Prakuratar abwinawaciŭ Wiarbickaho jaszcze za toje, szto toj zimoju 1943/44 r. u Biełastoku naniaŭso ŭ Niemcaŭ paradkawać żydoŭskaje gieta. U 1941 r. hietleraŭcy zahnali tudy 40 tys. Żydoŭ, jakija tam masawa pamirali.
ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ
Porankami šče trochi moroziło, ale dniom sonečko dobre hrêło, sniêh davno rozstav napreč. Posliêdnich para dion pohoda była vže vesnianaja.Agata šparko išła z dočkoju na prystanok, vony vybralisie do Biłostoku do dochtora. Marjola raz-po-raz pudbihała, starajučysie pospiêti za materoju, a siête ne było takoje proste….
ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ
Праграма юбілейнага 30-га фестывалю „Бардаўскай восені” ў Бельску-Падляшскім была вельмі насычанай. У гэтым годзе вярнулася конкурсная частка – у фармаце анлайн-галасавання (16 удзельнікаў). Пераможцай стала 17-гадовая Юстына Карпіловіч з Мінска, якая цяпер жыве з сям’ёй у Варшаве і разам з ёю выступіла перад публікай сёлетняй „Бардаўскай восені”.На другі дзень фестывалю былі абвешчаны лаўрэаты прэміі імя Міхала Анемпадыстава за лепшае афармленне кніжнай вокладкі. Журы разгледзела 41 вокладку. Пераможцамі сталі Ігар Юхневіч і Маша Мароз за афармленне кнігі „Мое баба – дiректор морга”. Яе аўтарка – Голя з Ополя, народжаная ў вёсцы Опаль на Палессі, цяпер пражывае ў Новай Зеландыі, вядзе блог і піша на мове Палесся.
Pod koniec września Fundacja Kamunikat.org z siedzibą w Białymstoku trafiła na listę „ekstremistów” Ministerstwa Informacji Republiki Białoruś. Za korzystanie z prowadzonej przez nią olbrzymiej biblioteki internetowej obywatelom tego kraju grozi teraz kara więzienia. Dotyczy to również jej profilów w mediach społecznościowych. W związku z tym prezes fundacji Jarosław Iwaniuk zaapelował do odbiorców w Białorusi, by wypisali się z tych kont.
26 września i 17 października na scenie Mozaikarni przy Muzeum i Ośrodku Kultury Białoruskiej w Hajnówce odbyły się koncerty z cyklu „Muzyka bez zastrzeżeń”. Jest to wydarzenie, które od ponad dwóch dekad promuje muzykę jako „przestrzeń wolną od uprzedzeń, podziałów i barier”. Jak co roku wystąpiły zespoły polskie i białoruskie, prezentując szerokie spektrum gatunków – od deathrocka po folk punk. Jednym z wykonawców była znana – m.in. z Festiwalu Basowiszcza – białoruska kapela B.N. (Biez Nazwy), reaktywowana od czasu do czasu RIMA z Gródka czy stale aktywna grupa Ilo&Friends. Koncerty były częścią kampanii „Muzyka przeciwko rasizmowi”, realizowanej przez hajnowskie muzeum, we współpracy ze Stowarzyszeniem „Nigdy Więcej”.
2 października w Studiu Rembrandt Polskiego Radia Białystok odbył się koncert „Pieśni, moje pieśni…”, poświęcony pamięci Stefana Kopy, białoruskiego folklorysty, muzyka i animatora kultury. Przez całe swoje życie działał on na rzecz zachowania i popularyzacji tradycji białoruskiego folkloru na Białostocczyźnie. Współpracował z kilkudziesięcioma białoruskimi zespołami, a przez 35 lat prowadził gródecki zespół „Rasśpiawany Haradok”. Wydał kilkanaście śpiewników m.in. „Pieśni chrzcinne wschodniej Białostocczyzny”, „Pieśni Ziemi Bielskiej”, „Pieśni Białoruskie Ziemi Sokólskiej” czy „Pieśni Białoruskie Ziemi Gródeckiej”. Stefan Kopa urodził się w Malinnikach w gminie Orla 2 października 1945 r., zmarł 11 kwietnia 2023 r. Czyt. str3
W dniach 3-7 października w Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Białostockiej odbył się Pierwszy Festiwal Białoruskiej Współczesnej Sztuki Wideo SAMASIEJ. Nazwa festiwalu, zaczerpnięta z powieści „Samosiej” Sokrata Janowicza, symbolizuje kulturę, która potrafi odradzać się i rosnąć wbrew niesprzyjającym warunkom, niczym roślina samosiewna. Celem wydarzenia jest prezentacja i refleksja nad rozwojem współczesnej sztuki białoruskiej, a także udokumentowanie zmian, jakie zaszły w białoruskiej kulturze po 2020 r. W ramach festiwalu odbyły się wystawy, pokazy, koncerty oraz panele dyskusyjne. Wydarzenie zorganizowało Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku we współpracy z Politechniką Białostocką, Galerią Arsenał w Białymstoku oraz Mochnarte Fundation.
