Po smerti muža ja popała v depresiju. Raptom stałosie tak, što ja vže ničoho ne musiła robiti. Ne treba było jti do špitala, ne treba było varyti rosołkuv cy inšych rečy, naveť ustavati mniê ne chotiêłosie, odiahatisie tože, ani myti hołovy čy pryčesuvatisie. Odkryvała ja sobiê jakujuś konservu, susiêdka kupovała mniê chliêb, i tak jakoś žyłosie. Ja dobre znała, što tak ne povinna robiti, ale mniê ničoho ne chotiêłosie. Narešti moja mołodša koležanka môcno mene obłajała.

–  Sto ty sobiê dumaješ? Umirati zbiraješsie? Maješ syna, maješ vnukuv, maješ povno znakomych, maješ dla koho žyti. Toje, što vmer tobiê čołoviêk, tvojoho žycia ne kunčaje. Maješ svôj naznačаny čas, nichto tebe na tôm sviêti šče ne čekaje. Ty dumaješ, što Radek chotiêv dla tebe takoho žycia? Tak što chvataj za telefon, pozvoni do psychologa čy do psychiatra i ja tebe do joho zavezu.

I siête jakoś do mene dojšło. Ja pozvoniła, odrazu mniê dali termin i ja čerez dva dniê spotkałasie z dochtôrkoju. Hovoryła ja z joju, musit, z hodinu, i nakuneć vona zapisała mniê tabletki proti depresiji, vitaminy i vyznačyła nastupne spotkanije čerez try tyžni. Skazała, kob ja kupiła sobiê jakujuś maskotku, najlepi velikoho mišku, i koli mniê bude smutno, kob ja joho tuliła do sebe. Mišku ja ne kupovała, dostała joho od koležanki, a tak napravdu, to od jijiê dočki, kotora miškami perestała vže bavitisie i odnoho podarovała mniê.

Mniê ono teper rozpluščylisie očy, i ja pobačyła, što načałasie vesna, zrobiłosie tepło, dereva pozeleniêli i cvitut kviêtki. A môj horod zapuščany, ažno strach divitisie. Najperuč ja postanoviła zrobiti poradok u zahradci, a potum podumati, što daliêj.

Tiažko było pryvyknuti do novoho žytia bez muža… Na kažnum krokovi mniê była potrêbna joho pomošč. A to vysoko na derevach hôle poobrêzuvati i povynositi, a to vodu pustiti, a to odnoviti stolik i krêsła, a to pomalovati mostok, a to šče što-leń. Ja v siêtych robotach, pravdu kažučy, zusiêm ne rozbirałasie, bo vse za plečyma miêła mojoho Radka. Ale zatisnuła zuby i postanoviła, što zvladnu siête sama. Najperuč treba było vytiahnuti drabinu. Ja naveť ne dumała raniêj, što vona može byti takaja tiažka. Vyvołokła ja jijiê i ažno zapłakała, ale chutko obterła slozy i počała praciovati. Vytinała z korčôv suchije hulki, skoročuvała tyje, kotory byli zadovhi, zaniałasie travnikom i skosiła travu. A potum zaplanovała robotu na zavtryšni deń. Koli tak praciovała, to ne dumała pro toje, što stałosie. Prymusiła sebe, kob što-nebuď zvaryti, i tak pomału, drôbnymi kročkami stała voročatisie do žycia. Počała spotykatisie zo svojimi koležankami, a po jakômś časi vony mniê naveť obrydli. Ono baby i baby. Brakovało mniê trochu flirtu, trochu mužčyńskoji kumpaniji.

Na oseni zapisałasie ja na Univerzitu třetího věku, kob trochu postudyjovati kulturu i mastactvo, bo sieje vse mene interesovało, a nikoli raniêj ne miêła na času na takoje. I odnoho razu spotkała tam Julinka, kotory mniê velmi podobavsie v liceji. Što pravda, my raz na rôk spotykalisie z jim na škôlnych zjiêzdach, ale tohdy ja tam byvała zo svojim mužom. A teper ja była svobôdna… Ale, nažal, Julinek niê. My domovilisie na kavu, deś na Malostranskuj. Julinek nespokôjno rozhladavsie kružka, uspokojivsie trochi v kavjarni Kafičko, de my prysiêli v kutočkovi. Vôn bojavsie, što nas chto-leń pobačyt i donese joho žônci.

