Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    Za rasstreł kaniec kancoŭ nikoho nie abwinawacili

    Potym Jurczeniu na UB dapytwali jaszcze czatery razy. Na kaniec pry prysustwi prakuratara. Jurczenia szczacielno raskazwaŭ, jak zaŭdawaŭ Niemcam ludziej, jakich pośle rasstralali. Nadto nie piareczyŭ toża, kali pytali jaho, ci heto praŭda, szto świedczyli ludzi. Na kaniec 15 stycznia 1953 r. pryznaŭso da winy,…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Kinoman

    14. Chto vpravo, chto vliêvo, chto v błudy

    Posłuchavšy v radivi 13 hrudnia 1981 promovu generała Jaruzelśkoho razy dva-try, my z Gienikom R. i Janom G. vyryšyli, što nam u Varšavi nema sensu zmahatisie ni za socijalizm, ni proti socijalizmu, i postanovili evakuovatisie na Biłostôčynu. Zreštoju, šče pered południom toho samoho dnia administracija domów studenta ohołosiła zarządzenie, što studenty povinny pokinuti akademiki i jiêchati dochaty. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

Płacz zvanoŭ

23. Zabytaja tragedia kala Krynak (2)

Niemcy szukali „kamunistaŭ” toża ŭ Jamaszach. Cipier hetaj vioski nima Fatagrafija aŭtara
Niemcy szukali „kamunistaŭ” toża ŭ Jamaszach. Cipier hetaj vioski nima
Fatagrafija aŭtara

UB-oŭcy z Sakołki, jakija pravia try let viali śledztvo, ustanavili, szto maldunak na rasstralanych „kamunistaŭ” skłali sołtys z Łapiczaŭ Ivan Charuży, sołtys z Trejglaŭ Franak Karpuk i padsołtys z hetaj vioski Edzik Jurczenia. Pad kaniec grudnia 1942 r. mielisa jany sptakacca ŭ czaćvier na bazary ŭ Krynkach. Tam dahavarylisa na vypiŭku, jak viernucca. Svaich kalegaŭ paklikaŭ da sibie ŭ chatu Ivan Charuży. Padpiŭszy, paczali zadumoŭvacca, chto z tuejszych viosak za Savieta prychilny byŭ tadyszniaj ułaści. Charuży mieŭ skazać, szto Nadzia Janowicz i Volha Ciruk pamahali spisvać ludziej, jakich u lutym 1940 r. i ŭ druhoj pałovie czervca 1941 vyvieźli zhetul na Sibir. 

Trochi ŭże pjanyje ŭsie troch byli zhodnyja, kab cipier zaŭdac ich Niemcam. Maldunak bytto jascze taho vieczara napiasaŭ Jurczenia, usie troch pad im padpisalisa, a nazaŭtra z Charużym zaniaśli jaho na Gestapa ŭ Krynkach.

Na treci dzień da Łapicz pryjechali Niemcy i Volhu Ciruk z Nadziaj Janovicz arysztavali. Pośle adrazu zajechali da Kundziczaŭ, dzie zatrymali toża Kipryjana Sidarowicza i jaho żonku Jadziu. Usich czaćviarych paviaźli da Krynak. Z saboju ŭziali toża sołtysa Karpuka i padsołtysa Jurczeniu, jakija pakazali Niemcam ich chaty, a na pastarunku żandarmerii śviedczyli dla pratakołu. 

Usich czatyroch arysztavanych na czaćviorty dzień asvabadzilili pośle karotkaha śledztva.

Prajszło paru nidziel i ŭ lutym sołtys i padsołtys z Trejglaŭ znoŭ na bazary ŭ Krynkach spatkali sołtysa z Łapiczaŭ. Da kampanii dałuczyŭso jaszcze jaho padsołtys Julak Żukoŭski. Usie czatyroch pajszli da gaspody. Pry vodcy padobno nie mahli daravać, szto toj maldunak niczoho nie daŭ. Pastanawili napisać druhi. Na hety raz uziaŭ heto na sibie Charuży. Skazaŭ, szto da jaho pryjażdżaja tajny agent Geastapa z Bierastavicy i z im aformić spravu. 

Pośle dvoch nidziel maldunak, pad jakim mieli padpisacca ŭsie czaćviarych, byŭ u taki sposab pieradany. Na hety raz byli ŭ im familji Volhi Ciruk, Kipryjana i Jadzi Sidaroviczaŭ (Nadziu Janovicz uże nie ŭpisali), jaszcze Feliksa Anikieja z Jamaszoŭ, Volhi Kalisz, Kanstantaha Naŭmovicza i Jani Żukoŭskaj (bracichi padsołtysa z Łapiczaŭ).

