У беластоцкім клубе Zmiana Klimatu прайшла аўтарская сустрэча з Міхалам Андрасюком. Была гэта прэзентацыя выдадзенага ўлетку яго зборніка „Żubr i inne opowiadania”. На польскую мову тэксты пераклаў Марцін Рэмбач, а кніга выдадзена Цэнтрам беларускай культуры ў Беластоку. У яе ўвайшло дзесяць апавяданняў з двух першых кніжак аўтара – „Фірма” (2000) і „Мясцовая гравітацыя” (2004). Міхась (так як аўтар падпісываецца) пісаў іх у дзевяностых і на пачатку двухтысячных. Прадстаўлены там тадышні свет Гайнаўкі – так горада, як перадусім яго жыхароў. Хаця наўпрост яго амаль не называе, чытач лёгка можа гэтага дагадцца.

Міхась жыў тады і цяпер жыве менавіта ў Гайнаўцы, хаця як сказаў падчас сустрэчы, яго сапраўдны дом – з відам на Белавежскую пушчу. Меў тут на ўвазе родную сялібу ў недалёкай Войнаўцы, дзе шмат часу прабывае.

Вядучым быў Андрэй Байгуз з Радыё Беласток, мой па паходжанні востраўскі зямляк. Гутарка пайшла ў асноўным пра мінулае. Міхась вяртаўся да прадстаўленых ім у апавяданнях апісанняў Гайнаўкі і жыхароў горада чвэрць і болей стагоддзя таму на фоне перамен у Польшчы пасля 1989 г. Расказваў таксама пра свае назіранні працэсаў трансфармацыі як павятовага раднага і нават кандыдата на войта гміны Дубічы-Царкоўныя (не хапіла яму літаральна 20-30 галасоў). 

Калі вядучы спытаў, як у параўнанні з тадышнім часам выглядае цяпер Гайнаўка, адказаў па-кніжнаму, што памяняўся перадусім „графічны дызайн”, значыць выгляд звонку будынкаў і вуліц. Прыйшло таксама новае, бо з’явіліся гіпермаркеты, праўда, крыху пазней чымсьці ў іншых гарадах. Але ўжо жыхары – у асноўным надалей нашчадкі сялян з навакольных вёсак – з таго часу памяняліся крыху менш, іх менталітэт надта не змяніўся.

Тым не менш Міхась прызнаўся, што тое мінулае сёння з перспектывы часу апісаў бы ў некаторых выпадках крыху інакш, хаця многія назіранні не страцілі сваёй актуальнасці. Паводле яго перадусім Гайнаўка змагла пакарыстацца пэўнымі шанцамі. – Такія выдатныя людзі, як Сімона Коссак, Януш Корбель, Адам Вайрак ці Мікалай Бушка маглі быць амбасадарамі-прамотарамі Гайнаўкі і Гайнаўшчыны, а для мясцовай улады сталі проста лішнімі – сказаў з жалем.

Падчас сустрэчы падымалася таксама пытанне, наколькі польскі пераклад супадае з арыгіналам. Тут у размову ўключыўся перакладчык Марцін Рэмбач. Прызнаўся, што часам складана было яму знайсці аналагі ў польскай мове, асабліва для беларускіх прымавак, ці калі герой гаворыць вершам. Як прыклад прывёў слова „аднавяскоўцы”. Войцех Каранкевіч, што сядзеў побач мяне, адразу з усмешкай пераклаў у голас – „jednowsiowi”… Але аналаг якраз тут ёсць, бо найпрасцей напісаць проста „wiejscy współmieszkańcy”. Хаця зразумела, гэта ўжо не той смак слова. 

Я спытаў Міхала, якую ролю ў яго жыцці і творчасці адыграў Сакрат Яновіч, згадваючы, што пісьменнік з Крынак быў рэдактарам яго першай кніжкі. Адказаў, што, вядома, важную. Успомніў цёплы ліст, які Яновіч быў паслаў яму ў васмідзесятых гадах у адказ на Міхасёў верш, што быў тады апублікаваны ў „Ніве”. Прызнаўся, што гэта заахвоціла яго надалей пісаць, ужо прозу.

Нечакана пра Сакрата Яновіча ўзгадала таксама прысутная ў зале жыхарка Гайнаўкі, якая некалькі гадоў таму з’ехала сюды з Гданьска. На сустрэчу прыйшла нават з яго кніжкай „Białoruś, Białoruś”.

Юрка Хмялеўскі, Галоўны рэдактар