Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    24. Dochtar Maroz (6)

    U archiwie IPN kromie dakumentaŭ UB majuć jaszcze druhuju dakumentacju – z Wajskowaho rajanowaho sudu ŭ Biełastoku, dzie krychu bolsz infarmacjaŭ pra sprawu Wacława Maroza. Baraniŭ jaho adwakat Alaksandar Saroka z Warszawy. 26 kwietnia 1950 r. jak obrońca wojskowy pasłaŭ da suda ŭ Biełastoku piśmo,…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Hapčyna vnučka

    Siête stałosie v marciovi.

    Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste…. ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

У чэрвені

525 – 1494 г. – атрыманьне горадам Высокае самакіраваньня паводле магдэбургскага права.

215 – 1.06.1804 г. у Наваспаскім на Смаленшчыне нар. Міхал Глінка, кампазітар, заснавальнік рускай клясычнай музыкі. Найбольш вядомыя яго творы: оперы „Жыцьцё за цара” (1836), „Руслан і Людміла” (1842), „Вальс-фантазія” (1839), скерца для аркестра „Камарынская” (1848). Памёр 15.02.1857 г. у Бэрліне, дзе быў пахаваны на пратэстанцкіх могілках.  Стараньнем сястры яго прах перанесены быў у Пецярбург і пахаваны на Ціхвінскіх могілках.

210 – 1809 г. –  заснаваньне ў Магілёве першай у Беларусі мэтэаралягічнай станцыі.

185 – 16.06.1834 г. у Дудзічах, Ігуменскага павету нар. Аляксандар Ельскі (пам. 10.09.1916 г. у Замосьці, пахаваны ва урочышчы Кобань паміж Дудзічамі і Замосьцем), беларускі гісторык, краязнавец, публіцыст. Пераклаў на беларускую мову першую частку „Пана Тадэвуша” Адама Міцкевіча.

155 – 21.06.1864 г. у Бялевічах каля Слуцка нар. Аляксандр Сержпутоўскі, этнограф і фальклярыст. Закончыў Нясьвіжскую настаўніцкую сэмінарыю (1884) і Археалягічны інстытут у Пецярбургу (1904). Настаўнічаў у Слуцкім і Мазырскім паветах (1884–1893), працаваў у этнаграфічным аддзеле Рускага музея (1906–1930). Збіраў беларускі фальклёр, выдаў „Казкі і апавяданьні беларусаў-палешукоў” (1911), „Казкі і апавяданьні беларусаў з Слуцкага павета” (1926), „Прымхі і забабоны беларусаў-палешукоў” (1930). Памёр 5.03.1930 г. у Ленінградзе.

130 – 13.06.1889 г. у Цецяроўцы Слуцкага павету нар. Павел Жаўрыд, беларускі нацыянальны дзеяч, удзельнік Усебеларускага зьезду 1917 г., адзін з кіраўнікоў Слуцкага паўстаньня 1920 г. У 1923–1930  гг. працаваў у Мар’інагорскім  сельска-гаспадарчым тэхнікуме, Інбелкульце, рэдакцыі газэты „Звязда”. У 1930 г. арыштаваны. Памёр 11.05.1939 г. у лагеры ў пасёлку Княж-Пагост Комі АССР.

130 – 16.06.1889 г. у Ваўкавыску нар. Уладзімір Каліноўскі, беларускі нацыянальны дзеяч, пасол польскага сойму (1922-1923); з 1923 г. у БССР. У 1924-1925  гг. быў кіраўніком справамі і юрысконсультам у Беларускім сельскагаспадарчым інстытуце, у  1925-1927 гг. – на розных пасадах у ЦВК БССР, у  1927-1929 гг. – дацэнт катэдры гісторыі польскай культуры педагагічнага факультэта БДУ. Супрацоўнічаў з газетамі і часопісамі: «Савецкае будаўніцтва», «Савецкая Беларусь», «Звязда», «Полымя». Праўдападобна памёр у 1940 г. у Старабельску Варашылаўградзкай вобл. (зараз Луганская вобл., Украіна).

