Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    Cztery miny na Niemcaŭ u Staroj Wilejcy letam 1943 r.

    Ściapanawa daczka kali staje pierad dźwiaryma rodnaj chaty, adrazu ŭspaminaje baćka, jakoho padstrelili bandyty na jaje waczach. Ja raskazaŭ, jak taja tragediu zastałasia ŭ pamiaci ludziej z wioski. Kali spomniŭ pra dochtara „Maroza”, starejszaja kabieta skazała imia i familju: Wacław Mróz. Praz paru miesiacaŭ u…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Kinoman

    14. Chto vpravo, chto vliêvo, chto v błudy

    Posłuchavšy v radivi 13 hrudnia 1981 promovu generała Jaruzelśkoho razy dva-try, my z Gienikom R. i Janom G. vyryšyli, što nam u Varšavi nema sensu zmahatisie ni za socijalizm, ni proti socijalizmu, i postanovili evakuovatisie na Biłostôčynu. Zreštoju, šče pered południom toho samoho dnia administracija domów studenta ohołosiła zarządzenie, što studenty povinny pokinuti akademiki i jiêchati dochaty. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Mierzył się z bolesną przeszłością, w swym życiu wiele osiągnął

Сяргей Нічыпарук (1949-2024)
Сяргей Нічыпарук (1949-2024)

26 września zmarł Sergiusz Niczyporuk, ważna postać naszej mniejszości i nie tylko. Miał 75 lat, urodził się w Zaleszanach koło Kleszczel. Jego rodzina boleśnie została dotknięta pacyfikacją tej wsi 29 stycznia 1946 r. przez oddział pod dowództwem Romualda Rajsa ps. „Bury”. Zginęli wówczas jego dwaj przyrodni bracia i ich matka, ojcu udało się zbiec. Siaroża był jego synem z drugiego związku. 

Kilkanaście lat temu w telewizyjnej debacie o Żołnierzach Wyklętych powiedział, że dla tamtej potwornej zbrodni nie ma usprawiedliwienia. Jednocześnie starał się zrozumieć walczących o wolną i niepodległą Polskę. Mówił, że na pewno godni są uszanowania, ale to nie ma nic wspólnego z tym, co wyczyniał „Bury”. I jeśli nawet wcześniej dokonał on wielu heroicznych czynów, to zabijając niewinne kobiety i dzieci stał się mordercą i zbrodniarzem. Dlatego, jak ustaliło to także śledztwo IPN, działań „Burego” nie można utożsamiać z walką o niepodległy byt państwa polskiego.

W młodości Sergiusz Niczyporuk pod wpływem ideologii „władzy ludowej” zapisał się do PZPR. W połowie lat 70. oddał legitymację partyjną i wstąpił do Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie. 

W 1981 r. był jednym z inicjatorów powstania koła NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” w Dubiczach Cerkiewnych i został jego przewodniczącym. Była to jedyna gmina zamieszkała przez prawosławnych, w której rolnicy dołączyli do tego związku. Impulsem stał się ich konflikt z ówczesnym naczelnikiem gminy. Wybuchł bunt, zorganizowano protest przed siedzibą urzędu, co ostatecznie doprowadziło do jego odwołania ze stanowiska. W tym czasie spalił się dom naczelnika, mówiono o jego podpaleniu.

Sergiusz Niczyporuk potem został prywatnym przedsiębiorcą. Budował drewniane domy, budynki gospodarcze, cerkwie. Z czasem założył w Białowieży pensjonat agroturystyczny „Sioło Budy”. Prowadził go wraz z rodziną, starając się tam kultywować tradycje białoruskie, czego oznaką były architektura i wystrój obiektów, serwowane potrawy kulinarne i pokazy obrzędowości. 

Znany był jako zdolny cieśla i budowniczy, doradzał też innym przy tradycyjnym drewnianym budownictwie regionu, by zachować to bogactwo w krajobrazie białorusko-prawosławnego Podlasia. 

