Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    20. Szpieg z pastarunku milicji ŭ Szudziałavie

    Kali ŭ żnivo 1944 r. krasnaarmiejcy asvabadzili tutejszyja ziemli ad hitleraŭcaŭ, kala Szudziałava ażyvilisa katoliki, jakija jaszcze za Niemca zapisalisa da Armii Krajovaj. Takuju jaczejku ŭ Kazłovym Łuzie sarhanizavaŭ vosieniu 1942 r. Adolf Filipowicz z susiedniaho Biełaha Łuha. U AK ŭstupiŭ miż inszym Adolf Ogilba…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Kinoman

    4. Hajnuvka zbliźka

    To był maj, pachniała Saska Kępa / Szalonym, zielonym bzem – spivała Maryla Rodowicz u radivi kirovcy autobusa, kotorym my, dvadceť učenikôv škoły v Horodčyni i jeji dyrektorka pani Renia, voročalisie dochaty z vyciečki do Varšavy…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Так беларусы жылі 100 гадоў таму

Гэтыя старыя фотаздымкі былі зроблены на Слонімшчыне ў 1916-1917 гадах. Іх аўтарам з’яўляецца невядомы кайзераўскі афіцэр Першай сусветнай вайны. Здымкі раней нідзе не публікаваліся, за выключэннем некалькі з іх, якія былі змешчаныя ў маёй кнізе „Гісторыя Слоніма на старых фотаздымках і паштоўках (1900-1950)” (Мінск, „Кнігазбор”, 2014).

На здымках адлюстраваны жыхары павятовага горада Слоніма і яго ваколіцаў. Шмат здымкаў  фатограф зняў у цэнтры Слоніма каля гандлёвых радоў. Гэтых радоў цяпер у Слоніме няма. Сёння тут знаходзіцца сквер з танкам Т-34 і помнікам Леніна, а вуліца называецца Першамайская. А сто гадоў таму ў цэнтры Слоніма гадлявалі рознымі таварамі: ад сушаных грыбоў да запалак. Пад розныя крамы былі адведзены спецыяльныя вялікія памяшканні і кожная крама мела свой парадкавы нумар. У асноўным у крамах гандлявалі яўрэі і гэта былі іх прыватныя гандлёвыя кропкі.

Па „гарадскія” пакупкі у Слонім прыязджалі вяскоўцы, але з сабой яны прывозілі збожжа, малочныя прадукты, вырабы з дрэва, жалеза, тое, што ў вёсках на той час змаглі вырасціць, зрабіць вясковыя майстры ці ў кузні выкаваць. Адны тавары прадаваліся ці абменьваліся на іншыя.

У асноўным людзі прыходзілі ў горад пяшком ці прыязджалі на падводах. Больш багацешыя мужчыны насілі боты, шапкі, саматканыя паліто, бяднейшыя былі абутыя ў лапці і хадакі, некаторыя насілі клееныя калошы з гумы. Наогул, у той час, і гэта характэрна было для многіх рэгіёнаў Заходняй Беларусі, а не толькі для Слонімскага павета, традыцыйны комплекс мужчынскага адзення складаўся з палатнянай кашулі, нагавіц, камізэлькі. Кашулі тады многія насілі навыпуск, падпярэзвалі поясам, калошы абкручвалі анучамі, абувалі лапці, скураныя пасталы і, вядома ж, боты. Галоўнымі ўборамі былі саламяныя капялюшы летам, і валеныя магеркі ці розныя шапкі, якія ўдалося каму пашыць ці вырабіць. Насілі мужчыны зімой кажухі, праз плечы ў іх віселі розныя торбы ці скураныя сумачкі-шыбеты. Што датычыць мужчынскіх касцюмаў, дык яны асаблівым аздабленнем не вызначаліся. У іх пераважаў белы колер, льняны, а дэкор прыпадаў на каўнер і на пазуху кашулі і перш-наперш на кідкі ў вочы рознакаляровы пояс з кутасамі ці проста цёмны, шырокі пояс.