W dniach 3-9 października w Białymstoku odbył się teatralny IX Festiwal Kierunek Wschód. Organizowane przez Teatr Dramatyczny im. A. Węgierki wydarzenie to przegląd spektakli prezentujących kulturę pogranicza. W tym roku białostocka publiczność mogła podziwiać spektakle w wykonaniu teatrów z Gruzji, Armenii, Serbii, Macedonii Północnej, Litwy oraz niezależnych artystów białoruskich. Białoruska Niezależna Grupa Teatralna Kupałowcy wystawiła sztukę „Zekameron” w reż. Wojciecha Urbańskiego.
5 października w Gminnym Centrum Kultury w Gródku otwarto Izbę Pamięci, w której zgromadzono eksponaty zebrane z całej gminy Gródek. Umieszczono je w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni, w której znalazł się m. in. odtworzony piec kaflowy, a także meble, które można było zobaczyć w dawnych chatach. Otwarcie Izby zbiegło się z obchodami 60-lecia działalności miejscowego domu kultury w budynku wzniesionym staraniem gródeckiej społeczności.
6 października wystartował nowy sezon kursów „Mova nanova”. Jest to inicjatywa, w ramach której prowadzone są bezpłatne kursy języka białoruskiego. Ma ona na celu rozpowszechnienie używania języka oraz działanie na rzecz lepszej komunikacji. Gościem pierwszej edycji kursów „Mova nanova” był białoruski poeta, pisarz i historyk Uładzimir Arłoŭ.
10 października w w Czyżach odbyło się uroczyste przekazanie sztandaru miejscowej Szkole Podstawowej im. Wiktora Szweda. Odsłonięto też tablicę upamiętniającą tego znanego białoruskiego poetę.
W dniach 10-12 października na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej odbyły się Targi i Forum Sztuki Art Białystok 2025. W ramach wydarzenia Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku zaprezentowało wystawę pod tytułem „Я нарадзілася тут – Tu się urodziłam”. Swoje prace pokazali profesjonalni artyści: Małgorzata Dmitruk, Aleksandra Czerniawska, Katarzyna Sienkiewicz oraz laureaci konkursu „Я нарадзіўся тут – Tu się urodziłem”, jaki co roku organizuje Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej w Hajnówce.
17, 18 i 19 października w Orli, Narewce i Gródku wystawiono spektakl „Bieżeńcy 1915” w wykonaniu BY-Teatru. Twórcy swoje przedstawienie oparli na głośnej książce Anety Prymaki-Oniszk „Bieżeńcy 1915. Zapomniani uchodźcy” z 2016 r. Sztukę wyreżyserował Andrei Novik.
W dniach 17-19 października jubileusz 40-lecia obchodziło Bractwo Młodzieży Prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej. Z tej okazji w monasterze w Supraślu spotkali się dawni i obecni jego działacze, odbył się wspomnieniowy panel dyskusyjny, zorganizowano też integracyjne ognisko.