110 – 26.06.1909 г. нар. у Менску Антон Адамовіч літаратуразнавец, пісьменьнік. Скончыў у 1928 г. Белпэдтэхнікум у Менску, пачаў вучыцца ў Беларускім Дзяржаўным Унівэрсытэце. У 1930 г. арыштаваны, сасланы ў Расію. У 1938 г. вярнуўся ў Менск. Падчас нямецкай акупацыі быў, між іншым, членам Галоўнай Рады Беларускай Народнай Самапомачы. Пасьля вайны да 1960 г. жыў у Нямеччыне. Рэдагаваў „Бацькаўшчыну”, быў кіраўніком беларускай рэдакцыі радыёстанцыі „Свабода”. З 1960 г. жыў у ЗША. Аўтар шматлікіх прац па гісторыі, эканоміцы, культуры Беларусі. Памёр 12.06.1998 г., пахаваны на беларускіх могілках у Іст-Брансвіку у штаце Нью-Джэрзі.

110 – 27.06.1909 г. у вёсцы Звоня на Віцебшчыне нар. Сяргей Знаёмы (сапр. Клопаў), беларускі пісьменьнік. Закончыў літаратурна-лінгвістычны факультэт Вышэйшага Пэдагагічнага Інстытута (1930), працаваў выкладчыкам у Барысаве, з 1936 г. – літаратурным рэдактарам на Беларускім радыё. 26.11.1936 г. быў арыштаваны і асуджаны на 8 год зьняволеньня. 22.01.1944 г. уцёк з Паўночна-Усходняга лагера, далейшы яго лёс невядомы. Публікаваць пачаў у 1929 г., выдаў зборнікі нарысаў „Дом № 31” (1930), „За дамбаю” (1931), „Лес гарыць” (1932), аповесьці „Ганчары” (1933) і „Біяграфія майго героя” (1935).

100 – 5.06.1919 г. у Вільні быў надрукованы першы нумар „Беларускага жыцьця” пад рэдакцыяй Францішка Аляхновіча.

95 – 19.06.1924 г. у Бычках Ушацкага раёна нар. Васіль Быкаў, беларускі пісьменнік, аўтар апавяданьняў і аповесьцяў, перакладзеных на розныя замежныя мовы. Памёр 18.06.2003 г. у Бараўлянах пад Менскам, пахаваны на Усходніх могілках у Менску.

85 – 6.06.1934 г. у Ленінградзе памёр Браніслаў Эпімах-Шыпіла, культурна-асьветны беларускі дзеяч, адзін з пачынальнікаў беларускага адраджэньня ў Пецярбурзе. Нар. 4.09.1859 г. у фальварку Будзькаўшчына Лепельскага пав., закончыў Пецярбургскі унівэрсытэт (1886), з 1891 г. працаваў у бібліятэцы Пецярбургскага унівэрсытэта, выкладаў старагрэчаскую і лацінскую мовы ў вышэйшых і сярэдніх навучальных установах Пецярбурга, у пачатку ХХ ст. быў кіраўніком выдавецтва „Загляне сонцэ і ў нашэ ваконцэ” і студэнцкага „Беларускага навукова-літаратурнага гуртка”. У 1925 г. пераехаў у Менск, працаваў рэдактарам, а з 1927 г. старшынёй камісіі Інбелкульта па складаньні слоўніка жывой беларускай мовы. У 1930 г. беспадстаўна арыштаваны, праседзеў у турме 2 месяцы. Пасьля вярнуўся ў Ленінград.

75 – 27.06.1944 г. адбыўся ў Менску ІІ Усебеларускі Кангрэс, скліканы Беларускай Цэнтральнай Радай. Удзельнічала ў ім 1039 дэлегатаў з розных беларускіх асяродзьдзяў з тэрыторыі Эўропы акупаванай немцамі. Кангрэс аб’явіў сябе ворганам, які працягвае палітычныя традыцыі Беларускай Народнай Рэспублікі, а БЦР палічыў адзінай легальнай уладай у Беларусі.

70 – 24.06.1949 г. у Менску нар. Уладзімір Тоўсьцік, мастак. Закончыў Беларускі Тэатральна-мастацкі Інстытут (1972). З 1976 г. выкладчык  Беларускай Акадэміі Мастацтваў. Аўтар карцін на гістарычныя тэмы: „Легенда старога замка”, „Год 1863. Паўстаньне”, партрэтаў: Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, Максіма Багдановіча, Васіля Быкава, Уладзіміра Караткевіча і інш.