Jego ostatnią szczytną inicjatywą było włączenie się w budowę Domu Zakonnego Świętej Katarzyny w Zaleszanach. Przełożoną została tam jego córka. Monaster jest symbolem pamięci i miejscem szczególnej modlitwy za ofiary zbrodni z 1946 r. Znajduje się w nim napisana w 2013 r. Zaleszańska Ikona Matki Bożej.

Sergiusz Niczyporuk był bohaterem filmu „Siaroża”, zrealizowanego w 2015 r. przez Jerzego Kalinę, wyprodukowanego przez Telewizję Biełsat. Mimo krzywd, jakie zaznali jego bliscy, w tym filmie i licznych wywiadach wzywał do pojednania, mówiąc że „jeżeli nadal będziemy się dzielić na jednych i drugich, to tak jakbyśmy znowu siali ziarno zła”.

Prezydent Andrzej Duda odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Spoczął na cmentarzu w rodzinnych Zaleszanach. Вечная памяць!

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • У красавіку

    – 9(21).04.1835 г. у Віцебску нар. Ялегі Пранціш Вуль (сапр. Элегі Францішак Карафа-Карыбут), беларускі паэт. Удзельнічаў у  студзенскім паўстаньні, за што быў сасланы ў Сібір. Апошнія гады жыцьця правёў у Варшаве, дзе з Вінцэсем Каратынскім і Адамам Плугам стварыў беларускі …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (374) – каля 1651 г. у Ляхавічах нарадзіўся Ілья Ф. Капіевіч, беларускі асьветнік і кнігавыдавец. Аўтар каля 20 падручнікаў, слоўнікаў, навучальных дапаможнікаў. Памёр 23.09.1714 г. у Маскве.
  • (364) – пачатак у красавіку 1661 г. антырасійскага паўстаньня ў Дзісьне, Себежы, Гомелі ды іншых беларускіх гарадах.
  • (132) – 6.04.1893 г. у в. Калодчына, Вілейскага павету нар. Язэп Гаўрылік (расстраляны савецкімі органамі  8.12.1937 г.), дзеяч беларускага руху ў Заходняй Беларусі. Адзін з заснавальнікаў у 1922 г. Беларускай Гімназіі ім. Ф. Скарыны ў Радашковічах, актыўны дзеяч Таварыства Беларускай Школы. У 1928 г. выбраны паслом у польскі сойм. У 1931 г. быў пазбаўлены пасольскага імунітэту і асуджаны на 9,5 года турмы. У 1932 г. абмяняны на палітычных вязьняў з СССР. Жыў у Менску. У верасьні 1933 г. быў арыштаваны. Вязень ГУЛАГу на Салавецкіх астравах ды будаўнічых лагероў Беламорска-Балтыйскага каналу.
  • (120) – 6.04.1905 г. у Кіеве памёр Іосіф Баранецкі (нар. у 1843 г. на Гродзеншчыне), прыродазнавец, пэдагог. Закончыў Беластоцкую гімназію і прыродазнаўчае аддзяленьне Пецярбургскага ўнівэрсытэту (1886), з 1873 г. прафэсар батанікі Кіеўскага ўнівэрсытэта, з 1903 г. – дэкан Фізыка-матэматычнага факультэта, аўтар „Курса батанікі для студэнтаў мэдыцынскіх факультэтаў” (1879).
  • (115) – 6.04.1910 г. у Пецярбурзе (род паходзіў зь вёскі Агароднікі на Наваградчыне) нар. Барыс Кіта (Кіт), выдатны фізык, канструктар амэрыканскай ракетнай тэхнікі. З 1972 г. жыў у Франкфурце-на-Майне ў Нямеччыне. Памёр 1.02.2018 г., пахаваны ў Вісбадэне.
  • (113) – 6.04.1912 г. у Пецярбурзе нар. Леанід Барысаглебскі, фізык, настаўнік. Выпускнік Наваградзкай Беларускай Гімназіі і Віленскага Унівэрсытэту. Член Беларускага Студэнцкага Саюзу. З 1944 г. быў выкладчыкам Беларускага Дзяржаўнага Унівэрсытэту ў Менску, распрацаваў рэлятывістычную тэорыю элемэнтарнай часьціны. Памёр 28.01.2006 г. у Менску.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis