Уладзімір Наумюк, чые працы можна знайсці ў польскіх і замежных галерэях, жыве ў канцы вёскі Канюкі (калі ехаць з Рыбалоў), рака Нарва плыве за яго агародам і лугамі. Нядаўна адзначаў сваё 90-годдзе.

Яго праца апісана на мемарыяльнай дошцы перад домам на трох мовах (польскай, беларускай і англійскай). Для спадара Уладзіміра – тут яго ўсе называюць Валодзя – немагчыма забыць гісторыю больш чым 100-гадовай даўніны. Ён арганізаваў сваю майстэрню ў доме, які перажыў пажар 1915 года; на стале ляжыць хроніка, пачынаючы з дакументаў бягучых спраў. Перад домам стаіць вялікая бочка, вытаргаваная ў казакоў, якія выганялі вяскоўцаў у далёкую Расію. Прадзед Уладзіміра, Лявонь , быў адзіным з Канюкоў, хто не паехаў у бежанства; яго лёс апісаны ў некалькіх кнігах па мясцовай гісторыі. Пра гэта раскажа спадар Валодзя Наумюк. Па-свойму, на мясцовай падляшскай мове.

Ён адзін з найбольш вядомых народных скульптараў Падляшша. Нарадзіўся 18 сакавіка 1935 года ў вёсцы Канюкі Заблудаўскай гміны ў сялянскай сям’’і як старэйшы з трох сыноў Вольгі і Пятра Наумюкоў. Яго дзяды былі арэлямі- плытаводамі. Падчас Першай сусветнай вайны яго бацькі апынуліся сярод бежанцаў, якія ўцякалі ў глыб Расіі. Пасля вяртання ў Польшчу яго бацька ажаніўся і пачаў весці гаспадарку, ён таксама зарабляў грошы як кравец. У 1944 годзе быў спалены жыўцом немцамі разам з 28 іншымі мужчынамі ў вёсцы Трычоўка. Праз два гады яго маці памерла ад туберкулёзу. Затым двух малодшых братоў змясцілі ў дзіцячыя дамы, а Валодзя стаў жыць у бабулі і дзядулі. Яны аказалі вялікі ўплыў на яго жыццё і творчасць. З-за беднасці яго адправілі на працу. Ён хадзіў да заможнейшых сялян пасвіць жывёлу. Адначасова разам з іншымі працуючымі дзецьмі вучыўся ў вячэрняй пачатковай школе ў Паўлах. Пасля заканчэння вучобы ён вучыўся рамяству ў мясцовага цесляра і пачаў самастойна выконваць заказы па рэканструкцыі і рамонце дамоў на Падляшшы, разбураных падчас вайны. Год працаваў пры электрыфікацыі вёскі, але найбольш яго захапляла драўніна і яе апрацоўка. Уладзімір з дзяцінства праяўляў мастацкія схільнасці: ён ствараў драўляныя скульптуры, цацкі і дэкаратыўныя элементы сталярнай справы. Малы стругаў карэньчыкі і майстраваў цацкі, а пазней займаўся сталярствам і разьбой па дрэве, вырэзваючы ўпрыгажэнні для вокнаў, ветравыя кранштэйны і куты. Гадамі яго захапленне жывапісам і скульптурай не сустракала разумення ў мясцовай супольнасці. Сітуацыя змянілася, калі ў 1960-х гадах у Канюкі прыехаў супрацоўнік беластоцкай «Цэпеліі» і прапанаваў народнаму мастаку супрацоўніцтва. Яго працы прадаваліся ў крамах «Цэпэліі» і прадстаўляліся на шматлікіх выставах у Польшчы і за мяжой. Дзякуючы гэтаму скульптура стала асноўнай прафесіяй Валодзі. У цяперашні час ён з’яўляецца прызнаным народным скульптарам і настаўнікам скульптуры. Тэмы яго твораў звязаны з жыццём вёскі, яе жыхарамі і іх дзейнасцю. Па замове кампаніі «Цэпэлія» да пачатку 1990-х гадоў вырабляў дробныя драўляныя галантарэйныя вырабы – кадоўбкі, капанькі і чарпакі. Адначасова ён пачаў вырэзваць невялікія фігуркі. Заахвочаны тагачасным супрацоўнікам «Цэпэліі» Віктарам Шаўчэнкам і этнографам Зыгмунтам Цесельскім працягваць працу, ствараў рэлігійныя абразы і фігуркі з выявамі жыхароў вёскі. Скульптура паступова стала асноўным заняткам Уладзіміра Наумюка, а з цягам часу – запалам яго жыцця. У гэтым жыццёвым выбары яго ўмацавалі візіты Людвіка Цымерэра, які некалькі разоў наведваў скульптара ў 1960-х гадах, і станоўчыя водгукі пра мастака з выставы «Скульптуры Уладзіміра Наумюка на фоне тканін падвойнай асновы», арганізаванай Акруговым музеем у Беластоку ў 1971 годзе ў «Доме Хлопа» ў Варшаве… 