65 – 16.06.1954 г. у Машукоўцы (Караснаярскі край) памёр Барыс Мікуліч, беларускі пісьменьнік (нар. 19.08.1912 г. у Бабруйску). Двойчы быў арыштаваны – у 1936 г. (асуджаны на 10 гадоў зьняволеньня) і ў 1949 г. (высланы ў Сібір). Друкаваўся з 1927 г. Выдаў зборнікі апавяданьняў „Удар”, „Чорная вірня” (1931), „Яхант” (1935), аповесьці „Наша сонца”, „Ускраіна” (1932). У 1946-1949 гг. напісаў „Аповесьць для сябе” (апубл. 1993)

50 – 30.06.1969 г. у горадзе Хімкі Маскоўскай вобласьці памёр Міхайла Грамыка, беларускі пісьменьнік і вучоны. Нар. 31.10.1885 г. у Чорным Рэчыцкага пав., закончыў Маскоўскі унівэрсытэт (1911), працаваў у Інбелкульце і выкладаў геалёгію ў Беларускім Дзяржаўным Унівэрсытэце ў Менску. Аўтар зборнікаў „Плынь” і „Дзьве паэмы” (1927), п’ес „Скарынін сын з Полацка”, „Над Нёманам”, падручнікаў „Пачатковая Геаграфія” (1923) і „Уводзіны ў навуку аб неарганічнай прыродзе” (1926). Арыштаваны 13.07.1930 г. З 1931 г. у высылцы  ў Івана-Вазьнесенску, з 1936 г. – у Кіраўску, у час вайны ў Чусавым Гарадку, да 1948 г. у Іжэўску. У 1948 – 1952 працаваў у Запалярным Горным Тэхнікуме.

30 – 4.06.1989 г. у Польшчы адбыліся першыя, часткова дэмакратычныя парлямэнцкія выбары. Удзельнічалі ў ім таксама беларускія кандыдаты: Сакрат Яновіч як кандыдат у Сэнат набраў 22,4 тыс. галасоў, а Яўген Мірановіч як кандыдат у Сойм набраў 14,4 тыс. галасоў.

30 – 24-25.06.1989 г. у Вільні адбыўся І Устаноўчы З’езд Беларускага Народнага Фронту „Адраджэньне”.

Апрацавалі Вячаслаў Харужы і Лена Глагоўская

Календарыюм

Гадоў таму

  • у траўні

    – у 1085 г. дружыны Полацкага княства на чале з князем Усяславам Чарадзеем абаранілі беларускія землі ад захопніцкага нашэсьця князя кіеўскага Усяслава Манамаха. Захопнікі зьнішчылі Менск. Як пісаў кіеўскі летапісец „Не засталося ні чалавека, ні жывёлы”. – напады крыжакоў у …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (187) – 11.05.1838 г. у Вільні памёр Андрэй Сьнядэцкі (нар. 30.11.1768 г. у Рыдлеве каля Жніна), хімік, лекар, філёзаф і асьветнік, з 1797 г. працаваў як прафэсар хіміі і мэдыцыны ў Віленскім унівэрсытэце, у 1816-1822 гг. рэдагаваў „Wiadomości Brukowe”, аўтар першага падручніка хіміі на польскай мове „Początki chemii” (1800) i працы „Teoria jestestw organicznych” (1804-1811). Пахаваны на вясковым могільніку ў Гародніках Ашмянскага пав. недалёка родавага маёнтка Сьнядэцкіх у Балтупю.
  • (170) – 11.05.1855 г. Яўстафій Тышкевіч заснаваў у Вільні музэй старажытнасьцей. Большасьць экспанатаў была з тэрыторыі Беларусі.
  • (126) – 11.05.1899 г. у Вазьнясенску на Украіне ў сям’і выхадцаў з Беларусі нар. Глеб Глебаў (сапр. Сарокін), акцёр. З 1926 г. працаваў у Беларускім Дзяржаўным Тэатры імя Янкі Купалы. Вызначаўся ў камэдыйных ролях (Пустарэвіч ў „Паўлінцы” Я. Купалы, Туляга ў „Хто смяецца апошнім” К. Крапівы, Гарпагон у „Скупым” Мальера). Памёр 3.03.1967 г. у Менску, пахаваны на Усходніх могілках.
  • (72) – 11.05.1953 г. памёр у Быдгашчы Гасан Канапацкі (нар. 25.02.1879 г. у Менску), палкоўнік, беларускі дзеяч міжваеннага перыяду ў Вільні, камандзір беларускіх аддзелаў у польскім войску ў 1919-1921 гадах.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2025 Czasopis
Social Media Auto Publish Powered By : XYZScripts.com