А цяпер звярніце ўвагу ў чым апранутыя былі жанчыны. Амаль ва ўсіх жанчын на плячах накінутыя вялікія хусткі. Цёплыя хусткі і на галовах беларусак, летам – ва ўсіх амаль тонкія хустачкі белага колеру, у багацейшых – капелюшы. Амаль аднолькавае, бывае і разнастайнае ў іх было паясное адзенне. Тады існавалі розныя віды спадніц – гэта андаракі, палатнянікі, саяны, летнікі, насілі і панёвы, фартухі. Фартухі былі ўсе светлага колеру з вышыўкамі ўнізе. У асноўным дэкаратыўны малюнак спадніц складаўся з клетак. Фартухі ўпрыгожваліся карункамі і махрамі. У жаночае, асабліва святочнае ўбранне ўваходзіў таксама гарсэт. Гарсэт, відаць, адзеты і на прыгажуні, якая бярэ ваду са студні. Дзяўчына загадзя ведала, што яе будуць фатаграфаваць і апранула самае прыгожае сваё ўбранне. Тое самае можна сказаць і пра дзяўчыну, якая сядзіць на лаўцы каля сваёй хаты: у новай чысценькай кофтачцы, спадніцы і чаравічках. Хоць на вуліцы яшчэ ляжыць снег, але яна пагадзілася зрабіць фотаздымак на памяць у такім вось выглядзе.

Летам у спякотнае надвор’е ўсе хадзілі босыя. Асабліва дзеці.На адным са здымкаў бачна, як дзеткі прыйшлі ў кандытарскую лаўку разам з дарослымі. Усе яны босыя. Чакаюць, калі іх пачастуюць свежымі булачкамі ці абаранкамі.

Вуліцы ў цэнтры Слоніма былі брукаваныя. На рынак людзі прыязджалі з кошыкамі, мяшкамі, торбамі, карзінамі, з драўлянымі вёдрамі, у збанках была наліта вада. Вельмі шанавалі коней. Коней пад гарачым сонцам накрывалі радзюжкамі, прывязвалі да галавы каня мяшок з сенам ці аўсом і яны пастаянна елі…

Усе гэтыя здымкі, на якіх адлюстраваны людзі і горад над Шчарай стогадовай мінуўшчыны, наша гісторыя. І добра, што гэтыя фотаздымкі зберагліся.да сённяшніх дзён.

Сяргей Чыгрын

 

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • ў снежні

    760 – У 1263 г. паявілася першая пісаная зьвестка пра вядомы Ляшчынскі манастыр, які знаходзіўся на прадмесьці Пінска. 755 – 9.12.1268 г. быў забіты галіцкім князем Львом Данілавічам Войшалк, князь наваградзкі, вялікі князь ВКЛ (1263 – 1267) 735 – Пасьля …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (261) – У 1762 г. нар Мікалай Вольскі (пам. у 1803 г. у Беластоку), мысьліцель, гісторык, літаратар. Выхаванак Галоўнай Школы Вялікага Княства Літоўскага. Супрацоўнік астранома М. Пачабута, бібліятэкар І. Храптовіча ў Шчорсах, быў прысутны пры ягонай сьмерці. Аўтар папулярна-навуковых публікацый, панэгірычных вершаў, рэляцый пра апошнія гады жыцьця Станіслава Аўгуста.
  • (203) – ліквідацыя ў 1820 г. езуіцкага ордэна на беларускіх землях, Полацкай езуіцкай акадэміі ды іншых навуковых установаў.
  • (102) – 6.12.1921 г. у Маскве пам. Мікола Янчук (псэўданімы Н. Корніцкій, Białorusin; нар. 29.11.1859 г. у Корніцы на паўднёвым Падляшшы), вучоны-слявіст, дасьледчык літаратуры, фальклярыст, этнограф, мовазнавец, антраполяг, музыказнавец, драматург, пісьменьнік, кампазітар. Асабліва цікавіўся беларускім нацыянальным адраджэньнем, падтрымліваў цесныя кантакты з рэдакцыяй „Нашай Нівы”. З 1921 г. быў прафэсарам катэдры беларускай літаратуры і этнаграфіі Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэта. Пахаваны на Новадзевічых могілках у Маскве.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Copyright © 2023 Czasopis