нет» (спяваць ці не). Гаспадары прымалі каляднікаў ахвотна пераважна або паўсюдна на двары. Калі дома былі малыя дзеці, каб холаду не напусцілі. Мы тады спявалі песні толькі з багагласніка, між іншым, „Нова радасць стала”, „Дзіўная навіна”, „Я умом хадзіла”, „Бог Предвечный”, „Скінія златая”, „Рожджество Хрыстово”. У хату пускалі, калі гаспадар меў многа гасцей. Талы спявалі каляднікі і застольныя госці. Ахвотна заходзілі мы ў дом да настаяцеля праваслаўнага прыхода ў Старым Ляўкове, спадзеючыся, што заробім больш грошай. У бацюшкі вельмі часта былі госці. Яны таксама нас дарылі. Вядома, калі мы добра спявалі і наш спеў ім спадабаўся.

Калі пайшлі мы калядаваць у 1958 годзе, некаторыя гаспадары давалі нам не грошы, а булку пірага або каўбасу. Мы загадзя бралі з сабою торбу. Як памятаю, пайшлі мы з гвяздай першы раз і былі вельмі задаволеныя, бо нішто сабе зарабілі. Гэта заахвоціла нас, каб ісці калядаваць і ў наступныя гады. І мы хадзілі. За гэта хвалілі нас нашы бацькі і суседзі. Прайшлі гады. Зараз некаторых нашых сяброў і сябровак, з якімі я і мой брат хадзілі калядаваць, няма ўжо ў жывых. Мы ў святочны калядны час наведваем іх магілы на новаляўкоўскім парафіяльным могільніку. Не забываем. Захоўваем у памяці. Як дарагіх блізкіх.

Тры гады таму майму брату Кастусю Таварыства „Ятрышнік” у Лешуках выдала зборнік вершаў пад загалоўкам „Сярод сваіх” – 70 вершаў з нагоды 70-годдзя ягонага жыцця. Ёсць у ім, між іншым, верш пад загалоўкам „Ражджэство Хрыстова”. Вось некаторыя радкі х яго:

А падвечар каляднікі

з гвяздай весела ішлі,

людзям калядкі спявалі

многіх летаў ім жадалі.

Рэха таго колішняга нашага калядавання ўсё жыве ў нас, новаляўкоўцаў. І традыцыя яго ў Новым Ляўкове прадаўжаецца. Сёлета ў мой дом таксама прыходзілі каляднікі з гвяздай. Мы ім вельмі рады. Прымалі іх, як калісьці нашы бацькі, я і мой брат (жывем у двух дамах, але на адным і тым самым бацькоўскім панадворку).

Янка Целушэцкі

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • у верасні

    750 – няўдалая аблога ў 1274 г. Наваградка аб’яднанымі галіцка-валынскімі і татарскімі войскамі. 510 –  8.09.1514 г.  перамога пад Оршай (на рацэ Крапіўна) 30-тысячнай беларуска-літоўскай арміі пад кіраўніцтвам гетмана Канстанціна Астрожскага над утрая большым маскоўскім войскам. У выніку бітвы ўсходняя Беларусь была вызвалена …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (526) – У 1498 г. вялікі князь Аляксандар Ягелончык абдараваў Драгічын на Бузе магдэбурскім правам на самакіраваньне. У хуткім часе Драгічын стаў чацьвёртым па велічыні і значэньні горадам Вялікага Княства Літоўскага пасьля Вільні, Гародні і Бярэсьця.
  • (33) – 19.09.1991 г. Вярхоўны Савет БССР зацьвердзіў назву адроджанай беларускай дзяржавы: Рэспубліка Беларусь. Таксама вырашыў, што яе дзяржаўнымі сымбалямі будуць бел-чырвона-белы сьцяг ды герб Пагоня.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2024 Czasopis