870 – паход у 1151 г. гарадзенскага князя Барыса Усеваладавіча зь іншымі князямі на Кіеў.
710 – напады крыжакоў у 1311 г. на Гарадзенскую зямлю і аблогі імі Гарадзенскага замку.
630 – беспасьпяховая аблога ў 1391 г. горада Наваградка крыжацкімі войскамі на чале з магістрам Конрадам Валенродам.
515 – 12.10.1506 г. Зыгмунт Казіміравіч (Стары) афіцыйна ўступіў на прастол Вялікага Князя Літоўскага. Умоўная дата пачатку рэнэсансу на беларускіх землях.
425 – 6.10.1596 г. абвяшчэньне ў Бярэсьці часткай праваслаўных епіскапаў аб’яднаньня праваслаўнай Царквы ў Рэчы Паспалітай з каталіцкім касьцёлам пад уладай Рыму.
225 – 10.10.1796 г. у Барсукаўцах Ушацкага пав. Падольскай губ. нар. Міхал Без-Карніловіч (пам. 19.01.1862 г. у Пецярбургу), выдатны беларускі гісторык, краязнавец, этнограф, вайсковы тапограф. Апублікаваў шэраг артыкулаў па гісторыі Беларусі (даказаў між іншым паходжaньне вялікага князя літоўскага Віценя з роду полацкіх князёў). Стварыў карту Беласточчыны. Пахаваны на Ваўкавыскіх лютэранскіх могілках у Пецярбургу.
205 – 23.10.1816 г. у Кублічах Лепельскага пав. нар. Арцём Вярыга-Дарэўскі, пісьменьнік і дасьледчык беларускага фальклёру. У 1858 – 1863 гг. вёў рукапісны „Альбом”, у якім свае запісы пакінулі м. інш.: У. Сыракомля, В. Каратынскі, А. Кіркор, В. Дунін-Марцінкевіч. Пераклаў на беларускую мову „Конрада Валенрода” А. Міцкевіча. Памёр у Сібіры ў 1884 г.
190 – 8.10.1831 г. у Дудзічах на Меншчыне нар. Міхал Ельскі (брат Аляксандра Ельскага), скрыпач і кампазытар. Памёр 12.01.1904 г. у Русіновічах.
140 – 21.10.1881 г. у Чапялях Сакольскага пав. нар. кс. Станіслаў Шырокі, удзельнік беларускага хрысьціянскага руху; служыў у Янаве, Крынках, Кузьніцы. Памёр у 1956 г.
135 – 28.10.1886 г. нар. Сьцяпан Войтанка, праваслаўны сьвятар, прымаў удзел у аднаўленьні Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы пасьля ІІ сусьветнай вайны, служыў настаяцелем прыхода Жыровіцкай Божай Маці ў Гайленд-Парку і ў прыходзе БАПЦ у Нью-Брансвіку (ЗША). Памёр 26.06.1968 г.
130 – 18.10.1891 г. нар. Лукаш Голад, праваслаўны сьвятар, прыхільнік беларусізацыі праваслаўнай царквы, за што парасьледаваўся польскімі ўладамі. У 1927-1928 гг. у Вільні рэдагаваў і выдаваў часопіс „Праваслаўная Беларусь”. Памёр 6.11.1947 г. у Вільні, дзе і пахаваны на праваслаўных могілках.
125 – 13.10.1896 г. у Маскве нар. Мікалай Шчаглоў-Куліковіч, кампазытар і музыколяг, дзеяч беларускага руху ў эміграцыі. З 1936 г. жыў у Менску, быў адным з арганізатараў Тэатра опэры і балета Беларусі, дырыжорам яго сымфанічнага аркестра, музычным рэдактарам Беларускага радыё. У 1943 г. выдаў „Зборнік купальскіх і жніўных
беларускіх песьняў”. З 1944 г. у эміграцыі ў Нямеччыне, з 1950 г. – у ЗША (Чыкага – дзе і памёр 31.03.1969 г.).
125 – 13.10.1896 г. у С.-Пецярбургу нар. Мікола Шчакаціхін (замардаваны савецкай бясьпекай 1.04.1940 г. у Белабеі ў Башкірыі), мастацтвазнавец, гісторык, тэарэтык мастацтва, дасьледаваў выяўленчае мастацтва й архітэктуру Беларусі ад старажытнейшых часоў да свае сучаснасьці. Аўтар многіх навуковых артыкулаў. Найбольш вядомая ягоная праца „Нарысы з гісторыі беларускага мастацтва” (Менск 1928).
115 – 18.10.1906 г. у Зарудзічах на Смаргоншчыне нар. Алесь Салагуб, беларускі паэт, вязень Лукішак. Закончыў Віленскую беларускую гімназію (1927), у 1928 г. нелегальна перайшоў у БССР, дзе закончыў Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт (1931). 10.08.1933 г. быў арыштаваны і 17.05.1934 г. расстраляны. Друкаваўся з 1925 г., у 1929 г. у Менску выйшаў зборнік вершаў „Лукішкі”. У 1961 г. у часопісе „Полымя” апублікаваны яго „Лукішскі дзёньнік”.
80 – 23.10.1941 г. у Унжлагу на лесапавале загінуў Васіль Шашалевіч (нар. 9.01.1897 г. у Мхінічах на Магілёўшчыне, брат Андрэя Мрыя), драматург (п’есы „Апраметная”, „Змрок”, „Воўчыя вочы”, „Рой”, „Сімфонія гневу”) і празаік.
50 – 18.10.1971 г. у Бальбінаве (Латвія) памёр кс. Язэп Гайлевіч (нар. 26.02.1893 г. у Драздах Дзісенскага пав.), прыхільнік беларусізацыі каталіцкага касьцёла, дзеяч Беларускага руху ў Латвіі.
45 – 4.10.1976 г. У Ленкаўшчыне (Маладзечанскі р-н) памёр Юльян Сергіевіч (нар. 23.09.1910 г. у Юраўшчыне каля Маладэчна), беларускі паэт і настаўнік. Друкаваўся з 1922 г. у заходнебеларускіх выданьнях.
45 – 17.10.1976 г. пам. у Бэнтан-Харбар у штаце Мічыган (ЗША) Радаслаў Астроўскі (нар. 6.11.1887 г. у фальварку Запольле, Слуцкага павету), грамадзкі, палітычны дзеяч, настаўнік. У 1924-1936 гг. быў дырэктарам Віленскай Беларускай Гімназіі. У сьнежні 1943 г. стаў прэзыдэнтам Беларускай Цэнтральнай Рады. З 1956 г. жыў у ЗША. Пахаваны на сьв.-Еўфрасіньнеўскіх могілках у Саўт-Рывэры.
40 – 4.10.1981 г. у Лёндане памёр кс. Часлаў Сіповіч (нар. 25.11.1914 г. у Дзедзінцы Браслаўскага пав.), ініцыятар і заснавальнік Беларускага дома айцоў марыянаў у Лёндане і Беларускай бібліятэкі імя Ф. Скарыны ў Лёндане, актыўны дзеяч беларускай эміграцыі ў Вялікабрытаніі.
40 – 24.10.1981 г. у Беластоку адбыўся сход беларускіх студэнтаў – прысутнічала на ім 200 студэнтаў з акадэмічных асяродзьдзяў Варшавы, Беластока, Любліна. Была прынята пастанова аб легалізацыі беларускіх студэнцкіх структураў пры вышэйшых навучальных установах.
30 – 8.10.1991 г. у Вільні памерла Зоська Верас (сапр. Людвіка Войцік – нар. 30.09.1892 г. у Мяджыбажы на Украіне), беларуская дзеячка і пісьменьніца, аўтарка м. інш.: „Беларуска-польска-расейска-лацінскага батанічнага слоўніка” (Вільня 1924) і ўспамінаў пра беларускі рух і яго дзеячаў.
30 – 18.10.1991 г. памёр у Вішневе Пятро Бітэль (нар. 19.06.1912 г. у Радуні), настаўнік, пісьменьнік і перакладчык, м. інш. „Пана Тадэуша” на беларускую мову; вязень сталінскіх лагероў (1950-1956).
30 – 25.10.1991 г. у Нью-Ёрку (ЗША) памёр Міхась Міцкевіч (наймалодшы брат Канстанціна Міцкевіча – Якуба Коласа, нар. 13.07.1897 г. у Мікалаеўшчыне Стаўпецкага пав.), грамадзкі дзеяч, настаўнік, перакладчык. Быў адным з заснавальнікаў Беларускай Аўтакефальнай Царквы, рэдактарам часопіса „Голас Царквы”.
Апрацавалі Лена Глагоўская
і Вячаслаў Харужы