A ja sobiê dumała, što to bude fajna randka… Jaki čołoviêk naivny časom byvaje. My zamovili kavu, po kuskovi jakohoś dortika i stali hovoryti. Ale na dobru spravu to hovoryv tôlko vôn, a ja ono słuchała.

Julinek štoraz bôlš nakručuvavsie, ažno narešti stav žalitisie na svoju žônku.

– Ja do roboty vychodžu, bo ne mohu vdoma z joju vyderžati. Robota nelohka, mniê v takôm viêkovi vže napravdu ne chočetsie łaziti z drabinoju po vsiêch poverchach i vkručuvati žarôvki čy ładiti dvery abo okna. Mniê ž vže 72 roki. Jak bude inventaryzacija, to mene vpišut na listu jak staroho złoma, – vôn smutno vsmichnuvsie. – Ale vona napravdu mene zamučyt. Ciêły čas ono čêplajetsie. Navet podumati spokôjno ne mohu: Ob čym dumaješ? Čom ničoho ne hovoryš? Čoho ne odzyvaješsie, ob jakujś babi dumaješ? – vôn stav jijiê peredražniuvati. – I narykaje, i narykaje. Ja pudozryvaju, – tiahnuv Julinek, – što vona maje depresiju, ale do psychijatra iti ne choče, bo dumaje, što jijiê zamknut u špitalovi i vže ne vypustiat. I, po pravdi kažučy, tak, može, było b  najlepi. Ty viêdaješ, ja naveť z dočkami tajkom spotykajusie, bo vony jijiê vyreklisie i ne prychodiat dodomu. Unuki časom pilnuju, koli vony potrebujut što-nebuď załatviti. Ja tohdy beru vôlne i idu do jich, a žônka dumaje, što ja v roboti. Vona vse chotiêła miêti hožu zahradku. Nu to ja jôj zrobiv: i gazony zamoviv, i travu zasiêjav de treba, i kameniê na skalniak pryvjôz, i fontančyk postaviv de chotiêła, i łavočku, i altanku. Kôlko hrošy na siête pujšło! I dumaješ što? Bez mene tam ne choče ničoho robiti, a ja v subotu i nediêlu to poležav by sobiê dovš, pujšov by kudy-leń na prohułku, ale vona nikudy ne vychodit, bo jôj zdajetsie, što jak vyjde z domu, to nas obkradut…

Što na takoje čołoviêk može skazati? Ja ono smutno na joho spohladała i potatakuvała.

– A čom ty jijiê ne pokineš? – odvažyłasie narešti zapytatisie.

Ale na sieje vôn mniê ne odkazav.

Koli pryjšło do płatiênia, ja zavvažyła, što vôn jakoś neochvôtno rozkošelujetsie. Ale podumała sobiê, što, može, mniê ono zdajetsie. Čas pokazav, što mniê vcali ne zdavałosie…

Ale ja tohdy zamnôho ne rozdumuvała, radovałasie chvilinoju. Vyjšła do Prahi, na dvorê svitiło sonečko, sidiêła z facetom u kavjarni v nekiepśkomu nastrojovi, čoho bôlš chotiêti? Naveť mniê ne mišało, što vôn maje žônku, i ne podumała, što roblu štoś nedobroho, što rozbivaju simju, bo jakaja ž to simja?

I tak my stali spotykatisie čuť ne kažny tyždeń. Po kilkoch randkach ja postanovila zaprositi joho do sebe na obiêd. Pryšykovałasie jak treba: zrobiła koperkovu zupu, upekła kačku v pomarančach, do toho pečany malutki kartopelki, sałatku zrobiła, a jakže, upekła torta (akurat u Julinka byv deń narodženia), na stôł postaviła dobre vino, pryšykovała svički i pujšla naveť po joho na prystanok, bo šče môh pobłuditi.

– A što bude, jak ne pryjiêde? – podumałosie mniê. – A ja tak našykovałasie…

Ale Julinek pryjiêchav. Vyjšov z autobusa, nezhrabno vyniav z torby kviêtki (musit, chovav jich do tojiê torby, kob nichto znakomy ne pobačyv, koli b prypadkom razom jiêchav), a potum, koli vže my ostaliś na prystanku odny, vôn mene obniav i pociłovav.

Koli Julinek pobačyv, jak u mene v chati, to ono vyračyv očy jak jabłyka. Chodiv po salonovi i rozhladavsie.

– A chto tobiê takije gzymsy tut zrobiv? – pytavsie.

– Nu, jak chto? Radek,  – odkazała ja. – Von mnôho rečy vmiêv robiti.

– A kominok tože vôn?