18 października w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim 100-lecie działalności swoich organizacji świętowali polscy Tatarzy. Obecny Związek Tatarów RP jest kontynuatorem pierwszej organizacji pod nazwą Związek Kulturalno-Oświatowy, która powstała w 1925 r. Obecnie w Polsce istnieją cztery jego oddziały – w Białymstoku, Gdańsku, Bohonikach i Warszawie. Głównym celem działalności organizacji jest utrzymanie i pielęgnowanie tatarskiej tożsamości. 19 października jubileuszowe uroczystości odbyły się w Bohonikach i Kruszynianach.
W dniach 24-25 października w Bielsku Podlaskim odbył się jubileuszowy XXX Festiwal Białoruskiej Poezji Śpiewanej i Piosenki Autorskiej „Bardaŭskaja Vosień”. Na scenie Bielskiego Domu Kultury odbyły się koncerty białoruskich artystów, także spotkania, wykłady, pokaz filmu, dyskusje. Wręczono również doroczną Nagrodę im. Michała Aniempadystawa. Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Tutaka.
W dniach 24-26 października w Narewce odbyła się pierwsza edycja Festiwalu Filmowego im. Tamary Sołoniewicz NarewkaDok. Do festiwalowego konkursu zakwalifikowano w sumie 14 filmów dokumentalnych, w tym obrazy Jerzego Kaliny, Mikołaja Wawrzeniuka czy Piotra Łozowika. Oprócz pokazów konkursowych zaplanowano seanse filmów Tamary Sołoniewicz i innych twórców, a także warsztaty i koncert. Tamara Sołoniewicz urodziła się w 1938 r. w Narewce, zmarła w 2000 r. w Białymstoku. Była wybitną reżyserką i reportażystką, twórczynią nagradzanych filmów dokumentalnych. Często pokazywała w nich życie zwykłych ludzi, mieszkańców podlaskich białoruskich wsi. Organizatorem festiwalu jest Gminny Ośrodek Kultury w Narewce.
– 13.11.1625 г. памёр Саламон Рысіньскі (нар. каля 1560 г. у Расіне на Полаччыне), філёзаф, паэт і настаўнік. Сваю радзіму называў „Лейкарасіяй” (Беларусь). Настаўнічаў м. інш. у Гданьску і ў гарадах Нямеччыны (да 1587 г.). З 1600 г. служыў настаўнікам …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ
Календарыюм / Kalendarium
Сёньня
(197) – 5 (17).11.1828 г. у Станькаве Стаўбцоўскага пав. нар. Эмэрык Гутэн-Чапскі, калекцыянер і нумізматык. Закончыў Маскоўскі унівэрсытэт, быў расейскім дзяржаўным дзеячам. У 1879-1894 гг. жыў у сваім родавым маёнтку ў Станькаве, дзе заснаваў музэй і багатую бібліятэку. Памёр 23.07.1896 г. у Кракаве – пахаваны там на Ракавіцкіх могілках.
(121) – 5.11.1904 г. у Асецішчах каля Докшыц нар. Надзея Хадасевіч-Лежэ, мастак. З 1924 г. жыла ў Парыжы. Памерла 7.11.1982 г. у Грасэ; пахавана на могілках у Кальян. 24 кастрычніка ў Нацыянальным мастацкім музеі ў Менску адкрылася выстава прымеркаваная да 115-годзьдзя з дня нараджэньня,
(28) – 5.11.1997 г. у Саўт-Рывэры (ЗША) пам. Сьвятаслаў Коўш (нар. 25.12.1916 г. у Разані, падчас бежанства), рэлігійна-грамадзкі дзеяч, пісьменьнік. Выпускнік юрыдычнага факультэту Віленскага Унівэрсытэту. Член Беларускага Студэнцкага Саюзу. У час нямецкай акупацыі быў старшынёй павету ў Клецку. Пасьля вайны арганізаваў між іншым Беларускую Гімназію й пачатковую школу ў лагеры ў Ватэнштаце (Нямеччына). З 1949 г. жыў у ЗША. 6.02.1969 г. высьвячаны ў сьвятары, быў настаяцелем многіх праваслаўных беларускіх прыходаў. У 1977 г. стаў адміністратарам праваслаўных беларускіх прыходаў ЗША й Канады, якія падлягаюць юрысдыкцыі Канстантынопальскага патрыярхату. Рэдагаваў праваслаўны часопіс „Царкоўны Сьветач” (1976-1988).