Тэмы твораў Уладзіміра Наумюка звязаны з жыццём вёскі, яе жыхарамі і заняткамі. У іх ён увекавечыў постаці са свайго дзяцінства, якіх памятае як вясковых рыбакоў, плытароў, сяўцоў, музыкаў, цесляроў і жняцоў. З кувалдай, віламі, якія цёрлі лён, аралі з коньмі ў полі. Мастак таксама часта рэзьбіў фігуры дзяцей на руках у маці, сілуэты старых і вандроўнікаў. У яго творчасці прысутнічаюць і рэлігійныя тэмы. Больш за ўсё яму падабаецца вырэзваць фігуры Распятага Хрыста, Майсея, святых Пятра, Паўла, Яна Евангеліста і іншых. Пра свой твор, вырэзблены ў 2020 годзе – постаці, якая засланяе вочы рукамі, быццам кажа: «Божа, што на гэтым свеце тварыцца!» – спасылаецца на дзеда, якога запамятаў са свайго дзяцінства, беднага чалавека, які хадзіў па вёсках. Рэзбіўшы беднага вандроўніка думаў і пра сучасныя падзеі: пандэмію, палітычную напружанасць і канфлікты, пра якія паведамляюць у СМІ і якія назіраюцца і ў ягго блізкім атачэнні. Пра бежанцаў ад гора. У калекцыі мастака ёсць яго праца з 2001 года пад назвай «Яўрэйка падчас акупацыі», якая прадстаўляе адчайную жанчыну з дзіцем, якая шукае схованку. Ён як хлопчык падчас вайны стаў сведкам сітуацыі, калі маці з дзіцем, якая пакінула беластоцкае гета, пастукала ў дзверы дома. Звяртае ўвагу на лёс людзей, якія нелегальна перасякаюць блізкую польска-беларускую мяжу. Сам застаўся сіратой падчас вайны. Выхаваны ў традыцыях праваслаўнай царквы, ён знаходзіўся пад уплывам іканапісу, сляды якога выразна бачныя ў яго скульптурах. 

Мастак распрацаваў свой унікальны стыль, а яго скульптуры статычныя і кампактныя. Яго ўвага звычайна сканцэнтравана на верхняй частцы цела, плячах і твары, які адрозніваецца сталай мудрасцю, лагоднасцю і смуткам, і асабліва на выразных вачах. Рэзбіць у асноўным з ліпы, але ён таксама любіць выкарыстоўваць цвёрдыя пароды дрэва, такія як яблыня, груша або чорны дуб, здабыты з дна Нарвы. Колер і структура апошніх надаюць пэўны шарм непаліхромным скульптурам. 

Скульптар неахвотна пакідае Канюкі, але вёў скульптурную школку ў суседнім Заблудаве. Большую частку часу ён праводзіць у старым сямейным доме, які быў пераабсталяваны ў студыю і галерэю, дзе яго наведваюць аматары яго мастацтва з Польшчы і замежжа. Скульптар прывязваецца да сваіх твораў і застаецца з многімі з іх на працягу многіх гадоў. Аднак частка твораў мастака апынулася ў калекцыях этнаграфічных музеяў (у Беластоку, Лодзі, Кракаве, Варшаве, Торуні), а таксама ў прыватных калекцыях у Польшчы і за мяжой. Працы Уладзіміра Наумюка таксама былі прадстаўлены на шматлікіх персанальных і калектыўных выставах (напрыклад у Францыі, Германіі і Бельгіі). Працы Уладзіміра Наумюка можна ўбачыць у Канадзе, Рыме, Германіі і нават у капліцы на Шпіцбергене і многіх іншых прыватных галерэях. 

Скульптар неаднаразова атрымліваў творчыя стыпендыі ад Міністэрства культуры і мастацтва і Маршалкоўскай управы ў Беластоку. За сваю працу ён быў узнагароджаны Бронзавым Крыжам Заслугі і Залатым Знакам Заслугі перад Беласточчынай і прэміяй імя Оскара Кольберга за распаўсюджванне народнай культуры. З 1974 года ён з’яўляецца членам Таварыства народных мастакоў у Любліне. 

Праца і жыццёвая філасофія лаўрэата натхнялі этнографаў, журналістаў і кінематаграфістаў, якія зафіксавалі яго мастацкія дасягненні ў шматлікіх альбомах, навуковых працах, артыкулах у прэсе і дакументальных фільмах. На працягу 20 гадоў выкладаў скульптуру ў Заблудаўскім цэнтры культурнай анімацыі. Ён герой шматлікіх кінапартрэтаў. Яго ўнучка, Ганна Наумюк-Якуц, даследчыца арнаменту драўлянай архітэктуры ў Беластоцкай палітэхніцы, падкрэслівае, што ў сваёй працы з дрэвам ён ствараў уласныя ўзоры, развіваючы канон падляшскага драўлянага арнаменту. Творчасць мастака расцягнута паміж праграмай стварэння цэласнага апавядання пра вясковае жыццё, выражанага ў скульптуры, якое з’яўляецца своеасаблівым «помнікам селяніну», як ён сказаў у адным з інтэрв’ю, і працамі, звязанымі з перажытай верай, паглыбленым чытаннем Святога Пісання і ўласным роздумам. Мае траіх сыноў. Увесь час жыве ў сваёй роднай вёсцы Канюкі. 

Міра Лукша