– Vôn vsio tut sam robiv. My nikoli ne musili žadnych majstrôv najmati. Potum i syn jomu pomohav, koli było treba.

Julinek ono krutiv hołovoju. Ja postaviła obiêd na stoliê, i vôn znov zrobiv veliki očy.

– To jak dla korola, – usmichnuvsie do mene.

Jiêv, ono ušy treslisie. A koli ja postaviła na stoliê torta, to v joho očach ažno slozy zakrutilisie.

– Šče nichto v žyci ne vpjôk dla mene takoho torta. Jak treba było, to žonka mniê kupovała. Ale ty tak dobre varyš. Tvojomu čołoviêkovi to było dobre, – uzdychnuv vôn.

Potum my posadilisie na kanapi, jiêli torta i pili vinečko. Mnôho hovoryli, ciłovalisie. Nu i skunčyłosie vsio v posteli. Seks u našum viêkovi je zabavny. Tryvaje dovho i často nic z toho ne vychodit. Tak było i siêtym razom. Julinek strašno vstydavsie, ale nic na siête ne možna było poraditi.

Ja joho odveła na prystanok, a koli voročałasie, to z okna mniê pomachała susiêdka.

– Što to za dědeček išov z toboju? – zapytałasie mene na druhi deń. –  Štoś ładiv u tebe doma? – pocikaviłasie.

– Nu što ty! – oburyłasie ja. – To byv môj Julinek.

– Taki dědeček? Ja dumała, što to poradočny mužyk bude, a ne jakiś łaptiužnik. Ty koło joho išła odiahnuta jak pravdiva dama, a vôn… – susiêdka machnuła rukoju.

I sieje mene velmi porušyło. Potum, koli ja vsio sobiê produmała, mniê prypominalisie rečy, na kotory ja vperuč ne zvoročuvała vvahi.

Jak uboho vôn byv odiahnuty, jakoje na jôm było biêdne bilijo. Može, same siêtoho vôn vstydavsie, i tomu nam ničoho z seksu ne vyjšło?

Koli my spotkalisie nastupnym razom, ja postanoviła, što namovlu joho, kob pujti do sklepu i kupiti što-leń eleganćkoho z odiažki. Jakujuś kurtku, nohavici, svedryk abo bluzu. I tôlko tam poniała, čom vôn chodit tak paskudno odiahnuty. Jomu prosto škoda było hrošy. Podumati! Siêmdesiat liêt vže žyve i vsio škoduje hrošy. Uže j žyti nema koli, usio kunčajetsie, a vôn skupit dla sebe. Mnoju ažno zatresło, ale šče tohdy ja ničoho jomu ne skazała.

Nakuneć vôn zdecydovavsie kupiti nohavici i bluzu (z pereciênki!). Pry kasi šče nespokôjno rozhladavsie, jakby chotiêv utečy abo odłožyti vsio na miêstie. Nohavici schovav na dno svojeji torby, musit, kob žônka ne pobačyła, što vôn tak rozkošelivsie, a bluzu niôs u reklamôvci. Ani razu ja joho v tych nohaviciach ne bačyła. Bluzu, pravda, nosiv. Na novu kurtku odnak ne davsie namoviti.

– To ž siêta zusiêm šče dobra, pošto mniê nova? – zdivlano spohladav na mene. – Jak sieju vychodžu, to tohdy kuplu sobiê novu, – skazav narešti.

My šče para razy spotkalisie, ale finał pryjšov tohdy, koli ja joho spotkała z žônkoju na prystanku. Vôn akurat zabrav jijiê zo špitala po operaciji. Ja vsmichnułasie i chotiêła do joho pudyjti, ale koli pobačyła paniku v joho očach i nervove krutiênie hołovoju, to zatrymałasie.

– Što ty robiš? – obłajała ja sama sebe. – Podiviś na jich. Naveť po operaciji škoduje žônci na taksôvku. Nohavici, pevno, vernuv do sklepu, tomu jich nikoli ne odiahnuv. A jijiê ne pokidaje, bo majontku škoduje. Lepi jomu mučytisie, čym žyti v svoju ochvotu. Ničoho dobroho z siêtoho ne bude.

Dovho vôn do mene tohdy ne odzyvavsie po siêtuj ustrêčy na prystanku koło špitala. A i ja ne chotiła vže spotykatisie z Julinkom. Koli vôn do mene narešti pozvoniv, ja same najšła svoju druhu lubov. Ale to vže zusiêm inša historyja.

Halina Maksimjuk