Pa prostu / Па-просту

  • Płacz zwanoŭ

    21. Samaabarona i śmierć Żyda Berszki (2)

    Savieckaje vojsko i pahraniczniki spaczatku ŭsich ludziej z hetych troch viosak vyvieźli za Śvisłacz na zborny punkt u Nieparożnicach. Zahadali im usio z saboju zabrać, szto tolko mahli ŭziać na furmanku. Pośle saviety mieli ich parassyłać dalej u Biełaruś. Raptam pryjszoŭ zahad, szto kali chto…ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Po pudlaśki / По-пудляські

  • Kinoman

    9. Miastu H. na do widzenia

    Jeszcze mi tylko spacer pozostał Wąską aleją przez zielony park Wiatr w drzewach szemrze ledwie przebudzony Tak jak wczoraj, przedwczoraj, od lat Tak dziwna ta chwila brakuje słów… (Budka Suflera, „Memu miastu na do widzenia”, 1974) Nedaleko od mojoho liceja byv neveliki park, utisnuty… ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

RSS і Facebook

у чэрвені

645 – у 1376 г. войскі Вялікага Княства Літоўскага на чале з князямі Кейстутам, Ягайлам, Любартам зваявалі Любліншчыну і Сандамершчыну і падышлі аж пад Кракаў. Вярнуліся зь вялікай здабычай дамоў.

410 – пачатак пабудовы ў Менску ў 1611 г. Петрапаўлаўскай царквы, выдатнага помніка архітэктуры барока. Пабудова была завершана ў 1613 годзе.

405 – пачатак дзейнасьці ў 1616 г. у Магілёве праваслаўнай брацкай друкарні, якая дзейнічала да 1773 г.

190 – 15.06.1831 г. у Селішчы Наваградзкага павету нар. Вінцэсь Каратынскі (пам. 7.02.1891 г. у Варшаве), паэт, перакладчык, журналіст. Пісаў у асноўным творы на польскай мове на беларускія тэмы, таксама зьяўляецца аўтарам беларускамоўных вершаў. Пахаваны на Старых Павонзках.

180 – 6.06.1841 г. у Мількаўшчыне на Гарадзеншчыне нар. Эліза Ажэшка (з дому Паўлоўская), польская пісьменьніца. Памерла 18.05.1910 г. у Гродне, пахаваная на старых каталіцкіх могілках.

155 – 30.06.1866 г. у Вільні памёр Антон Глінскі (нар. у 1817 г. у Шчорсах на Наваградчыне), пісьменьнік, журналіст. Зьбіраў ды апрацоўваў беларускія народныя казкі, паданьні. У 1851 г. выдаў збор беларускіх казак, перакладзеных на польскую мову „Bajarz polski”. Пахаваны на могілках Роса.

125 – 22.06.1896 г. у фальварку Пестуны Новапагоскай воласьці нар. Браніслаў Туронак (пам. 19.09.1938 г. у Дукштах, там і пахаваны), беларускі нацыянальны дзеяч, лекар.

125 – 2.06.1896 г. у Гайніне Слуцкага павету нар. Пётр Татарыновіч, беларускі каталіцкі святар, нацыянальны дзеяч, між іншым пераклаў на беларускую мову „Quo vadis” Генрыка Сянкевіча. Памёр у Рыме 3.09.1978 г.

125 – у чэрвені 1896 г. у вёсцы Залесьсе на Сакольшчыне нарадзіўся беларускі нацыянальны дзеяч Уладыслаў Казлоўскі (Казлоўшчык). Вучыўся ў Саколцы і Гародні, у 1916 г. паступіў у духоўную сэмінарыю ў Вільні, якую пакінуў уступаючы ў актыўную беларускую нацыянальную дзейнасьць – арганізаваў беларускія школы на Сакольшчыне, на Ігуменшчыне. З 1921 г. быў у польскім войску (у Быдгашчы), даслужыўся да рангу паручніка, у 1930 г. звольніўся з войска і пераехаў у Вільню, дзе арганізаваў гімнастычнае таварыства «Гайсак», дзейнічаў у Беларускім Нацыянальным Камітэце. У 1933 г. быў адным з заснавальнікаў беларускіх нацыянал-сацыялістаў, выдаваў і рэдагаваў газэту «Новы шлях». Падчас ІІ сусьветнай вайны быў рэдaктарам «Беларускай газэты» ў Менску. 13.11.1943 г. быў застрэлены ў рэдакцыі, пахаваны на Кальварыйскіх могілках у Менску. Напісаў кнігі: „Fizyčnaje wychawańnie hramadzianstwa” (Wilnia 1927), „Ab fizyčnym wychawańni ŭ Biełarusaŭ (Wilnia 1928), „Płač biełaruskaj staronki Matki pa dzietkach swаich renehatach” (Wilnia 1932), „Puty kachańnia” (Wilnia 1932), „Шляхам змаганьня” (Вільня 1935), „Kaziuk na kirmašy” (Vilnius 1940), публікаваў вершы і артыкулы ў віленскай беларускай прэсе міжваеннага і ваеннага часу; у 1930 г. выдаў у Вільні „Biełaruskija narodnyja pieśni z Sakolskaha pawietu”.

125 – 20.06.1896 г. у в. Пасынкі каля Бельска нар. Яраслаў Кастыцэвіч, настаўнік, беларускі асьветны дзеяч. Памёр у Бельску 1.04.1971 г.

110 – 30.06.1911 г. у Шатэйнях над Невяжай (Літва) нар. Чэслаў Мілаш, польскі паэт і эсэіст. Студыяваў права на Віленскім унівэрсытэце. Працаваў на Польскім радыё ў Вільні. У 1937 г. пераехаў у Варшаву, дзе працаваў на радыё. Пасля вайны быў аташэ па культуры ў польскім пасольстве ў Парыжы. У 1951 г. адмовіўся вярнуцца ў Польшчу і праз некалькі гадоў выехаў у ЗША. Супрацоўнічаў з парыжскай „Культурай”. Заступіўся за „Часопісам”, калі ў 200 г. па абсурдным даносе Міністэрства культуры хацела пазбавіць датацыі на выдаванне нашага штомесясніка. Доктар honoris causa Мічыганскага ўніверсітэта. Прафесар Каліфарнійскага ўніверсітэта. Як паэт дэб’ютаваў у 1935 г. Аўтар зборнікаў вершаў і кніг прозы і эсэістыкі, м.інш.  „Dolina Issy”, „Zniewolony umysł”, Rodzinna Europa”, „Szukanie ojczyzny”, „Wyprawa w dwudziestolecie”, „Piesek przydrożny”, „O podróżach w czasie”. У 1980 г. атрымаў Нобелеўскую прэмію па літаратуры (1980). Ганаровы грамадзянін Кракава і Сопата. Памёр 14.08.2004 г. у Кракаве, пахаваны ў крыпце заслужаных на Скалцы.

95 – 19.06.1926 г. быў надрукаваны ў Вільні першы нумар газэты „Народная Справа”, зьвязанай зь Беларуска Сялянска-Работніцкай Грамадой (паявілася 38 нумароў). Газэта друкавала многа карэспандэнцый зь Беласточчыны, між іншым зь Белавежы, Гарадка, Крынак, Залук, Супрасьля, Грабянёў, Шудзялава, Семяноўкі.

90 – 16.06.1931 г. у Вільні застрэліўся кс. Францішак Рамэйка (нар. 11.07.1885 г. у Нецках Сьвянцянскага пав.), прыхільнік і прапагандыст беларусізацыі каталіцкага касьцёла, прасьледаваны польскімі ўладамі. Пахаваны на Бернардынскіх могілках у Вільні.

85 – у 1936 г. у Вільні быў надрукаваны апошні, сёмы  нумар беларускага сацыялістычнага часопіса „Золак” (друкаваўся з 1933 г.). Ягонымі рэдактарамі ды выдаўцамі былі: Яўген Аніська (выпускнік Віленскага Унівэрсытэту) – пасьля вайны быў настаўнікам беларускай мовы ў пачатковай школе ў Ягуштове каля Бельска ды Мікалай Чарнецкі народжаны ўвёсцы Малыя Азяраны каля Крынак – выпускнік Карлавага Унівэрсытэту ў Празе.

80 – 20-21.06.1941 г. – апошнія арышты савецкімі ўладамі на беларускіх землях, м.інш. у Брэсьце арыштавалі Луку Дзекуця-Малея. Расстрэлы над Улай і каля Ігуменя.

80 – 22.06.1941 г. – пачатак нямецка-савецкай вайны.

75 – 23.06.1946 г. заснаваньне ў Рэгенсбургу (Нямеччына) Крывіцкага Навуковага Таварыства імя Пранцішка Скарыны, якога старшынёй стаў др. Янка Станкевіч. Таварыства між іншым публікавала навуковы часопіс „Веда”.

70 – у чэрвені 1951 г. у Саўт-Рывэры (ЗША) выйшаў першы нумар царкоўна-грамадзкага часопісу, органу Беларускага Праваслаўнага Камітэту „Царкоўны сьветач”.

65 – 8.06.1956 г. у Лодзі памёр Язэп Фарботка (нар. 23.08.1893 г. у Налібоках), беларускі паэт нашаніўскай пары, фатаграфік.

60 – 18.06.1961 г. у Беластоку памёр Ян Тарасевіч – піяніст, кампазытар, пэдагог, настаўнік м.інш. Ежы Максымюка. Нарадзіўся 23.09.1883 г. у Саколцы, дзе і пахаваны на праваслаўных могілках. Кнігу яму прысьвяціла журналістка «Нівы» Ганна Кандрацюк – „W stronę Tarasiewicza”.

45 – 7.06.1976 г. у Менску памёр Міхась Машара, беларускі паэт (нар. 5(18).11.1902 г. на хутары Падсосна Дзісенскага пав.). Дэбютаваў у 1927 г. у Вільні на старонках дзіцячага часопіса «Заранка».

35 – 4.06.1986 г. у Маскве памерла Канстанцыя Буйло (Калечыц), беларуская «нашаніўская» паэтка. Нарадзілася ў Вільні 2(14).01.1893 г. Аўтарка гімну «Люблю наш край». У 1989 г. яе прах быў перанесены ў Вішнева, дзе на магіле пастаўлены помнік.

Апрацавалі Лена Глагоўская

і Вячаслаў Харужы

Календарыюм

Гадоў таму

  • ў траўні

    770 – у 1254 г. быў падпісаны мірны дагавор паміж вялікім князем Міндоўгам і галіцка-валынскім князем Данілам Раманавічам. 740 – разгром у 1284 г. войскамі літоўскага князя Рынгальда мангола-татарскіх войск каля вёскі Магільна. 530 – у 1494 г. у Гародні …ЧЫТАЦЬ ДАЛЕЙ / CZYTAJ DALEJ

Календарыюм / Kalendarium

Сёньня

  • (939) – у 1085 г. дружыны Полацкага княства на чале з князем Усяславам Чарадзеем абаранілі беларускія землі ад захопніцкага нашэсьця князя кіеўскага Усяслава Манамаха. Захопнікі зьнішчылі Менск. Як пісаў кіеўскі летапісец „Не засталося ні чалавека, ні жывёлы”.
  • (908) – у 1116 г. нашэсьце на землі Дрыгавічоў і Крывічоў дружын кіеўскага князя Уладзіміра Манамаха. Захопнікі здабылі ды разбурылі, між іншым, Друцак, дзе усё насельніцтва захапілі ў няволю і загналі на заселеньне паўднёвай Кіеўшчыны.
  • (530) – у 1494 г. у Гародні быў пабудаваны кляштар бернардзінцаў.

Новы нумар / Novy numer

Папярэднія нумары

Усе правы абаронены; 2024 Czasopis