U apreli ŭsich siemiarych Niemcy z Krynak arysztavali. Na treci dzień Vialikadnia pryvieźli ich na plac kala mlina ŭ Nietupie. Pazvali tudy toża sałtysoŭ Charużaha i Karpuka. Pryvieźli toża Jurczeniu. Jaho zabrali z zabavy ŭ Aziaranach. U mlinie ŭsich troch nimieckija aficery ŭziali na dopyt, kab razabracca, czy ludzi, jakich arysztavali, napeŭno byli kamunistami. Pośle narady dali zahad pasadzić ich na samachod, uziali z saboju toża sołtysa Charużaho. Jurczenia i Karpuk viarnulisa piaszkom da chaty. Siemiarych arysztavanych Niemcy zavieźli da lesu kala Cieciaroŭki za Babroŭnikami i tam ich rasstralali.

Tak apisaŭ heto prakuratar u akcie avinavaczaania 29 czervca 1953 r. U śledztvi, a pasla na sudzie, dapytvanych było bolsz jak sto śviedkaŭ.

Alosza Janovicz, mużyk Nadzi, havaryŭ, szto arysztavać jaho żonku pryjechało aż tryccacioch Niemcaŭ. Kali zapytaŭ, czamu tak mnoho, pakazali jamu żmieniu papieraŭ i adkazali, szto ludzie meldują na żonę, że jest komunistką i przechowuje bandę. Potym jaje vypuścili i ŭciakła da siastry Viery da Biełastoku. Niemcy jaszcze raz pryjażdżali da Łapiczaŭ, kab jaje arysztavać.

Siastra ŭ sudzie raskazvała, szto toża paciarpieła ad Niemcaŭ u Krynkach. Havaryła, szto zimoju 1942 r. gestapowiec zavioŭ jaje na pastarunak żandarmerii, dzie jaje zbili, vybili dva zube. Za heto abvinavaczvała Jurczeniu. Havaryła, szto heto jon pakazaŭ jaje gestapoŭcu. Kali raniej adnaho razu iszła z Krynak da siastry ŭ Łapiczach, naprociŭ furmankaj jechaŭ Jurczenia i mieŭ joj skazać: komunistko, więcej chodzić nie będziesz. 

Dalej budzia

Jurak Chmialeŭski

Пакінуць адказ

Ваш адрас электроннай пошты не будзе апублікаваны.

Календарыюм

Гадоў таму

  • У сакавіку

    – забойства язычнікамі ў 1250 г. ігумена Лаўрышаўскага манастыра, прападобнага Елісія, кананізаванага як сьвяты Беларусі. – 31.03.1785 г. у Варшаве памёр Антоні Тызэнгаўз (нар. у 1733 г. у Новаельні на Гродзеншчыне), палітычны і грамадзкі дзеяч ВКЛ, асьветнік, з 1765 г. …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (240) – 31.03.1785 г. у Варшаве памёр Антоні Тызэнгаўз (нар. у 1733 г. у Новаельні на Гродзеншчыне), палітычны і грамадзкі дзеяч ВКЛ, асьветнік, з 1765 г. падскарбі надворны літоўскі, гродзенскі стараста. Быў ініцыятaрaм развіцьця прамысловасьці, рамяства і культуры ў Гродне, пазьней – у Паставах, дзе правёў апошнія гады жыцьця. Пахаваны ў Жалудку.
  • (56) – 31.03.1969 г. пам. у Чыкага (ЗША) Мікола Шчаглоў-Куліковіч (нар. 4.04.1893 г. на Смаленшчыне) кампазытар, этнограф, паэт. Выпускнік Маскоўскай Кансэрваторыі. Працаваў настаўнікам музыкі, з 1939 г. быў дырыжорам сымфанічнага аркестра Усебеларускага Радыёкамітэту ў Менску. У час нямецкай акупацыі займаўся творчай працай у Менску. З 1950 г. жыў у ЗША. У 1950 г. заснаваў у Нью-Ёрку беларускі хор, потым  кіраваў беларускімі хорамі ў Кліўлендзе й Чыкага. Пакінуў вялікую музычную спадчыну; быў аўтарам опэр, сымфоній, вакальных твораў, апрацовак народных песень. Пахаваны на могілках сьв. Адальбэрта ў Чыкага.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis